Những điều cần biết về thuốc tác động lên tim mạch dopamin

Thuốc dopamin là gì? Hoạt động dựa trên cơ chế nào với vai trò và công dụng ra sao? Cần lưu ý những gì trong quá trình dùng thuốc? Hãy cùng YouMed tìm hiểu những thông tin về dopamin thật kĩ theo bài viết dưới đây nhé!

Thành phần hoạt chất: dopamin.
Thuốc có thành phần tương tự: Clofedi Inj; Dopamine giulinin; Inopan; Limdopa; Unidopa.

Thuốc dopamin là thuốc gì?

Thuốc dopamine là một loại thuốc kích thích tim và có ảnh hưởng đến các mạch máu, cụ thể:

• Trên tim, dopamin có khả năng tăng co bóp cơ tim. Do đó, lưu lượng và thể tích nhát bóp tăng. Nhưng dopamin với liều thấp hoặc trung bình không gây loạn nhịp nhanh.
• Dopamin liều thấp gây giãn mạch thận và mạch mạc treo ruột làm tăng lưu lượng máu đến thận, tăng lọc cầu thận, nước tiểu và bài tiết natri.

Tác dụng của thuốc dopamin 

Thuốc dopamin được chỉ định trong các trường hợp điều trị như sau:

• Chống sốc do nhồi máu cơ tim, chấn thương hoặc bị nhiễm khuẩn máu và phẫu thuật tim khi cần thuốc tăng co cơ tim hồi sinh tim phổi.
• Đóng vai trò trong điều trị suy thận cấp có giảm tưới máu thận hoặc tiểu ít.
• Có công dụng trong điều trị suy tim sung huyết cấp. Và suy tim mạn mất bù không đáp ứng với digoxin và thuốc lợi niệu.

Trường hợp không dùng thuốc dopamin

• Dị ứng với dopamin hoặc dị ứng với bất cứ thành phần nào trong công thức thuốc.
• U tế bào ưa crôm có khả năng làm hạ huyết áp.
• Bị loạn nhịp nhanh, rung thất, bệnh thiếu máu cục bộ tim.
• Hoặc bệnh nhân mắc bệnh cường giáp trạng.

Cách sử dụng thuốc dopamin

Cách dùng

• Trước tiên, phải thực hiện bù giảm thể tích tuần hoàn trước khi cho dopamin.
• Theo dõi một cách chặt chẽ các thông số tim mạch (huyết áp, áp lực tĩnh mạch trung tâm hoặc áp lực mao mạch phổi, lượng nước tiểu từng giờ…).

Lưu ý: Chỉ dùng đường tiêm truyền tĩnh mạch hoặc dùng 1 bơm tiêm có dung tích không thay đổi.

• Cách pha thuốc: Có thể pha loãng vào dung dịch natri clorid 0,9%, dung dịch glucose nồng độ 5%, 10% hoặc 20% hoặc pha loãng trong dung dịch Ringer lactat.
• Dung dịch đã pha có thể bền vững trong 24 giờ.

Liều lượng

• Liều lượng sử dụng trên từng bệnh nhân còn phải phụ thuộc vào tác dụng phụ và đáp ứng với hiệu quả điều trị của mỗi người.
• Khởi đầu nên dùng liều thấp: 2 – 5 microgam/ kg/ phút truyền tĩnh mạch. Tăng dần cho đến khi đạt liều 10, 15 hoặc 20 microgam/ kg/ phút tùy theo tình hình tiến triển của người bệnh.
• Cuối thời gian điều trị, phải giảm dần liều. Cách 30ph giảm 1 lần với sự theo dõi chặt chẽ các thông số tim mạch.
• Với đối tượng là trẻ em và người cao tuổi thì liều dùng cũng tương tự như người lơn.

Tác dụng phụ của thuốc dopamin

Các triệu chứng thường gặp do tác dụng phụ của thuốc dopamin gây nên bao gồm:

• Đau đầu.
• Buồn nôn, nôn.
• Khó thở.
• Tác động lên hệ tuần hoàn như gây đau thắt ngực, tăng huyết áp, co mạch, rối loạn nhịp tim (nhanh/ chậm), đánh trống ngực.
• Nghiêm trọng hơn có thể làm hoại tử khi tiêm do để thuốc rò rỉ ra ngoài mạch.

Các triệu chứng ít gặp hơn bao gồm:

• Tác động lên toàn thân gây ra phản ứng dị ứng.
• Loạn nhịp tim, hạ huyết áp.

Mặc dù rất hiếm khi xảy ra nhưng vẫn có thể xuất hiện các tình trạng khi dùng thuốc dopamin như sau:

• Tác động lên thần kinh gây lo lắng, sợ hãi.
• Dựng chân lông trên da.
• Ảnh hưởng đến khả năng chuyển hóa như tăng nitơ trong máu.
• Gây tình trạng xanh tím da ngoại biên.

Tương tác thuốc có thể xảy ra

• Thuốc ức chế MAO: Nên bắt đầu dopamin với 1/10 liều bình thường nếu đang dùng thuốc ức chế MAO (enzym monoaminoxydase).
• Phenytoin: Có thể dẫn tới hạ huyết áp và chậm nhịp tim. Nếu cần điều trị chống co giật, nên dùng thuốc khác thay cho phenytoin.
• Butyrophenon (haloperidol) và phenothiazin: Có thể làm mất tác dụng giãn mạch thận và mạch mạc treo ruột (ở liều thấp của dopamin).
• Vasopressin, Thuốc co mạch và oxytocin: có thể gây tăng huyết áp nặng.
• Thuốc gây mê: Ở bệnh nhân được gây mê bằng halothan, cyclopropan, dopamin có thể gây loạn nhịp thất và tăng huyết áp.

Ngoài ra còn tương tác với các nhóm thuốc chẹn alpha, chẹn beta, thuốc lợi tiểu, maprotilin, modobemid, thuốc chống trầm cảm ba vòng, epinephrin, tolazolin.

Lưu ý trong quá trình dùng thuốc

Trước tiên, phải thực hiện phương pháp bù trước tình trạng giảm thể tích máu thì dùng thuốc dopamin mới hiệu quả. Đồng thời theo dõi chặt chẽ các thông số tim mạch bao gồm các chỉ số huyết áp, áp lực tĩnh mạch trung tâm, lượng nước tiểu/ giờ…

• Trường hợp mắc bệnh động mạch ngoại vi (Raynaud, viêm nội mạc động mạch đái tháo đường hoặc bệnh mạch máu khác), phải dùng dopamin liều thấp và sau tăng dần. Lưu ý khi tiêm truyền liều cao có thể bị co mạch.
• Dopamin có lợi trong điều trị suy tim cấp do giảm co bóp cơ tim.
• Với bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim thì cần theo dõi cẩn thận. Vì nguy cơ co mạch có thể xảy ra ngay cả với liều thấp.
• Cần phải tiêm truyền dopamin tốc độ chậm ở bệnh nhân suy gan. Vì dopamin chuyển hóa ở gan.

Đối tượng đặc biệt dùng dopamin

Phụ nữ mang thai

Hiện vẫn chưa biết tác động của dopamin ở phụ nữ mang thai. Do đó, chỉ dùng thuốc ở đối tượng này khi cân nhắc kỹ giữa lợi ích cho mẹ vượt trội tiềm năng gây hại trên thai.

Phụ nữ cho con bú

Đến hiện tại, vẫn chưa biết liệu dopamin có bài tiết vào sữa mẹ hay không. Vì thế, phải thận trọng khi dùng dopamin trên đối tượng cho con bú.

Lái xe và vận hành máy móc

Thuốc không gây ảnh hưởng nhiều đến những đối tượng này. Nhưng vì thuốc có thể gây ra tình trạng đau đầu, nên cần thận trọng khi dùng thuốc.

Xử trí khi quá liều thuốc

Khi quá liều, triệu chứng xuất hiện liên quan đến liều độc như nhịp tim nhanh và đau thắt ngực. Do đó, cần được điều trị bằng điều chỉnh tốc độ truyền hoặc ngừng thuốc. Ngoài ra, trường hợp thuốc tiêm rò rỉ ra ngoài tĩnh mạch, phải tiêm ngấm vùng xung quanh càng sớm càng tốt để hạn chế nguy cơ hoại tử.

Khi dùng dopamin ở liều cao hoặc ở người bệnh bị nghẽn mạch ngoại vi cần theo dõi màu da và nhiệt độ ở các đầu chi. Theo dõi cẩn thận lưu lượng nước tiểu, nhịp tim, huyết áp trong khi truyền dopamin. Nếu huyết áp tâm trương tăng cao, phải giảm tốc độ truyền và cần theo dõi người bệnh cẩn thận (hiện tượng co mạch có thể xảy ra).

Vì thuốc có thời gian tác dụng ngắn nên khi quá liều chỉ cần dùng các biện pháp chống độc thông thường cũng đủ để xử trí. Tuy nhiên, nếu quá liều có độc tính nặng có thể dùng phentolamin.

Cách bảo quản thuốc dopamin

• Để thuốc tránh xa tầm tay của trẻ em và thú cưng trong nhà.
• Bảo quản thuốc ở nơi khô ráo, thoáng mát.
• Tránh để thuốc ở nơi ẩm ướt hoặc để thuốc tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng.
• Nhiệt độ bảo quản phù hợp là <25ºC.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn thông tin của thuốc dopamin. Lưu ý vì là thuốc tiêm truyền nên phải chú ý theo dõi đến sức khỏe. Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào bất thường hoặc tình trạng trở nặng, hãy gọi cho bác sĩ ngay lập tức để có thể được cấp cứu kịp thời!