Mất mùi: Vấn đề ảnh hưởng nhiều khía cạnh cuộc sống

Khả năng ngửi mùi là điều mà phần lớn mọi người cho là tất nhiên phải có, cho đến khi nó mất đi. Mất mùi không chỉ tác động đến khả năng nhận biết mùi mà còn ảnh hưởng đến các khía cạnh khác của đời sống. Khả năng ngửi cũng liên quan trực tiếp đến khả năng nếm. Hãy cùng Youmed tìm hiểu về tình trạng bất thường này nhé! 

1. Nguyên nhân gây mất mùi 

Mất mùi có thể là tạm thời hay vĩnh viễn. Tình trạng này thường là do một sự phù nề hay tắc nghẽn ở mũi làm cho mùi hương không thể lên được phía trên cao nhất của hốc mũi. Các dây thần kinh cảm nhận mùi nằm ở phía trên trần của hốc mũi. Mất mùi đôi khi cũng xảy ra do các vấn đề nằm ở hệ thống truyền tín hiệu từ mũi đến não. Các nguyên nhân thường gặp bao gồm: 

• Dị ứng 
• Cảm cúm 
• Viêm xoang
• Nghẹt mũi mạn tính 

Các tình trạng khác có thể ảnh hưởng đến khả năng ngửi mùi: 

• Tắc nghẽn trong mũi do u, polyp hay vẹo vách ngăn… 
• Tuổi cao 
• Bệnh Parkinson 
• Bệnh Alzheimer 
• Tiểu đường 
• Phình mạch máu não 
• Phơi nhiễm với chất hóa học
• Xạ trị hay hóa trị
• Chấn thương não hay phẫu thuật não 
• Một số bệnh lý di truyền. Các trường hợp này thường gọi là mất mùi bẩm sinh.  
• Do thuốc, bao gồm một số kháng sinh và một số thuốc trị tăng huyết áp 

2. Bị mất mùi hoàn toàn thì cuộc sống sẽ như thế nào? 

Mất mùi làm thay đổi đáng kể vị giác và khả năng thưởng thức đồ ăn. Bạn phải cố gắng lục lọi lại trong trí nhớ về mùi vị để làm bữa ăn được ngon hơn. 

Khi bạn ăn, bạn phải nhớ lại vị của món ăn này như thế nào và đó hoàn toàn là sự ảo giác. Ăn uống trở thành việc bạn phải làm chứ không còn là một trải nghiệm vui thích nữa. 

Bạn cũng không thể nhận biết thực phẩm đã bị hỏng hay ôi thiu chưa và phải nhờ người khác làm việc đó cho bạn. 

Ăn uống không phải là thú vui duy nhất bị tác động bởi tình trạng mất mùi. Bạn cũng không thể tận hưởng được không khí bên ngoài trời. Bạn không thể ngửi được mùi hương, mùi cơ thể của những người thân thuộc. 

3. Hậu quả của mất mùi 

• Mất khả năng nếm mùi vị, dẫn đến việc ăn quá nhiều hoặc quá ít 
• Không thể ngửi được mùi đồ ăn bị hỏng, có thể dẫn đến ngộ độc thức ăn 
• Tăng nguy cơ hỏa hoạn nếu bạn không thể ngửi được mùi khói 
• Mất khả năng nhớ lại các ký ức về mùi vị 
• Ảnh hưởng đến quan hệ tình cảm vì không còn ngửi được mùi hương hay mùi cơ thể 
• Không có khả năng nhận biết mùi của các chất hóa học hay các chất nguy hiểm trong nhà 
• Thiếu đi sự đồng cảm từ gia đình, người thân, bạn bè 
• Rối loạn cảm xúc chẳng hạn như trầm cảm 
• Mất hứng thú với hoạt động xã hội

4. Bệnh được chẩn đoán như thế nào? 

Mất mùi rất khó để đánh giá, đo lường. Bác sĩ có thể hỏi bạn một số câu hỏi về triệu chứng hiện tại, thăm khám mũi, khám tổng quát và hỏi các bệnh lý khác của bạn trước đây. 

Bác sĩ có thể hỏi khi nào vấn đề bắt đầu xuất hiện, bạn không ngửi được tất cả hay chỉ một số mùi, và bạn có nếm được mùi vị thức ăn không. Tùy vào câu trả lời của bạn, bác sĩ có thể cho bạn thực hiện thêm một số xét nghiệm khác. 

5. Mất mùi được điều trị như thế nào? 

Điều trị sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân. Nếu mất mùi là do cảm lạnh, dị ứng, hay viêm xoang thì thường nó sẽ tự hết trong vài ngày. Bạn cần đi khám bác sĩ nếu mất mùi không tự hết sau khi các triệu chứng cảm lạnh hay dị ứng đã giảm. 

Các điều trị có thể giúp làm giảm mất mùi gây ra do viêm mũi bao gồm: 

• Thuốc giảm nghẹt mũi
• Thuốc chống dị ứng 
• Thuốc xịt mũi có chứa corticoid 
• Kháng sinh, cho các trường hợp bị nhiễm vi khuẩn 
• Giảm tiếp xúc với chất kích thích hay dị nguyên 
• Ngưng hút thuốc lá 

Mất mùi gây ra do tắc nghẽn ở mũi có thể được giải quyết bằng cách lấy bỏ những thứ gây ra tắc nghẽn. Đó có thể là các phẫu thuật lấy bỏ khối polyp trong mũi, chỉnh vách ngăn mũi, hay làm sạch các xoang. 

Những người lớn tuổi dễ có khả năng mất mùi vĩnh viễn. Hiện chưa có cách điều trị cho những người bị mất mùi bẩm sinh. Các bệnh nhân bị mất mùi một phần có thể bổ sung thêm hương vị vào trong bữa ăn để cải thiện cảm giác ngon miệng. 

6. Cách phòng ngừa mất mùi

Không có cách nào chắc chắn để phòng ngừa mất mùi. Bạn có thể giảm thiểu nguy cơ bị cảm lạnh hay nhiễm trùng bằng các bước sau đây: 

• Rửa tay thường xuyên mỗi ngày
• Rửa tay sau khi chạm vào các đồ vật ở nơi công cộng 
• Nếu có thể, hãy tránh tiếp xúc với những người đang bị cảm hoặc cúm 

Nắm rõ các tác dụng phụ của tất cả các thuốc bạn đang sử dụng. Tác dụng phụ in trên tờ quảng cáo, hướng dẫn sử dụng có thể bao gồm mất mùi.  

Mất mùi có thể xảy ra do các vấn đề ở mũi, não, hay hệ thống thần kinh. Hãy đi khám bác sĩ nếu bạn cảm thấy không ngửi được mùi. Trong một số trường hợp, đó có thể là dấu hiệu của một nguyên nhân tiềm ẩn nghiêm trọng hơn.  

Bác sĩ Trần Thanh Long