Barrett thực quản: Chẩn đoán và điều trị

Barrett thực quản là tình trạng tế bào thực quản bị biến đổi thành tế bào giống như tế bào ruột non. Bệnh thường được chẩn đoán ở bệnh nhân trào ngược dạ dày – thực quản lâu năm. Khi được chẩn đoán Barrett thực quản, người bệnh sẽ rất hoang mang không biết bệnh này là gì và được điều trị như thế nào? Barrett thực quản liệu có tiến triển thành ung thư? Cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Thái Việt Nguyên tìm hiểu qua bài viết này nhé.

Barrett thực quản là gì?

Barrett thực quản là tình trạng tế bào thực quản bị biến đổi thành tế bào giống như tế bào ruột non. Bệnh thường được chẩn đoán ở bệnh nhân trào ngược dạ dày – thực quản lâu năm. Ở bệnh nhân trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) lâu ngày, đoạn cuối thực quản thường xuyên bị kích thích bởi dịch dạ dày. Nếu kích thích này kéo dài và liên tục, lớp tế bào này bị biến đổi bởi dịch dạ dày, đây là tình trạng Barrett thực quản.

Chỉ một tỷ lệ nhỏ bệnh nhân trào ngược dạ dày – thực quản diễn tiến thành Barrett. Và cũng chỉ một phần nhỏ bệnh nhân Barret thực quản tiến triển thành ung thư thực quản. Tuy vậy, người bệnh cần phải theo dõi và kiểm tra thường xuyên các tế bào bất thường này, vì chúng cần được điều trị sớm trước khi hóa thành tế bào ung thư.

Barrett thực quản có triệu chứng gì?

Sự thay đổi lớp tế bào niêm mạc thực quản thường không gây ra triệu chứng gì. Những khó chịu mà bệnh nhân gặp phải thường liên quan đến trào ngược dạ dày – thực quản. Những triệu chứng này là:

• Ợ hơi, ơ nóng thường xuyên.
• Khó nuốt khi ăn.
• Thỉnh thoảng bệnh nhân sẽ thấy đau ngực, nhất là vùng giữa ngực sau xương ức.

Barret thực quản có nguy hiểm không?

Những người mắc Barrett thực quản tăng nguy cơ với ung thư thực quản. Tỷ lệ này thì nhỏ, ngay cả với những người có tế bào tiền ung thư. Hầu hết những người Barrett thực quản được điều trị đúng thời điểm không diễn tiến thành ung thư.

Tuy vậy, ung thư thực quản thường khó phát hiện, nếu được chẩn đoán trễ thì tiên lượng là xấu. Do đó, cần thiết phải theo dõi và kiểm tra thường xuyên để được điều trị ngay khi có thể.

Những dấu hiệu gợi ý ung thư thực quản bao gồm:

• Nuốt nghẹn, nuốt vướng.
• Nôn ói sau ăn. Trớ thức ăn về đêm.
• Khàn tiếng, ho kéo dài.
• Ho ra máu.
• Sụt cân nhanh. Suy kiệt.
• Nổi hạch ở cổ.

Nếu một người có tiền căn trào ngược dạ dày thực quản hay Barrett thực quản có những triệu chứng trên, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám.

Barrett thực quản được chẩn đoán như thế nào?

Nội soi thực quản – dạ dày thường được chỉ định để chẩn đoán Barret thực quản.

Một ống nhỏ, mềm với camera ở đầu (ống nội soi) được đưa qua miệng xuống thực quản và hình ảnh sẽ được chiếu lên màn hình để quan sát. Niêm mạc thực quản bình thường sẽ hồng nhạt và trơn láng. Niêm mạc trong Barrett thực quản sẽ có màu đỏ như rượu vang. Bác sĩ sẽ lấy một phần niêm mạc nhỏ (sinh thiết) để xác định mức độ biến đổi tế bào. Xét nghiệm này được gọi là giải phẫu bệnh.

Kết quả giải phẫu bệnh được chia thành:

• Không loạn sản: tế bào bị biến đổi trong Barret thực quản nhưng không có tế bào tiền ung thư.
• Loạn sản mức độ nhẹ: tế bào có những thay đổi nhỏ của tế bào tiền ung thư.
• Loạn sản mức độ nặng: tế bào có nhiều biến đổi gợi ý ung thư. Loạn sản mức độ cao được xem là những bước cuối cùng trước khi tế bào tiến triển thành ung thư.

Barrett thực quản được điều trị như thế nào?

Điều trị Barrett thực quản phụ thuộc vào mức độ biến đổi tế bào và tổng trạng cơ thể.

Cách điều trị Barrett thực quản không loạn sản

• Theo dõi với nội soi thực quản – dạ dày. Nếu kết quả sinh thiết không loạn sản, bạn có thể được theo dõi bởi nội soi sau 1 năm và sau đó mỗi 3 năm nếu không có thay đổi tế bào.
• Điều trị trào ngược dạ dày – thực quản. Dùng thuốc và thay đổi thói quen sinh hoạt có thể giúp giảm triệu chứng. Phẫu thuật thắt cơ tâm vị để làm giảm dòng acid dạ dày trào ngược. có thể là một sự lựa chọn.

Đối với loạn sản mức độ nhẹ

Nếu được chẩn đoán loạn sản mức độ thấp, bác sĩ sẽ đề nghị nội soi lại trong 6 tháng, sau đó theo dõi mỗi 6 đến 12 tháng.

Tuy nhiên, vì tăng nguy cơ ung thư thực quản, các phương pháp ưu tiên để điều trị trong giai đoạn này là:

• Cắt bỏ niêm mạc Barrett qua nội soi. Qua nội soi, lớp tế bào bị tổn thương sẽ được cắt bỏ và lấy ra ngoài.
• Phá hủy lớp niêm mạc Barrett bằng sóng cao tần. Sóng cao tần được chiếu vào vùng tổn thương để phá hủy nó bằng nhiệt.

Mục tiêu của những phương pháp này là phá hủy mô tổn thương, kích thích thực quản sản sinh ra lớp tế bào bình thường thay thế lớp cũ.

Nếu thực quản bị viêm nặng trong lần đầu nội soi, bệnh nhân sẽ được điều trị khoảng 3 đến 4 tháng để giảm trào ngược sau đó nội soi kiểm tra.

Đối với trường hợp loạn sản mức độ nặng

Loạn sản mức độ nặng thường được xem là tiền ung thư thực quản. Vì lí do này, bác sĩ sẽ đề nghị cắt bỏ niêm mạc qua nội soi và/hoặc hủy mô bằng sóng cao tần.

Những lựa chọn điều trị khác bao gồm:

• Áp lạnh. Qua nội soi thực quản, dùng khí lạnh/chất lỏng lạnh áp lên vùng niêm mạc bất thường. Sau đó, tế bào được làm ấm rồi lại áp lạnh. Lặp đi lặp lại nhiều lần như vậy giúp phá hủy các tế bào bất thường.
• Liệu pháp quang động học. Dùng một chất nhạy cảm ánh sáng tiêm vào tĩnh mạch của bệnh nhân. Sau đó, qua nội soi, phá hủy lớp niêm mạc bất thường bằng cách chiếu ánh sáng và laser vào niêm mạc bất thường.
• Phẫu thuật cắt bỏ đoạn thực quản bị tổn thường, và sau đó nối phần thực quản còn lại vào dạ dày.

Barrett thực quản có tái phát không?

Vẫn có khả năng Barrett thực quản tái phát sau điều trị nếu nguyên nhân trào ngược dạ dày thực quản vẫn còn. Và đối với các Barrett thực quản đã điều trị, vẫn có tỷ lệ rất rất nhỏ diễn tiến thành ung thư sau nhiều năm nếu không được theo dõi.

Do đó, hãy hỏi ý kiến bác sĩ khi nào thì cần phải nội soi trở lại. Tiếp tục điều trị thuốc giảm trào ngược để làm giảm triệu chứng và giảm tái phát. Sử dụng thuốc phải theo sự hướng dẫn và theo dõi của bác sĩ điều trị.

Phòng ngừa Barrett thực quản và GERD như thế nào?

Trào ngược dạ dày – thực quản không chỉ gây khó chịu đến bữa ăn mà còn gây nhiều biến chứng. Những biến chứng này bao gồm viêm hô hấp trên thường xuyên, Barrett thực quản, hẹp thực quản và ung thư thực quản.

Thay đổi thói quen sinh hoạt có thể làm giảm các triệu chứng của trào ngược dạ dày – thực quản, từ đó giúp giảm nguy cơ Barrett thực quản. Hãy chú ý:

• Giữ cân nặng ở mức hợp lý.
• Chia nhỏ bữa ăn trong ngày. Bữa ăn cuối nên cách giấc ngủ từ 2 đến 3 giờ.
• Hạn chế những thức ăn hay đồ uống làm bạn dễ bị trào ngược, như socola, cà phê, rượu bia và các đồ nhiều dầu mỡ.
• Ngừng hút thuốc lá.
• Kê gối cao khi ngủ để tránh trào ngược.

Barrett thực quản là bệnh biến đổi các tế bào niêm mạc thực quản dưới kích thích của acid dịch vị, thường gặp ở những người mắc bệnh trào ngược dạ dày trong thời gian dài.

Các phương pháp điều trị nhằm mục đích phá hủy mô tổn thương, kích thích thực quản sản sinh ra niêm mạc mới bình thường và tránh tế bào loạn sản tiến triển thành tới ung thư thực quản.

Barrett thực quản vẫn có khả năng tái phát. Vì vậy cần điều trị trào ngược dạ dày – thực quản và theo dõi bệnh theo chỉ định của bác sĩ. Chú ý đến bữa ăn, chế độ ăn và không hút thuốc lá cũng góp phần làm giảm nguy cơ mắc bệnh!