Thuốc kháng virus HPV là thuốc gì?

Bạn được chẩn đoán nhiễm HPV. Bạn tìm hiểu và với lượng kiến thức khổng lồ trên internet, bạn vẫn mơ hồ về căn bệnh này. Bạn lo lắng và tìm các cách điều trị. Vậy có thuốc kháng HPV hay không? Bài viết sau của Bác sĩ Nguyễn Quang Hiếu sẽ cung cấp các phương pháp điều trị, cũng như một vài loại thuốc và xu hướng mới trong điều trị HPV ở người bệnh. Cùng xem nhé!

Cơ chế hoạt động của thuốc kháng HPV

1. Virus HPV là gì?

Virus là một vật thể nhỏ xâm nhiễm vào cơ thể sống, thuộc loại ký sinh trùng. Virus có tính ký sinh nội bào bắt buộc; chúng chỉ có thể sinh sản bằng cách xâm chiếm tế bào khác vì chúng thiếu bộ máy di truyền để tự sinh sản.

Virus HPV (Human Papilloma virus – HPV) thuộc họ Papillomaviridae. Nó lây truyền qua da và phổ biến nhất là qua đường tình dục và những nơi có tiếp xúc trực tiếp hay gián tiếp. Những nơi đó như âm đạo, cổ tử cung, hậu môn, đường niệu, bàng quang, miệng, mắt, hôn,… gây lây nhiễm qua niêm mạc miệng và từ đó xâm nhập vào cơ thể.

HPV cũng gây ung thư cổ tử cung. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm chi tiết, có thể tham khảo bài viết sau: Virus HPV và nguy cơ ung thư cổ tử cung

2. Thuốc kháng HPV có cơ chế hoạt động như thế nào?

Virus HPV có 2 thành phần : nucleic acid và vỏ bọc bên ngoài. Nucleic acid của virus gồm có 1 chuỗi DNA. Vỏ protein chứa các protein kháng nguyên.

Dựa vào cấu tạo, quá trình lây nhiễm và nhân lên của virus HPV mà hiện tại chúng ta nghĩ ra các loại thuốc kháng HPV như sau:

2.1 Giai đoạn xâm nhập vào tế bào

Đây là giai đoạn lúc HPV bám dính và bắt đầu xâm nhập vào tế bào người bệnh.

Các thuốc có tác dụng:

• Dựa vào quá trình bám dính vào tế bào người bị nhiễm

Bẫy receptor hòa tan: Tức là làm hòa tan thụ thể tiếp nhận của virus trên lớp vỏ. Thuốc sẽ hủy đi thành phần chứa kháng nguyên trên vỏ virus. Thiếu đi kháng nguyên đó, virus không thể xâm nhập tế bào.

Kháng receptor kháng thể: Có tác dụng gắn vào cạnh tranh với các thụ thể trên tế bào người bị nhiễm. Tức là khi dùng thuốc, các tế bào sẽ kết hợp với thuốc thay vì kết hợp với virus.

• Theo quá trình xâm nhập tế bào người bệnh

Ức chế protein kết hợp: Thuốc có tác dụng hủy đi phức hợp kháng thể và kháng nguyên. Tức là dù virus có bám dính vào được tế bào vật chủ cũng không thể xâm nhập được.

2.2 Giai đoạn tháo vỏ

Đây là lúc mà HPV đã xâm nhập được vào tế bào vật chủ và chuẩn bị giải phóng genom của virus.

Chẹn kênh ion, chất làm bền vững màng receptor: Các thuốc có tác động lên các kênh phân cực trên màng tế bào người bệnh. Qua đó thuốc làm màng tế bào bền vững hơn và ngăn không cho virus đưa bộ gen DNA của nó vào bên trong tế bào chủ.

2.3 Thuốc tác động vào quá trình sao mã của genom virus

Đây là lúc mà virus HPV, nếu đã đưa được bộ gen của nó xâm nhập vào tế bào chủ, chuẩn bị nhân lên. Thuốc sẽ ngăn chặn lên quá trình này. Thuốc sẽ khiến cho bộ gen của virus không nhân lên được. Các cơ chế gồm có: ức chế các enzyme tham gia vào quá trình sao mã của virus: DNA polymerase, RNA polymerase, primase hoặc integrase.

2.4 Thuốc làm bất hoạt các protein điều hòa (sớm)

Nếu virus chuẩn bị nhân lên thì thuốc sẽ làm bất hoạt đoạn protein giúp nhân lên của virus. Đó là các thuốc thuộc nhóm Interferon.

2.5 Làm bất hoạt các protein cấu trúc (muộn)

Khi virus gần như hoàn tất quá trình nhân lên của ADN, thuốc sẽ ngăn chặn không cho diễn tiến này tiếp diễn. Đó là các thuốc chứa chất ức chế protein điều hòa.

2.6 Cơ chế thay đổi sau dịch mã

Sau khi virus đã tạo ra được các bộ vỏ mới cho các virus “con” thì thuốc sẽ làm hủy hoại hay hư hỏng những lớp vỏ này. Qua đó khiến virus không thể hoàn thiện được. Đó là các thuốc chứa các chất ức chế protease.

2.7 Ngăn cản virus tập hợp các thành phần

Nếu như giai đoạn trễ hơn, khi virus đã hoàn thành xong và chuẩn bị tập hợp các thành phần của chúng với nhau, thì cơ chế này sẽ bị ngăn cản bởi thuốc. Các chất sẽ chứa các Interferon, các chất ức chế protein tập hợp. Qua đó, virus dù có thành công và nhân lên nhưng cũng không thể hợp thành virus hoàn chỉnh được.

2.8 Giai đoạn thoát khỏi tế bào vật chủ

Khi virus đã hoàn chỉnh và chuẩn bị rời tế bào bệnh để lây nhiễm sang các tế bào mới, các chất này sẽ ngăn không cho virus thoát ra. Hoặc thuốc sẽ phá hủy ngay virus khi nó vừa lộ diện thoát khỏi tế bào bệnh. Đó là các thuốc chứa chất ức chế neuraminidase, kháng thể chống virus.

Các loại thuốc kháng HPV tốt nhất hiện nay

Với tất cả các cơ chế hiện tại của thuốc kháng virus thì chưa có thuốc kháng HPV thực sự hiệu quả. Có quá nhiều chủng HPV và chúng ta hầu như sẽ nhiễm ít nhất một trong số các chủng ấy trong đời.

Tại sao lại như vậy? Sự đa dạng của các chủng virus HPV là một lý giải. Chúng ta không biết bị lây nhiễm lúc nào. Đa số các chủng thuộc HPV nguy cơ thấp sẽ tự động “biến mất” khỏi cơ thể bạn mà không cần bất kì trị liệu nào.

Tuy nhiên, bạn chỉ thường quan tâm đến các chủng HPV nguy cơ cao gây nên các bệnh u nhú hay sùi mào gà. Mà lúc bạn phát bệnh tức là bạn đã bị nhiễm cách đó ít nhất 1 tháng. Do đó thuốc kháng HPV hay thuốc kháng virus không có tác dụng. Thậm chí nhiễm HPV sinh dục có thể tự giới hạn và tự khỏi. Liệu pháp sử dụng thuốc kháng HPV do đó không được khuyến cáo.

Các tốt nhất để phòng ngừa HPV hiện tại là tiêm chủng. Nhưng thuốc tiêm chủng HPV cũng chỉ có thể đảm bảo ngăn chặn 4 chủng nguy hiểm nhất có khả năng gây ung thư hóa của chúng mà thôi. Những chủng gây u nhú khác của HPV, bạn vẫn có khả năng bị bệnh.

Ngoài ra, bạn cũng không nên quá lo lắng. Nếu bạn chẳng may lỡ mắc bệnh do nhiễm HPV thì vẫn có những loại thuốc giúp bạn điều trị.

Xem thêm: Virus HPV gây ung thư miệng: Những điều bạn cần biết

Những lưu ý khi dùng thuốc kháng HPV

1. Các thuốc điều trị HPV hiện tại

Các thuốc hiện tại được sử dụng có tác dụng phá hủy tế bào. Hay chính xác khi sử dụng, thuốc sẽ phá hủy những u nhú biểu hiện trên da. Thuốc không có tác dụng điều trị hay đào thải virus trong cơ thể. Chỉ điều trị triệu chứng. Do đó không có thuốc kháng HPV.

Các thuốc phá hủy mô bào được sử dụng là:

1.1 Podofilox (Condylox)

Bạn sẽ sử dụng podofilox trong khoảng 4 tuần. Nó phá hủy các mô mụn cơm. Nghiên cứu cho thấy khoảng 45% đến 90% mụn cóc khỏi hẳn, nhưng đôi khi mụn cóc quay trở lại.

Các thuốc được sử dụng phổ biến trên thị trường hiện nay là các thuốc chứa Podophyline. Nên cẩn thận và tuân thủ điều trị của bác sĩ, không nên tự ý mua và sử dụng.

1.2 Imiquimod (Aldara, Zyclara)

Imiquimod tăng cường hệ thống miễn dịch để chống lại virus. Nó thường làm sạch mụn cóc, nhưng không phải lúc nào cũng vĩnh viễn.

1.3 Thuốc TCA

Đây được xem là một loại thuốc khá độc đáo và đặc biệt được chỉ định tại Bệnh viện Da liễu thành phố Hồ Chí Minh.

Thuốc chứa Acid Trichloracetic 80% có tính chất acid, nhằm phá hủy các khối sùi, để chữa trị mụn sùi, mụn có.

Sau khoảng 5-7 ngày, bệnh nhân có khả năng thấy những vết thương khô lại cũng như bóng vảy. Và tình trạng bệnh được cải thiện.

Cần lưu ý thuốc này cũng có tác dụng tương tự như podophyline, tức tác dụng tiêu hủy mô bào. Không thể điều trị tận gốc virus trong cơ thể.

2. Thuốc kháng virus khác

Các thuốc kháng virus khác có thể được sử dụng. Nhưng không có thuốc kháng HPV thực sự. Các thuốc này được sử dụng để kiềm hãm hay điều trị các virus đồng nhiễm.

Ví dụ khi bạn đồng nhiễm HIV và HPV, nếu không điều trị, HPV sẽ gây các sùi mào gà. Việc sử dụng thuốc kháng virus không phải là thuốc kháng HPV mà chỉ có tác dụng hạn chế và kìm hãm sự phát triển của HIV. Qua đó nâng cao miễn dịch cơ thể để các nối sùi của HPV tự giới hạn.

3. Một số phương pháp khác

Bác sĩ cũng có thể chỉ định các loại phương pháp điều trị loại bỏ mụn cóc khác.

Trong số các tùy chọn:

• Phương pháp áp lạnh làm đông lạnh mụn cóc bằng nitơ lỏng.
• Loại bỏ tế bào bằng phẫu thuật, bằng dao mổ.
• Đốt mụn cóc bằng cách sử dụng dòng điện (đốt điện). Tia laser có thể làm bốc hơi mụn cóc.
• Phẫu thuật cắt bỏ mụn cóc có thể chữa khỏi vấn đề chỉ trong một lần điều trị.

Nói chung, mụn cóc nhỏ dễ điều trị hơn mụn cóc lớn. Mụn cóc trên bề mặt ẩm (niêm mạc) có phản ứng tốt hơn với các phương pháp điều trị phù hợp với chúng, so với mụn cóc trên bề mặt khô hơn (bề mặt da).

Nếu mụn cóc của bạn không biến mất sau một số lần điều trị, bác sĩ có thể tiến hành thêm các xét nghiệm để xem liệu có điều gì khác đang xảy ra hay không. Hoặc có thể tiến hành điều trị thêm một số lần.

4. Cải thiện lối sống

Một cách chữa trị HPV “tự nhiên” chính là nâng cao sức đề kháng của bạn. Cơ thể con người rất kì diệu. Đối với nhiễm HPV, nếu một cơ thể khỏe mạnh có thể đào thải virus ra ngoài một cách tự nhiên. Chỉ có khoảng ít hơn 5% các trường hợp nhiễm HPV mà chúng không tự biến mất. Đó là khi virus HPV đã xâm nhập và chèn mã gen của chúng vào mã gen của người bệnh.

Các trường hợp ấy sẽ được theo dõi và có lịch khám sức khỏe định kì để kiểm tra các bất thường. Một số loại kháng virus có vai trò như thuốc kháng HPV có thể được chỉ định để ngừa lây nhiễm trong cộng đồng.

Ngoài ra, để tránh lây nhiễm cũng như phòng bệnh do HPV, bạn cũng cần:

• Tập thể dục thường xuyên.
• Ăn uống đủ chất.
• Tránh xa thuốc lá và các đồ uống có cồn, các chất độc hại, gây nghiện.
• Có lối sống tình dục lành mạnh và an toàn.

Có nhiều chủng HPV, mỗi chủng có biểu hiện khác nhau. Không có thuốc kháng HPV hữu hiệu mà chỉ có vaccine ngừa HPV. Khi điều trị, phải tuân thủ các nguyên tắc và chỉ dẫn của bác sĩ, không được tự ý điều trị hay tự ý mua các thuốc không rõ nguồn gốc.