Mào tinh hoàn ở người: Đặc điểm cấu trúc giải phẫu và chức năng

Mào tinh hoàn ở người là một bộ phận thuộc hệ sinh dục nam. Tương tự như những bộ phận khác của cơ quan sinh dục nam, mào tinh hoàn góp phần hỗ trợ hoạt động tạo ra tinh trùng. Từ đó giúp ổn định chức năng sinh sản, duy trì nòi giống. Vậy mào tinh hoàn có cấu trúc giải phẫu và chức năng ra sao? Hãy cùng Bác sĩ Nguyễn Lâm Giang đi tìm câu trả lời qua bài viết sau đây nhé!

Tổng quan về mào tinh hoàn ở người

Mào tinh hoàn ở người (Epididymis) là một ống dài, cuộn lại, có chức năng lưu trữ tinh trùng và vận chuyển nó từ tinh hoàn. Nó xuất hiện như một cấu trúc cong ở rìa sau của mỗi tinh hoàn. Ba phần của mào tinh hoàn đó là: Đầu, thân và đuôi.

Mào tinh hoàn có một số điểm bề ngoài giống với tinh hoàn. Tuy nhiên, mào tinh hoàn khác ở chỗ nó có kích thước nhỏ hơn. Bên cạnh đó, các ống cũng lớn hơn và ít được đóng kín hơn.

Đặc điểm cấu trúc của mào tinh hoàn

Gần đỉnh của tinh hoàn là đầu của mào tinh hoàn, nơi lưu trữ tinh trùng cho đến khi nó sẵn sàng để trưởng thành. Tiếp theo là phần thân, một ống dài, xoắn, nơi tinh trùng trưởng thành.

Xem thêm: Dương vật bị sưng phải xử trí như thế nào?

Quá trình trưởng thành của tinh trùng mất khoảng một tuần. Cuối cùng là đuôi, nối với ống dẫn tinh, còn được gọi là ống dẫn tinh. Từ đây, tinh trùng được vận chuyển đến ống phóng tinh.

Mào tinh hoàn ở người có hình chữ C. Bộ phận này do 10 đến 12 ống xuất tập hợp để hình thành. Các ống này có tổng chiều dài có thể lên đến 5 – 6m. Các ống xuất này sẽ kết nối trực tiếp với ống dẫn tinh.

Phôi học

Yếu tố chính trong việc xác định giới tính trong quá trình phát triển là sự hiện diện của nhiễm sắc thể Y. Yếu tố quyết định tinh hoàn (TDF) được mã hóa bởi gen hiện diện trên vùng xác định giới tính trên nhiễm sắc thể Y.

Sự phát triển của cơ quan sinh sản chủ yếu từ trung gian. Ống dẫn Mesonephric (ống Wolffian) và paramesonephric (ống Mullerian) phát triển song song với nhau.

Ở nam giới, sự phân hóa giới tính xảy ra do sự thoái triển của các ống Mullerian. Kết hợp với sự phát triển của các ống trung bì thành các cơ quan sinh sản chính. Bao gồm: Mào tinh hoàn, ống dẫn tinh và ống phóng tinh. Việc sản xuất hormone chống Mullerian bởi các tế bào sertoli, gây ra sự thoái triển của các ống dẫn Mullerian.

Giải phẫu học của mào tinh hoàn

Màng thanh dịch bao phủ bề mặt bên, đầu và đuôi của mào tinh hoàn. Phần lớn thân mào tinh cũng được bao phủ hoàn toàn bởi lớp màng này, ngoại trừ dọc theo đường viền sau. Một túi nhỏ được gọi là xoang của mào tinh hoàn nằm giữa thân mào tinh và tinh hoàn, còn được gọi là hố ngón tay.

Xem thêm: Tinh dịch màu vàng liệu có bình thường?

Đầu mào tinh là bộ phận nhận tinh dịch từ tinh hoàn, có cấu tạo mỏng. Tinh trùng ở vùng này vẫn còn tương đối loãng. Đuôi có thành cơ dày hơn và hấp thụ nhiều chất lỏng hơn, dẫn đến nồng độ chất lỏng thu được cao hơn.

Ống dẫn tinh tiếp tục từ đuôi đi lên đến vòng bẹn sâu trong thừng tinh. Ở cực trên của mào tinh hoàn là tàn tích phát triển của mesonephros được gọi là mào tinh của ruột thừa.

Động mạch cung cấp máu cho mào tinh

Việc cung cấp máu cho mào tinh cũng giống như cung cấp máu cho tinh hoàn. Cụ thể là các động mạch tinh hoàn, đi vào bìu thông qua thừng tinh. Các động mạch này phát sinh từ động mạch chủ bụng và đi trong khoang sau phúc mạc trước khi vượt qua bề mặt trên của niệu quản.

Chúng đi qua vòng bẹn sâu, và cuối cùng đi vào ống bẹn cùng với các thành phần khác của thừng tinh. Những động mạch này cũng cung cấp một phần máu cho ống dẫn tinh. Tuy nhiên, ống dẫn tinh cũng có một nguồn cung cấp máu riêng biệt.

Tĩnh mạch ở mào tinh hoàn

Dẫn lưu tĩnh mạch của mào tinh hoàn và tinh hoàn thông qua một mạng lưới các tĩnh mạch được gọi là đám rối pampiniform. Các tĩnh mạch này cũng đi qua trong thừng tinh. Với mạng lưới bên phải kết thúc ở tĩnh mạch chủ dưới. Đồng thời mạng lưới bên trái kết thúc ở tĩnh mạch thận trái.

Dẫn lưu bạch huyết tại mào tinh hoàn

Dẫn lưu bạch huyết rất nhiều theo các động mạch và tĩnh mạch tinh hoàn. Và chấm dứt tại các hạch bạch huyết cạnh động mạch chủ, gần khu vực mà tinh hoàn phát triển và đi xuống trong thời kỳ bào thai.

Xem thêm: Tinh trùng: tế bào sinh dục nam quan trọng.

Quá trình di chuyển của tinh trùng qua mào tinh hoàn

Xuất tinh ở nam giới là quá trình tinh trùng sẽ di chuyển từ đuôi mào tinh đến ống dẫn tinh. Tinh trùng sẽ được đẩy về phía trước bằng các cơn co thắt nhu động của nó. Chúng được trộn với tinh dịch từ các tuyến phụ trước khi chúng được xuất tinh. Với hỗn hợp cuối cùng của những chất này được gọi là tinh dịch.

Chính sự kết nối của đầu mào tinh với cực trên của tinh hoàn giúp cho tinh dịch đi vào cấu trúc. Đồng thời được vận chuyển lên qua ống dẫn tinh và cuối cùng được phóng tinh. Do đó, mào tinh hoàn ở người là một thành phần thiết yếu trong khả năng sinh sản của nam giới. Khi mào tinh hoàn bị co lại và nén, nó cung cấp một lượng lớn nơi lưu trữ tinh trùng.

Bệnh viêm mào tinh hoàn

Tổng quan

Viêm mào tinh hoàn là tình trạng viêm ống cuộn (mào tinh hoàn) ở phía sau tinh hoàn – nơi có chức năng lưu trữ và mang tinh trùng. Nam giới ở mọi lứa tuổi đều có thể bị viêm mào tinh hoàn.

Viêm mào tinh hoàn thường do nhiễm vi khuẩn, bao gồm cả nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI). Chẳng hạn như bệnh lậu hoặc Chlamydia. Đôi khi, một tinh hoàn cũng bị viêm – một tình trạng được gọi là viêm tinh hoàn.

Triệu chứng viêm mào tinh hoàn

Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm mào tinh hoàn có thể bao gồm:

• Bìu sưng đỏ hoặc nóng.
• Đau và căng tinh hoàn. Thường xảy ra ở một bên và xuất hiện một cách từ từ.
• Đi tiểu đau, tiểu gấp hoặc thường xuyên mắc tiểu.
• Tiết dịch mủ từ dương vật.
• Đau hoặc khó chịu ở vùng bụng dưới hoặc vùng chậu.
• Có máu trong tinh dịch.
• Đôi khi có thể kèm theo sốt và ớn lạnh.

Nguyên nhân

Nguyên nhân gây viêm mào tinh hoàn bao gồm:

• Bệnh lây truyền qua đường tình dục. Bệnh lậu và Chlamydia là những nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm mào tinh hoàn ở nam giới trẻ tuổi, đang hoạt động tình dục.
• Các bệnh nhiễm trùng khác. Vi khuẩn từ tình trạng nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc tuyến tiền liệt có thể lây lan từ vị trí bị nhiễm trùng đến mào tinh hoàn. Ngoài ra, nhiễm virus, chẳng hạn như virus quai bị, có thể dẫn đến viêm mào tinh hoàn.
• Nước tiểu trong mào tinh hoàn (viêm mào tinh hoàn do hóa chất). Tình trạng này xảy ra khi nước tiểu chảy ngược vào mào tinh, có thể do bê vác vật nặng hoặc rặn mạnh.
• Chấn thương. Chấn thương ở háng có thể gây viêm mào tinh hoàn.
• Bệnh lao. Hiếm khi, viêm mào tinh hoàn có thể do nhiễm vi khuẩn lao.

Những biện pháp giúp bảo vệ mào tinh hoàn ở người

Như bài viết đã trình bày, mào tinh hoàn đóng góp một vai trò quan trọng trong chức năng sinh sản. Chính vì vậy, các chàng trai nên biết cách bảo vệ mào tinh hoàn của mình. Những biện pháp bảo vệ mào tinh hoàn ở người bao gồm:

• Giữ cho mào tinh hoàn luôn mát mẻ bằng việc mặc quần lót thoáng mát.
• Tránh căng thẳng, giữ tâm trạng luôn lạc quan, vui vẻ.
• Cai thuốc lá.
• Hạn chế rượu bia và các thức uống có cồn.
• Có công cụ bảo hộ lao động khi làm việc trong môi trường chứa các hóa chất độc hại. Chẳng hạn như chì, thủy ngân, tia X,…
• Tăng cường thực phẩm giàu vitamin C như trái cây, rau củ quả.
• Quan hệ tình dục an toàn là một cách giúp phòng những bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Luyện tập thể dục thể thao để tăng cường sức khỏe nói chung và chất lượng tinh trùng nói riêng.

Nói tóm lại, mào tinh hoàn ở người là một bộ phận không kém phần quan trọng thuộc cơ quan sinh dục nam. Nó góp phần không nhỏ vào chức năng sinh sản. Vì vậy, nam giới nên biết cách bảo vệ mào tinh hoàn. Cũng như nhận biết sớm những dấu hiệu bất thường để khám và chữa bệnh kịp thời.