CĂ dáșĄi hoa tĂm: CĂŽng dỄng vĂ cĂĄch dĂčng
CĂ dáșĄi hoa tĂm cĂł tĂȘn khoa há»c lĂ Solanum indicum L. cĂČn cĂł tĂȘn khĂĄc lĂ CĂ gai hoa tĂm. CĂąy thuá»c há» CĂ (Solanaceae). CĂąy cĂł tĂĄc dỄng tĂĄn ứ tiĂȘu thĆ©ng, tiĂȘu viĂȘm giáșŁm Äau. ÄÆ°á»Łc dĂčng Äá» chữa sưng amydal, Äau dáșĄ dĂ y, Äau rÄng, ho, Äau bỄng…CĂčng tĂŹm hiá»u kÄ© hÆĄn vá» cĂŽng dỄng cá»§a loĂ i cĂąy nĂ y qua bĂ i viáșżt dưá»i ÄĂąy.Â
Ná»i dung bài viáșżt
1. TĂŹm hiá»u chung vá» CĂ dáșĄi hoa tĂm
1.1. MĂŽ táșŁ vá» dÆ°á»Łc liá»u
LĂ loáșĄi cĂąy nhá», cao gáș§n 1m, phĂąn cĂ nh nhiá»u. ThĂąn vĂ cĂ nh cĂł lĂŽng hĂŹnh sao vĂ gai xong mĂ u nĂąu nháșĄt. LĂĄ má»c so le, hĂŹnh trĂĄi xoan, dĂ i 5 â 7 cm, rá»ng 2,5 â 5cm, hai máș·t cĂł gai ráșŁi rĂĄc á» gĂąn, máș·t trĂȘn mĂ u lỄc sáș«m, máș·t dưá»i cĂł lĂŽng tráșŻng, cuá»ng cĂł lĂŽng vĂ gai.
CỄm hoa má»c thĂ nh chĂčm á» ngoĂ i káșœ lĂĄ gá»m nhiá»u hoa mĂ u lam tĂm, ÄĂ i hĂŹnh chuĂŽng, 5 thĂčy, cĂł lĂŽng vĂ gai.
QuáșŁ má»ng, hĂŹnh cáș§u, mĂ u Äá» hay vĂ ng da cam khi chĂn, nháș”n, háșĄt hĂŹnh ÄÄ©a mĂ u vĂ ng.
MĂča hoa quáșŁ: từ thĂĄng 1 â 6.
1.2. PhĂąn bá» sinh thĂĄi
Solanum L lĂ má»t chi lá»n trong há» Solanaceae. á» Viá»t nam, CĂ dáșĄi hoa tĂm má»c á» kháșŻp nÆĄi, từ vĂčng nĂși tháș„p (dưá»i 1000m) Äáșżn trung du vĂ Äá»ng báș±ng. CĂĄc tá»nh á» vĂčng trung du thưá»ng gáș·p nhiá»u hÆĄn. LĂ cĂąy ưa áș©m vĂ Æ°a sĂĄng, cĂąy thưá»ng má»c ven Äá»i, ven ÄÆ°á»ng Äi hoáș·c trong cĂĄc tráșŁng bỄi trĂȘn Äáș„t sau nÆ°ÆĄng ráș«y.
1.3. Bá» pháșn dĂčng
NhĂąn dĂąn thưá»ng dĂčng rá» vĂ cĂĄc pháș§n như quáșŁ, hoa, lĂĄ cá»§a cĂąy Äá» lĂ m thuá»c.
1.4. ThĂ nh pháș§n hĂła há»c
QuáșŁ CĂ dáșĄi hoa tĂm chứa solasonin, diosgenin. HĂ m lÆ°á»Łng alcaloid toĂ n pháș§n lĂ 0,2 â 1,8%. NgoĂ i ra cĂČn cĂł dáș§u bĂ©o 10,1% bao gá»m cĂĄc acid bĂ©o.
Lå chứa diosgenin và solanin. RỠcó solanin.
2. TĂĄc dỄng dÆ°á»Łc lĂœ cá»§a CĂ dáșĄi hoa tĂm
2.1. TĂĄc dỄng chá»ng viĂȘm
ÄĂŁ tiáșżn hĂ nh ĂĄp dỄng cĂĄc phÆ°ÆĄng phĂĄp như gĂąy phĂč thá»±c nghiá»m chĂąn chuá»t cá»ng tráșŻng báș±ng kaolin, gĂąy u háșĄt thá»±c nghiá»m vá»i amian. KháșŁo sĂĄt áșŁnh hưá»ng trĂȘn trong lÆ°á»Łng tuyáșżn ức chuá»t cá»ng non Äá» nghiĂȘn cứu vĂ ÄĂŁ chứng minh rá» vĂ pháș§n trĂȘn máș·t Äáș„t cá»§a dÆ°á»Łc liá»u, cĂł tĂĄc dỄng chá»ng viĂȘm Äá»i vá»i cáșŁ 2 giai ÄoáșĄn cáș„p tĂnh vĂ máșĄn tĂnh cá»§a pháșŁn ứng viĂȘm.
Äá»ng thá»i cĂąy cĆ©ng cĂł tĂĄc dỄng gĂąy teo tuyáșżn ức chuá»t cá»ng Äá»±c non. ÄĂŁ so sĂĄnh hoáșĄt tĂnh chá»ng viĂȘm cá»§a cĂąy vá»i những thuá»c chá»ng viĂȘm tiĂȘu chuáș©n, nháșn tháș„y hoáșĄt tĂnh chá»ng viĂȘm phỄ thuá»c vĂ o liá»u.
2.2. áșąnh hưá»ng trĂȘn huyáșżt ĂĄp
Cao toĂ n pháș§n chiáșżt từ toĂ n bá» cĂąy ÄÆ°á»Łc thá» nghiá»m vá» nhiá»u hoáșĄt tĂnh sinh há»c vĂ chứng minh cĂł áșŁnh hưá»ng Äáșżn huyáșżt ĂĄp. NgoĂ i ra cĂČn tĂĄc dỄng trĂȘn ung thư biá»u mĂŽ mĆ©i â háș§u ngưá»i trong nuĂŽi cáș„y mĂŽ, vĂ trĂȘn bá»nh báșĄch cáș§u siĂȘu vi khuáș©n Friend á» chuá»t nháșŻt tráșŻng.
2.3. KháșŁ nÄng ức cháșż há» tháș§n kinh trung Æ°ÆĄng
Má»t enzym chiáșżt từ quáșŁ cĂł tĂĄc dỄng gĂąy thá»§y phĂąn protein, giá»ng như trypsin cá»§a tuyáșżn tỄy. Solanin chiáșżt xuáș„t từ lĂĄ vĂ quáșŁ cĂ dáșĄi hoa tĂm cĂł tĂĄc dỄng ức cháșż há» tháș§n kinh trung Æ°ÆĄng á» thá», gĂąy nhanh nhá»p tim á» thá» vĂ chuá»t cá»ng tráșŻng, gĂąy nhá»p thá» nhanh hoáș·c nhá»p thá» cháșm á» thá».
2.4. Cåc tåc dỄng khåc
Chiáșżt suáș„t từ cĂąy cĂł tĂĄc dỄng lĂ m tÄng lá»±c co cÆĄ tim á» áșżch, lĂ m tÄng ÄÆ°á»ng mĂĄu á» chuá»t cá»ng tráșŻng, ức cháșż cholinesterase huyáșżt tÆ°ÆĄng á» ngưá»i. NgoĂ i ra cĂČn cĂł thá» gĂąy Äá»c háșĄi Äá»i vá»i phĂŽi á» chuá»t cá»ng vĂ chuá»t nháșŻt tráșŻng.
Solanin ức cháșż sá»± phĂĄt triá»n cá»§a má»t sá» lá»n náș„m. Cao cá»n chiáșżt từ quáșŁ cĂł hoáșĄt tĂnh khĂĄng khuáș©n Äá»i vá»i tỄ cáș§u vĂ ng vĂ Escherichia coli. Cao chiáșżt từ lĂĄ cĆ©ng ức cháșż E.coli. Má»t sá» hoáșĄt tĂnh dÆ°á»Łc lĂœ khĂĄc cá»§a cĂĄc cĂąy chi Solanum lĂ chá»ng co tháșŻt, háșĄ cholesterol mĂĄu vĂ chá»ng HIV â I.
CĂ dáșĄi hoa tĂm cĂł trong thĂ nh pháș§n má»t bĂ i thuá»c cá» truyá»n cá»§a áș€n Äá» gá»m nhiá»u dÆ°á»Łc liá»u tháșŁo má»c vĂ má»t sá» cháș„t khoĂĄng, ÄÆ°á»Łc coi lĂ cĂł tĂĄc dỄng báșŁo vá» chá»ng tÄng huyáșżt ĂĄp vĂ thiáșżu mĂĄu cỄc bá». ÄĂŁ chứng minh bĂ i thuá»c nĂ y cĂł hoáșĄt tĂnh giáșŁm lipid mĂĄu á» chuá»t cá»ng tráșŻng. BĂ i thuá»c gĂąy ức cháșż rĂ” rá»t sinh tá»ng hợp cholesterol á» gan vĂ lĂ m tÄng tháșŁi trừ acid máșt trong phĂąn.
3. CĂŽng dỄng cá»§a CĂ dáșĄi hoa tĂm
Rá» cĂąy ÄÆ°á»Łc nhĂąn dĂąn dĂčng lĂ m thuá»c chữa ho, hen, sá»t vĂ Äá» lợi tiá»u. CĂł khi dĂčng Äá» chá»ng nĂŽn vĂ táș©y nháșč. NgĂ y uá»ng 6 â 12g dưá»i dáșĄng thuá»c sáșŻc.
Rá» cĂąy cĂČn ÄÆ°á»Łc dĂčng Äá» chữa Äau rÄng, dưá»i dáșĄng thuá»c sáșŻc Äáș·c vĂ dĂčng ngĂąm. Rá» ÄÆ°á»Łc giĂŁ nhá» vĂ ÄÆ°á»Łc dĂčng Äiá»u trá» loĂ©t mĆ©i. QuáșŁ ÄÆ°á»Łc coi lĂ Äá»c, cĂł tĂĄc dỄng nhuáșn trĂ ng vĂ lĂ m dá» tiĂȘu.
Rá» cĂ dáșĄi hoa tĂm cĂł trong thĂ nh pháș§n má»t sá» bĂ i thuá»c cá» truyá»n áș€n Äá» ÄÆ°á»Łc ĂĄp dỄng Äá» Äiá»u trá» sá»i niá»u dưá»i dáșĄng nưá»c sáșŻc như sau:
- Rá» cĂĄc cĂąy: cĂ dáșĄi hoa tĂm, cá» xưá»c, cam tháșŁo dĂąy, nĂșc nĂĄc, cĂ trĂĄi vĂ ng, hÆ°ÆĄng lĂąu, hoa ban, toĂ n cĂąy sam tráșŻng, rau mĂĄ, quáșŁ gai chá»ng, nhĂąn tĂĄo chua vĂ má»t sá» dÆ°á»Łc liá»u khĂĄc.
- Rá» cĂ dáșĄi hoa tĂm, thĂąn rá» riá»ng náșżp, rá» cĂĄc cĂąy: cĂ trĂĄi vĂ ng, kĂ© hoa vĂ ng, sĂąm rừng, thĂłc lĂ©p, tháș§u dáș§u, quáșŁ gai chá»ng vĂ má»t sá» dÆ°á»Łc liá»u khĂĄc.
- Rá» cĂĄc cĂąy: cĂ dáșĄi hoa tĂm, báșĄch hoa xĂ , há» vÄ©, thĂłc lĂ©p, nĂșc nĂĄc, sĂąm rừng, tiáșżt dĂȘ, quáșŁ cĂąy gai chá»ng, háșĄt tĂĄo chua vĂ má»t sá» dÆ°á»Łc liá»u khĂĄc.
DĂčng ngoĂ i, lĂĄ vĂ quáșŁ giĂŁ nhá» chĂ xĂĄt lĂȘn chá» ngứa Äá» chữa ngứa.
CĂ dáșĄi hoa tĂm ÄÆ°á»Łc dĂčng nhiá»u trong y há»c dĂąn gian khĂŽng chá» á» nưá»c ta mĂ cĂČn á» cĂĄc nưá»c khĂĄc. Tuy nhiĂȘn liá»u lÆ°á»Łng sá» dỄng cĂČn phỄ thuá»c vĂ o cÆĄ thá» má»i ngưá»i. QuĂœ Äá»c giáșŁ cáș§n tham kháșŁo Ăœ kiáșżn bĂĄc sÄ© chuyĂȘn mĂŽn trưá»c khi dĂčng Äá» ÄáșĄt ÄÆ°á»Łc hiá»u quáșŁ tá»t nháș„t.
BĂĄc sÄ© PháșĄm Thá» LinhÂ
Nguá»n tham kháșŁo / Source
Trang tin y táșż YouMed chá» sá» dỄng cĂĄc nguá»n tham kháșŁo cĂł Äá» uy tĂn cao, cĂĄc tá» chức y dÆ°á»Łc, há»c thuáșt chĂnh thá»ng, tĂ i liá»u từ cĂĄc cÆĄ quan chĂnh phá»§ Äá» há» trợ cĂĄc thĂŽng tin trong bĂ i viáșżt cá»§a chĂșng tĂŽi. TĂŹm hiá»u vá» Quy trĂŹnh biĂȘn táșp Äá» hiá»u rĂ” hÆĄn cĂĄch chĂșng tĂŽi ÄáșŁm báșŁo ná»i dung luĂŽn chĂnh xĂĄc, minh báșĄch vĂ tin cáșy.