Bệnh Parkinson có thể chữa khỏi hoàn toàn không?

Bệnh Parkinson là một rối loạn vận động mãn tính. Bài viết này của Bác sĩ Nguyễn Đào Uyên Trang sẽ nói về việc chẩn đoán bệnh Parkinson và liệu bệnh có thể được chữa khỏi hoàn hoàn hay không?

Bác sĩ chẩn đoán xác định bệnh Parkinson như thế nào?

Những triệu chứng và dấu hiệu của bệnh Parkinson cũng có gặp ở những bệnh lý thần kinh khác. Điều quan trọng là phân biệt bệnh Parkinson với những bệnh lý khác bởi điều trị là khác nhau. Tuy nhiên có thể khó chẩn đoán bệnh Parkinson  ở giai đoạn sớm của bệnh

1. Hỏi bệnh sử và khăm khám lâm sàng

Không có bất kì xét nghiệm máu hoặc hình ảnh nào giúp xác định chẩn đoán bệnh Parkinson. Do đó, chẩn đoán  dựa vào bệnh sử và thăm khám lâm sàng kỹ lưỡng.

Hai trong ba triệu chứng chính (run, chậm vận động, cứng cơ) và các đặc điểm hỗ trợ chẩn đoán bao gồm:

• Triệu chứng khởi phát ở một bên của cơ thể.
• Run khi nghỉ, giảm khi vận động.
• Các triệu chứng có thể được kiểm soát bởi các thuốc bệnh Parkinson.

Trong khi hỏi bệnh sử, bác sĩ có thể sẽ hỏi bệnh nhân những triệu chứng bắt đầu như thế nào, một bên hay hai bên bị ảnh hưởng. Bệnh nhân và người nhà bệnh nhân nên cung cấp cho bác sĩ các thông tin như thay đổi cảm xúc, thói quen đi ngủ, đại tiểu tiện hoặc khả năng nghi nhớ.

Bác sĩ cũng có thể sẽ hỏi về những bệnh lý đang mắc phải hoặc thuốc đang điều trị, những chấn thương gần đâu và những khó khăn trong đi lại hoặc thức giấc. Và bác sĩ sẽ thực hiện thăm khám chức năng thần kinh như phản xạ gân xương, sức cơ, thăng bằng hoặc yêu cầu thực hiện phối hợp động tác.

2. Theo dõi đáp ứng với thuốc

Các triệu chứng vận động thường cải thiện đáng kể sau khi dùng thuốc. Nếu không chắc chắn được chẩn đoán và triệu chứng không rõ ràng, có thể xem xét điều trị thử trong ít nhất hai tháng. Nếu các triệu chứng cải thiện đáng kể, thì có khả năng là bệnh Parkinson 

Ngược lại, những người có triệu chứng giống bệnh Parkinson do các bệnh khác gây ra (teo cơ hệ thống, sa sút trí tuệ thể Lewy) thường không cải thiện khi dùng thuốc. Điều trị thử không được khuyến cáo cho những người có triệu chứng nhẹ, không ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.

3. Các xét nghiệm hình ảnh học

Các xét nghiệm hình ảnh như cộng hưởng từ (MRI), thường không có ích trong việc xác định xem người đó có mắc bệnh Parkinson . MRI thường được dùng để loại trừ những chẩn đoán khác.

Bệnh Parkinson có nguy hiểm không? Tiên lượng bệnh như thế nào? 

Rất khó tiên lượng ở những người mắc bệnh Parkinson vì diễn tiến rất khác nhau giữa người này với người khác. Hầu hết, bệnh nhân đều đáp ứng tốt với điều trị trong nhiều năm. Nhiều người vẫn lo lắng sẽ bị tàn tật và cuối cùng chết vì bệnh Parkinson.

Mặc dù, bản thân bệnh không gây tử vong nhưng nó làm tăng nguy cơ tử vong do các biến chứng như té ngã, suy hô hấp hoặc viêm phổi. Một điều quan trọng cần lưu ý là bệnh Parkinson diễn tiến chậm và các thuốc hiện tại có thể kiểm soát triệu chứng trong một thời gian dài. 

Bệnh Parkinson có thể chữa khỏi hoàn toàn không?

Thuốc điều trị bệnh Parkinson có thể giúp kiểm soát hoặc cải thiện một số triệu chứng của bệnh như run, vận động chậm chạp và cứng khớp. Hiện tại, chưa có loại thuốc nào giúp chữa khỏi bệnh Parkinson hoặc giúp cho bệnh không diễn tiến nặng dần theo thời gian.¹

Khi nào nên bắt đầu điều trị bệnh Parkinson?

Quyết định khi nào bắt đầu điều trị bệnh Parkinson phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Điều quan trọng nhất cần cân nhắc chính là các triệu chứng ảnh hưởng đến các hoạt động hằng ngày của người đó không? Một yếu tố quan trọng khác chính là nhận thức của cá nhân đó về việc sử dụng thuốc.

Hiện có 6 loại thuốc chính để điều trị triệu chứng của bệnh Parkinson: levodopa, chất đồng vận dopamine, chất ức chết men bất hoạt dopamine, thuốc ức chế catechol-O-methyl transferase và amantadine.

Những loại thuốc hay dùng trong điều trị bệnh Parkinson là gì?

Các loại thuốc chính được sử dụng để điều trị trong bệnh Parkinson là thuốc đồng vận levodopa và dopamine.

• Levodopa (hay L-dopa) trong biệt dược Madopar, Syndopa

Thuốc giúp giảm triệu chứng chậm vận động, cứng cơ và run, do đó có thể giúp cải thiện việc đi lại và vận động của cơ thể. Đây là loại thuốc phổ biến và phù hợp với nhiều người. Levodopa có nhiều dạng khác nhau như carbidopa – levodopa (ví dụ: sindopa) và levodopa – benserazide (Madopar).

Tác dụng phụ thường gặp: buồn nôn, nôn, đau đầu, chóng mặt, dễ buồn ngủ. Những vấn đề này thường không nghiêm trọng và có thể giảm dần theo thời gian. Những tác dụng phụ nghiêm trọng vẫn có thể xảy ra nhưng hiếm, bao gồm hoang tưởng. Để ngăn ngừa các tác dụng phụ, bác sĩ sẽ thảo luận với bạn để tìm ra liều thấp nhất mà vẫn có tác dụng và thời gian phù hợp nhất trong ngày để uống thuốc.

Những bệnh nhân Parkinson khởi đầu điều trị với levodopa thường đáp ứng tốt. Tuy nhiên hơn ½ những người dùng levodopa trong thời gian dài, có thể có những vấn đề như “dao động vận đông” và “rối loạn vận động”.

Dao động vận động rảy ra khi tác dụng của levodopa giảm hoặc mất ngột ngột. Điều này xảy ra mà không có cảnh báo và làm triệu chứng của Parkinson nặng nề hơn. Ví dụ như: một người có thể đột nhiên hoặc ít nhất trong thời gian ngắn, thấy vận động và đi lại khó khăn.

Rối loạn vận động: là những chuyển động bất thường mà cơ thể không kiểm soát được. Những rối loạn này có thể ảnh hưởng các phần khác nhau của cơ thể ví dụ như giật, xoắn vặn tay chân, chuột rút…

Nếu bạn có bất kỳ vấn đề nào khi dùng levodopa, hãy gặp bác sĩ của bạn để trao đổi. Bác sĩ có thể sẽ thay đổi liều lượng thuốc hoặc đổi sang thuốc khác.

• Thuốc đồng vận Dopamine như: pramipexole, ropinirole

Những loại thuốc này giúp kiểm soát triệu chứng gần giống như levodopa.

Tác dụng phụ thường gặp: buồn nôn, cảm thấy mệt mỏi, phù chân, hoang tưởng và có thể làm cho một số người khó kiểm soát hành vi như đánh bạc hoặc tiêu quá nhiều tiền.

Những thuốc đồng vận Dopamine bao gồm pramipexole (tên thương hiệu: Mirapex), ropinirole (tên thương hiệu: Requip), rotigotine (tên thương hiệu: Neupro), bromocriptine (tên thương hiệu: Parlodel, Cycloset) và apomorphine. Thuốc đồng vận dopamine thường được sử dụng cùng với levodopa cho những người mắc bệnh Parkinson nặng.

• Những loại thuốc khác

Thuốc ức chế MAO-B, ức chế COMT và amantadine. Những loại thuốc này ít được dùng hơn levodopa và dopamine.

Như vậy, Parkinson là bệnh mãn tính, hiện tại không có phương pháp điều trị khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu kiểm soát tốt triệu chứng, người bệnh vẫn sẽ có được cuộc sống tốt và kéo dài.