Lục thần khúc: Thuốc cho người bệnh ăn khó tiêu

Lục thần khúc còn có tên gọi khác là Thần khúc, Tiêu thần khúc, Kiến thần khúc. Đây là vị thuốc đặc biệt được làm từ hỗn hợp lên men của nhiều vị thuốc trộn với bột mì. Theo y học cổ truyền, Lục thần khúc có tác dụng giúp ích tiêu hoá, chữa các chứng ăn không tiêu, đầy bụng. Hãy cùng tìm hiểu về công dụng, cách dùng, cũng như những điều cần biết về Lục thần khúc trong bài viết sau.

1. Mô tả Lục thần khúc

Lục thần khúc có dạng khối vuông hoặc hình chữ nhật với đường kính khoảng 3 cm và độ dày khoảng 1 cm. Bề mặt màu vàng và sần sùi. Chất cứng và giòn, dễ vỡ, bên trong không mịn và có màu trắng ngà. Phần cặn nâu chưa được nghiền nát và có thể nhìn thấy các lỗ rỗng sau khi lên men. Nó có mùi cũ và vị đắng. Loại tốt là loại khô, không có mối mọt và ít tạp chất.

Lục thần khúc được sản xuất ở vùng Phúc Kiến của Trung Quốc thì được gọi là Kiến thần khúc.

2. Chế biến

7 kg mỗi loại Lạt liễu thảo, Thanh hao và Thương nhĩ thảo, cắt nhỏ và ép. 4 kg mỗi loại Đậu đỏ và Hạnh nhân (bóc vỏ), cán thành bột. Lấy 60 kg cám và 40 kg bột. Cám và hầu hết bột được trộn với thuốc, phần còn lại của bột được trộn với nước sôi để tạo thành bột nhão.

Đổ vào thuốc trộn, khuấy đều bằng que gỗ cho đến khi nó dính và có thể nặn thành dạng bánh. Cho vào khuôn gỗ. Làm phẳng bề mặt, độ dày khoảng 1 cm, cắt thành miếng vuông 3 cm bằng dao. Phơi khô trong 0,5 đến 1 ngày. Đặt các khuôn gỗ xếp chồng lên nhau, che bằng bao tải hoặc rơm. Để lên men và chờ cho bề mặt sản xuất Mycelium, lấy ra và  phơi khô để dùng.

Lục thần khúc đôi khi được sao đen, lúc này nó có tên gọi là Tiêu thần khúc.

3. Thành phần sinh học

Theo nghiên cứu, sau khi lên men, các mẫu Lục thần khúc chứa nhiều loại nấm men. Nấm men là vi sinh vật đóng góp chính vào quá trình lên men. Các chủng được phân lập lần lượt là Cryptococcus albidus, Saccharomyces cerevisiae, Pichia kudriavzevii và Endomyces fibuliger.

4. Tác dụng dược lý

Một nghiên cứu năm 2013 trên bệnh rối loạn tiêu hoá do sử dụng kháng sinh neomycin cho thấy tác dụng bảo vệ đường ruột của hỗn hợp 3 loại thảo dược gồm Bạch truật, Lục thần khúc và Bạch biển đậu. Hỗn hợp này có tác dụng chống lại Neomycin thông qua nhiều cơ chế trung gian và được tăng cường sau khi lên men. 

5. Công dụng và liều dùng Lục thần khúc

5.1. Công dụng

Tiêu thực và điều chỉnh các rối loạn tiêu hoá.

Chủ trị: Kém ăn, đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy và trẻ em ăn không tiêu.

5.2. Liều dùng

Mỗi lần 6 đến 12 g, thuốc sắc hoặc nghiền thành trà, viên nang, bột và các chế phẩm khác.

6. Bài thuốc kinh nghiệm

6.1. Việt Cúc Hoàn

Chữa các loại đình bụng, bụng ngực đầy nuốt chua, nôn, ăn uống không tiêu.

Thương truật 12 g, Hương phụ 12 g, Xuyên khung 12 g, Thần khúc 12 g, Chi tử (sao) 12 g. Các vị lượng bằng nhau, tán bột làm hoàn hoặc sắc uống ngày 1 thang.

6.2. Bảo Hòa Hoàn

Chữa đình trệ đồ ăn, ngực bụng chướng, ấm ách khó chịu, ợ chua.

Sơn tra 240 g, Thần khúc 80 g, La bặc tử 40 g, Bán hạ 120 g, Trần bì 120 g, Phục linh 120 g, Liên kiều 40 g. Các vị làm hoàn ngày dùng 20 – 30 g hoặc sắc uống liều vừa đủ. 

6.3. Tiêu chảy kéo dài

Thần khúc 10 g, Bạch truật 12 g, Mạch nha 12 g, Chỉ thực 6 g, sắc uống.

Tóm lại, Lục thần khúc là vị thuốc được lên men từ hỗn hợp các loại thảo dược, có công dụng tiêu thực, điều hoà công năng tiêu hoá, trị tiêu chảy kéo dài, nôn mửa. Những thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Khi muốn sử dụng thuốc, bạn phải hỏi ý kiến bác sĩ điều trị trước khi dùng.