Dày sừng ánh sáng: U lành da không nên xem thường

Ánh sáng mặt trời là một tác nhân gây lão hóa da mạnh mẽ. Dày sừng ánh sáng là một tăng sinh da ở vùng da phơi bày ánh sáng. Đây là một trong những tình trạng da phổ biến. Ở Mỹ, dày sừng ánh sáng là nguyên nhân thường gặp thứ 2  làm bệnh nhân đến gặp bác sĩ. Tuy nhiên, dày sừng ánh sáng được xem là tăng sinh da tiền ung. Vì vậy, vấn đề da này không nên xem thường. Hãy cùng YouMed, tìm hiểu những thông tin về bệnh dày sừng ánh sáng này nhé.

1. Những thông tin chung về dày sừng ánh sáng

Dày sừng ánh sáng còn được gọi là dày sừng do ánh mặt trời. Đây là sự tăng sinh da tiền ung thư do ánh nắng mặt trời hoặc sạm da trong nhà.

Dày sừng ánh sáng không lây nhiễm. Đây là một trong những tình trạng da phổ biến nhất mà các bác sĩ da liễu điều trị. Ước tính có hơn 40 triệu người Mỹ mắc dày sừng ánh sáng mỗi năm. Những tăng sinh tiền ung thư  ở da này khá phổ biến. Lí do vì nhiều người hiếm khi bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời bằng kem chống nắng, quần áo và bóng râm.

Nếu không bảo vệ chống nắng, các tia nắng mặt trời có hại có thể làm hỏng làn da của bạn. Trong khi cơ thể bạn có thể sửa chữa một số tổn thương này thì các tia nắng mặt trời tiếp tục làm hỏng làn da không được bảo vệ. Qua nhiều năm, những tổn thương này tích tụ và có thể gây ra những thay đổi tiền ung thư cho làn da của bạn.

Một tỷ lệ nhỏ các tổn thương dày sừng ánh sáng có thể trở thành ung thư da. Bạn có thể giảm nguy cơ dày sừng ánh sáng bằng cách giảm thiểu tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và bảo vệ làn da của bạn khỏi tia UV.

2. Triệu chứng của dày sừng ánh sáng như thế nào ?

Dày sừng ánh sáng là một mảng khô sần, có vảy trên da. Tổn thương da là kết quả phát triển sau nhiều năm tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Nó thường được tìm thấy ở các vị trí trên mặt, môi, tai, mu bàn tay, cẳng tay, da đầu hoặc cổ.

Nốt dày sừng ánh sáng tăng kích thước chậm. Những mảng này phải mất nhiều năm để phát triển. Chúng thường xuất hiện đầu tiên ở những người trên 40 tuổi.

2.1 Các dạng biểu hiện của dày sừng ánh sáng bạn có thể gặp

• Một mảng cảm giác thô ráp trên da có nhiều ánh nắng mặt trời. Bạn thường có thể cảm thấy sang thương này trước khi bạn nhìn thấy nó.

• Một hoặc nhiều vết thô sần, có vảy có thể trông giống như mụn nhọt hoặc đốm của da kích ứng.
• Nhiều đốm sần có vảy trên da có thể trông giống như phát ban hoặc nổi mụn.

• Một mảng sần, thô ráp trên da của bạn có thể có màu đỏ, hồng, màu da hoặc xám.
• Một vùng phẳng, có vảy trông giống như một đốm lão hóa. Dày sừng ánh sáng thường trông giống như đốm lão hóa ở những người da màu.

• Đôi môi khô, có vảy không bao giờ lành (hoặc chữa lành và trở lại).
• Vảy, mảng trắng trên một (hoặc cả hai) môi. Những mảng trắng trên môi có thể là dấu hiệu của tình trạng tiền ung thư trên môi.
• Mất màu trên một hoặc cả hai môi.
• Phát triển trông giống sừng thú. Khi dày sừng ánh sáng xuất hiện ở dạng này, nó thường chỉ ra rằng người đó có nguy cơ nguy hiểm hơn. Họ có khả năng cao hơn mắc một loại ung thư da gọi là ung thư biểu mô tế bào gai. Các sang thương này cần được bác sĩ kiểm tra sớm.

2.2 Những màu sắc có thể có của sang thương

• Đỏ hoặc hồng
• Màu da
• Xám
• Vàng
• Nâu hoặc đồng
• Trắng

2.3 Những triệu chứng khác

Trong khi nhiều người có thể chỉ thấy sang thương thay đổi trên da của họ thì một số ít có thể thấy:

• Ngứa
• Nóng rát hoặc châm chích
• Cảm thấy đau hoặc đau khi chạm vào
• Vướng vào quần áo của bạn, gây khó chịu
• Chảy máu

3. Các nguyên nhân gây dày sừng ánh sáng

Dày sừng ánh sáng là sự phát triển tiền ung trên da do sự tổn thương nặng nề bởi tia cực tím (UV) từ:

• Mặt trời
• Thiết bị nhuộm da trong nhà, như giường tắm nắng hoặc đèn sưởi

Khi tia UV chiếu vào da chúng ta, nó có thể làm hỏng các tế bào trong da gọi là tế bào sừng (keratinocytes). Những tế bào này sống ở lớp trên cùng của da và tạo kết cấu cho da. Khi tia cực tím làm hỏng các tế bào này, những thay đổi xảy ra có thể gây ra dày sừng ánh sáng.

4. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc dày sừng ánh sáng

• Da trắng (dễ bị bỏng và hiếm khi rám nắng)
• Tóc đỏ hoặc vàng tự nhiên.
• Đôi mắt sáng màu
• Phơi nắng (hiếm khi bảo vệ da bạn khỏi ánh nắng mặt trời)
• 50 tuổi trở lên
• Sử dụng giường thuộc da
• Người ghép tạng
• Hệ thống miễn dịch suy yếu
• Da bạch tạng
• Khô da sắc tố, hội chứng Rothnord-Thomson hoặc hội chứng Bloom

Hầu hết những người bị dày sừng ánh sáng đã dành nhiều thời gian ở ngoài trời mà không bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời. Và thường xuất hiện tổn thương da từ 50 tuổi trở lên. Nếu bạn sử dụng giường tắm nắng hoặc sống ở khu vực ấm áp và có nắng quanh năm, bạn có thể mắc dày sừng ánh sáng ở độ tuổi trẻ hơn.

5. Làm thế nào để các bác sĩ chẩn đoán dày sừng ánh sáng?

Khi bạn đến gặp chuyên gia để được tư vấn về bệnh, bác sĩ sẽ:

Khám da cẩn thận

Đặt câu hỏi về sức khỏe, thuốc men và triệu chứng của bạn

Trong khi kiểm tra da của bạn, bác sĩ cũng sẽ tìm kiếm các dấu hiệu ung thư da. Những người có làn da bị tổn thương nặng do tia cực tím phát triển dày sừng ánh sáng. Và họ có nguy cơ mắc ung thư da cao hơn.

Nếu có bất kỳ nghi ngờ gì, bạn có thể cần làm các xét nghiệm khác, chẳng hạn như sinh thiết da. Trong khi sinh thiết da, bác sĩ lấy một mẫu da nhỏ của bạn để phân tích trong phòng thí nghiệm. Sinh thiết thường có thể được thực hiện tại phòng khám sau khi tiêm thuốc gây tê.

6. Điều trị dày sừng ánh sáng như thế nào ?

Nếu bạn có một hoặc nhiều sang thương dày sừng ánh sáng, bác sĩ sẽ nói chuyện với bạn về việc có nên điều trị hay không. Thông thường, việc điều trị được khuyến khích. Đối với một số người, bác sĩ da liễu có thể đề nghị kiểm tra da thường xuyên hơn là điều trị. Khám da được khuyến nghị cho những bệnh nhân yếu và có thể thấy khó điều trị.

6.1 Các thủ thuật điều trị dày sừng ánh sáng

Bạn thường có thể hoàn thành điều trị trong 1 hoặc 2 lần đến khám. Các thủ thuật mà bác sĩ sử dụng để điều trị dày sừng ánh sáng bao gồm:

Liệu pháp áp lạnh

Một phương pháp điều trị phổ biến cho dày sừng ánh sáng, quy trình này có thể điều trị 1 hoặc 2 tổn thương da mà bạn có thể thấy rõ. Trong quá trình áp lạnh, bác sĩ sẽ phá hủy tổn thương da bằng cách phun nó với một chất cực kỳ lạnh. Chất thường được dùng là nitơ lỏng. Da được điều trị có xu hướng phồng rộp và bong ra trong vòng vài ngày đến vài tuần. Khi da của bạn lành lại, bạn sẽ thấy làn da mới, khỏe mạnh. Màu sắc trông có vẻ sáng hơn một chút so với vùng da xung quanh.

Lột da bằng hóa chất

Đây là một loại hóa chất lột da hóa học dùng cho y khoa được sử dụng để phá hủy các lớp trên cùng của da. Bạn không thể có được loại hóa chất này tại một thẩm mỹ viện hoặc từ một bộ dụng cụ được bán để sử dụng tại nhà. Sau khi tẩy lớp hóa chất, da được điều trị sẽ đỏ, sưng và đau. Khi khu vực này lành lại, bạn sẽ thấy làn da khỏe mạnh mới.

Nạo bằng Currete

Nếu bạn có vết dày sừng ánh sáng cực kỳ dày, đây có thể là cách điều trị tốt nhất. Trong thủ thuật này, bác sĩ sẽ loại bỏ sang thương khỏi da của bạn, bằng cách sử dụng một kỹ thuật gọi là nạo. Sau đó tiến hành làm sạch vùng còn lại với một điện cực.

Liệu pháp quang động (PTD)

Điều này có thể được khuyến nghị cho một bệnh nhân tiếp tục có sang thương da mới hoặc bị trở lại sau khi điều trị. Thủ tục này hơi tốn thời gian vì nó bao gồm 2 phần.

Trong phần đầu tiên của điều trị, một dung dịch làm cho làn da của bạn cực kỳ nhạy cảm với ánh sáng được thoa lên vùng có sang thương. Bạn sẽ ngồi trong phòng với cái này trên da trong khoảng 60 đến 90 phút. Sau đó, bạn sẽ được điều trị bằng ánh sáng xanh hoặc đỏ. Ánh sáng kích hoạt dung dịch, có thể phá hủy các sang thương. Khi da được điều trị lành lại, bạn sẽ thấy làn da mới, khỏe mạnh hơn.

Trong 48 giờ sau khi điều trị, bạn sẽ cần tránh ngoài trời vào ban ngày. Ánh sáng tia cực tím, ngay cả trong một ngày nhiều mây hoặc có tuyết, đều có thể ảnh hưởng. Bác sĩ sẽ giải thích làm thế nào để bảo vệ da để bạn có thể về nhà. Hầu hết bệnh nhân bị dày sừng ánh sáng cần 2 lần điều trị PTD. Lần điều trị thứ hai được thực hiện 3 tuần sau lần đầu tiên.

Tái tạo bề mặt bằng laser

Đây có thể là một lựa chọn điều trị cho viêm môi ánh sáng, sự phát triển tiền ung trên môi. Nó hoạt động bằng cách loại bỏ lớp bề mặt của da. Sau khi điều trị, da sẽ có cảm giác thô và đau. Khi nó lành sau 1 hoặc 2 tuần, bạn sẽ thấy làn da mới, khỏe mạnh hơn.

6.2 Điều trị dày sừng ánh sáng bằng thuốc

Nếu bạn có một hoặc nhiều sang thương da mà bạn có thể cảm thấy nhưng không nhìn thấy, bác sĩ có thể đề nghị điều trị tại nhà.

Khi bạn điều trị tại nhà, bạn bôi thuốc lên da theo chỉ dẫn.

Một số loại thuốc có thể được kê như:

• Kem 5-fluorouracil (5-FU)
• Gel diclofenac sodium
• Cream Imiquimod
• Gel Ingenol mebutate

Ưu điểm của việc sử dụng thuốc để điều trị AK của bạn là thuốc có thể điều trị nhiều loại dày sừng ánh sáng, bao gồm cả những loại bạn chưa thể thấy.

Nhược điểm của việc áp dụng thuốc lên da của bạn là một số bệnh nhân nói rằng rất khó để tuân theo kế hoạch điều trị. Để có hiệu quả, bạn cần áp dụng thuốc thường xuyên như bác sĩ da liễu khuyên dùng. Ngay cả khi thuốc gây ra phản ứng da, điều đó cho thấy rằng nó có tác dụng, bạn vẫn cần tiếp tục bôi thuốc.

7. Làm thế nào để phòng ngừa dày sừng ánh sáng

Ngăn ngừa dày sừng ánh sáng rất quan trọng vì tình trạng này là một tăng sinh tiền ung thư. Bảo vệ với ánh nắng mặt trời là cần thiết để giúp ngăn ngừa sự phát triển và tái phát của các mảng và đốm tổn thương da.

Thực hiện các bước sau để bảo vệ làn da của bạn khỏi ánh nắng mặt trời:

7.1 Hạn chế thời gian tiếp xúc trực tiếp với ánh mặt trời

Đặc biệt tránh thời gian dưới ánh mặt trời trong khoảng từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều. Và tránh ở dưới ánh nắng mặt trời quá lâu để bạn bị cháy nắng hoặc nắng nóng. Cả hai đều dẫn đến tổn thương da có thể làm tăng nguy cơ phát triển dày sừng ánh sáng và ung thư da. Phơi nắng tích lũy theo thời gian cũng có thể gây ra dày sừng ánh sáng.

7.2 Sử dụng kem chống nắng

Sử dụng kem chống nắng hàng ngày làm giảm sự phát triển của dày sừng ánh sáng. Trước khi dành thời gian ngoài trời, hãy thoa kem chống nắng phổ rộng có chỉ số chống nắng (SPF) cao. Hiệp hội da liễu Mỹ khuyên bạn nên sử dụng kem chống nắng phổ rộng, chống nước với SPF ít nhất là 30. Sử dụng kem chống nắng cho tất cả các vùng da phơi bày, và sử dụng son dưỡng với kem chống nắng trên môi. Thoa kem chống nắng 15 phút trước khi phơi nắng và bôi lại sau mỗi hai giờ – hoặc thường xuyên hơn nếu bạn đi bơi hoặc ra mồ hôi.

7.3 Che chắn ánh nắng cơ học

 Để bảo vệ thêm khỏi ánh nắng mặt trời, hãy mặc quần áo dệt chặt che cánh tay và chân của bạn. Cũng đội một chiếc mũ rộng vành, giúp bảo vệ nhiều hơn mũ bóng chày hoặc tấm che golf. Bạn cũng có thể xem xét mặc quần áo hoặc thiết bị ngoài trời được thiết kế đặc biệt để chống nắng.

>> Xem thêm: Lô hội: Dược liệu dân dã cần cho mọi nhà

7.4 Tránh dùng giường tắm nắng

Việc tiếp xúc với tia cực tím từ giường tắm nắng có thể gây ra tổn thương da tương đương với làn da rám nắng thu được từ mặt trời.

Kiểm tra da của bạn thường xuyên và báo cáo thay đổi với bác sĩ của bạn.

Như vậy, dày sừng ánh sáng có thể có rất nhiều dạng biểu hiện có thể gặp trên thực tế. Có thể có những dạng là tổn thương da lành tính, nhưng cũng có dạng là tăng sinh da có nguy cơ ung thư cao. Do đó, việc nhận biết sớm để kiểm tra và điều trị là rất quan trọng. Hãy đến khám bác sĩ ngay nếu bạn nhận thấy trên da có tổn thương da tồn tại kéo dài, hoặc có màu sắc lạ.

>> Xem thêm: Những điều bác sĩ muốn bạn biết về làn da khô

 Bác sĩ Huỳnh Thị Như Mỹ