Rong mơ: Món quà sức khoẻ từ miền biển

Rong mơ hay rau mơ, rong biển, hải tảo là tên gọi các loại tảo sống ở biển, đều chung họ Rong mơ (Sargassaceae). Đây là một loại thức ăn bổ dưỡng phổ biến của người dân miền biển, đồng thời cũng là một vị thuốc. Nó được dùng để chữa bướu cổ, phù thũng và có tác dụng lợi tiểu. Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn công dụng, cách dùng và những điều cần biết về Rong mơ trong bài viết sau.

1. Mô tả

Rong mơ có tên khoa học là Sargassum hoặc Herba Sargassi. Đây là toàn cây tảo rửa sạch phơi hay sấy khô của nhiều loài tảo biển khác nhau như Dương thê tái Sangassum fusiforme (Harv). Setch., Hải khảo tử Sargassum pallidum (Turn. C. Ag.) hoặc một loài tảo Sargassum sp. khác đều thuộc họ Rong mơ (Sargassaceae). 

Rong mơ cấu tạo bởi sợi phân nhánh non như “thân” màu nâu. Nó mang những bộ phận mỏng và dẹt non như “lá”, kích thước thay đổi tùy theo loài. Sargassum fusiforme dài 7 – 40cm, loài Sargassum pallidum dài 30 – 100cm, đường kính “thân” loài S. fusiforme chỉ đạt 1 – 4mm, trong khi loài S. pallidum đạt 2cm.

“Lá” có khi hình trụ dài 3,5 – 7cm (S. fusiforme) hay vừa hình sợi, vừa hình phiến (S. pallidum) dài tới 25cm, rộng 2 – 2,5cm; có mép răng cưa thô, trên mặt có những điểm đen.

Rải rác trên toàn tảo có những bộ phận hình dạng giống “quả”. Thật ra đó chỉ là những “phao” bên trong chứa đầy không khí, giúp cho tảo đứng thẳng trong nước biển. Phao có kích thuớc to nhỏ tùy theo loài. Có loài chỉ nhỏ bằng hạt gạo, có loài to bằng hạt tiêu. Có khi hình thoi (Dương thê tái) ở đầu “thân”, có khi ở nách “lá” và hình cầu (S. pallidum). Ngoài mặt phao cũng có những chấm đen.

2. Phân bố và thu hái

Rong mơ mọc hoang ở khắp miền duyên Hải nước ta, thường mọc bám trên những dãy núi đá ngầm ven biển. Gặp nhiều nhất ở Vĩnh Linh (Quảng Trị), Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hoá, Ninh Bình, Thái Bình, Quảng Ninh cũng có. Nhiều khi Rong mơ mọc thành dải dài tới hàng chục km, rộng 2 – 3km. Chúng còn mọc ở bờ biển nhiều nước khác.

Riêng nước ta, hằng năm có thể thu hoạch tới 400 – 500 tấn Rong mơ. Mùa thu hoạch từ tháng 3 đến tháng 9. Đem về rửa sạch đất cát, rửa hết mặn phơi hay sấy khô.

3. Thành phần hoá học

Trong các nghiên cứu, các nhà khoa học cũng chỉ ra rằng, Rong mơ cho keo aginat – một loại keo rất quý trong ngành Y dược. Loại keo đặc biệt này thường dùng để làm vỏ bao cho những viên thuốc, đã được nghiên cứu làm huyết thanh nhân tạo, làm chỉ khâu vết mổ, vải nhựa y dược sát trùng, thuốc cầm máu…

>> Tác dụng cầm máu của cỏ Nhọ nồi, liệu bạn đã biết? Đọc thêm trong bài viết Cầm máu hiệu quả với Cỏ nhọ nồi.

Theo sách của Giáo sư Đỗ Tất Lợi, trong Rong mơ có từ 10% đến 15% muối vô cơ (trong đó có rất nhiều iốt 0,3% đến 0,8%, asen, kali), 1 – 2% lipit, 4 – 5% protit và rất nhiều algin hay axit alginic. 

4. Tác dụng dược lý

Rong mơ làm tăng đáng kể sự hấp thụ sắt trong các bữa ăn có nguồn gốc từ ngô hoặc lúa mì. Hàm lượng polyphenol cao được tìm thấy trong Rong mơ có thể giải thích một phần cho tác dụng chống oxy hóa mạnh của loài này.

Một số bài báo đã nhấn mạnh những tác động tiềm tàng của các sản phẩm từ biển như Rong biển trong hoạt động chống ung thư. Nghiên cứu cố gắng sàng lọc tác dụng chống ung thư của Rong mơ, chống lại các dòng tế bào được chọn như MCF-7 (ung thư vú) và Hep-2 (ung thư gan). Nghiên cứu này đã cho thấy Rong mơ có tác dụng nhất định, tuy nhiên vẫn cần những nghiên cứu sâu hơn.

5. Công dụng và liều dùng

5.1. Công dụng

Rong mơ thường được dùng như một món ăn dân dã thường ngày của người miền biển. Từ lâu, Rong mơ được dùng trong y học cổ truyền với tên Hải tảo. Hải tảo có tác dụng tiêu đờm, làm mềm chất rắn, lợi tiểu.

Chủ trị: bướu cổ, phù thũng. Hiện nay, người ta dùng nhiều làm thuốc chữa bướu cổ.

5.2. Liều dùng

Ngày dùng 6 – 12g dưới dạng thuốc sắc.

6. Bài thuốc kinh nghiệm

6.1. Trị bướu cổ

Rong mơ khô tán nhỏ dập thành viên iotamin chứa 50 – 70 microgam iốt. Ngày dùng 2 đến 4 viên, uống luôn 3 – 5 tháng.

6.2. Chữa phì đại tuyến tiền liệt gây bí tiểu ở người già

Rong mơ, Côn bố, Xuyên sơn giáp, mỗi vị 10g. Lệ chi hạch, Quất hạch, Vương bất lưu hành, mỗi vị 15g. Sắc nước uống.

6.3. Trị u giáp trạng lành tính

Rong mơ 15g, Côn bố 15g, Hải phù thạch 30g, Kim ngân hoa 15g, Thủy hồng hoa tử 15g, Đông qua bì 30g. Sắc nước uống ngày 1 thang.

7. Kiêng kỵ

• Người dễ bị đau bụng tiêu lỏng, lạnh bụng, ăn khó tiêu thì không dùng.
• Không dùng chung với Cam thảo. 

Tóm lại, Rong mơ là loài tảo biển có tác dụng trị bướu cổ, phù thũng. Bên cạnh đó, nó còn có tác dụng chống oxy hoá mạnh, giúp tăng hấp thụ sắt và có thể có tác dụng chống ung thư. Những thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Nếu muốn sử dụng thuốc, bạn cần phải hỏi ý kiến bác sĩ điều trị.