Tẩy trắng răng và các phương pháp phổ biến hiện nay

Thẩm mỹ học là lĩnh vực nghiên cứu bản chất của vẻ đẹp và tìm cách nâng cao các chi tiết cụ thể của các đối tượng tĩnh và động để làm cho chúng bắt mắt hơn.  Bản chất nghệ thuật của nha khoa và nhu cầu thẩm mỹ ngày càng tăng đã dẫn đến sự phát triển của chuyên ngành “nha khoa thẩm mỹ”.  Điều trị tẩy trắng răng là một trong những lĩnh vực quan trọng nhất của nha khoa thẩm mỹ.

1/ Lịch sử phát triển phương pháp tẩy trắng trong nha khoa

Trong các nền văn hóa cổ đại và các tác phẩm nghệ thuật của họ, răng trắng tượng trưng cho sắc đẹp và sức khỏe tốt. Các cuộc khảo sát nha khoa cho thấy: 28 đến 34% đối tượng được khảo sát không hài lòng với màu răng của họ.

Tẩy trắng răng được báo cáo là phương pháp điều trị đổi màu răng lâu đời nhất. Kỹ thuật tẩy trắng đã được cải thiện rõ rệt từ việc sử dụng peroxit hóa học tinh khiết. Cho đến khi tiếp cận với hệ thống tẩy trắng có hỗ trợ ánh sáng laser gần đây.

Vào năm 1876, báo cáo đầu tiên về việc tẩy trắng răng nhiễm màu chuyên nghiệp được viết bởi M’Quillen. M’Quillen đã báo cáo rằng:

• Nguyên nhân phổ biến nhất của sự đổi màu răng là sự xâm nhập của hemoglobin vào các ống tủy. Nó khiến màu răng chuyển sang màu hồng.
• M’Quillen đã sử dụng dung dịch Labarraque (rượu soda chlorinate);  clorua vôi (bột clorat canxi); và clorat kali (kali clorat) làm chất làm ẩm để cải thiện màu .

Nỗ lực đầu tiên nhằm đẩy nhanh quá trình tẩy trắng được đưa ra vào năm 1918 bởi Abbot. Người đã sử dụng nguồn sáng cường độ cao để tăng nhiệt độ của chất tẩy trắng gốc peroxide. Một phương pháp gia tốc khác được đưa ra vào năm 1937 bởi Ames và Smithfield; bằng cách sử dụng nguồn nhiệt bên ngoài.

2/ Phương pháp làm trắng răng là gì?

Làm trắng răng bao gồm việc loại bỏ một hoặc nhiều vết bẩn bất thường; giúp răng trở lại màu sắc và độ trong suốt ban đầu ở mức tối đa có thể. Để đạt được mục tiêu này, có một số kỹ thuật và nhiều hóa chất tẩy trắng; chẳng hạn như hydrogen peroxide và carbamide peroxide ở các nồng độ khác nhau, được sử dụng tại phòng khám hoặc tại nhà.

Ở phương Tây, tẩy trắng răng là một phương pháp điều trị cũ và không phải là duy nhất của xã hội ngày nay. Trong hơn 100 năm, hydrogen peroxide (nước oxy già) đã được sử dụng cùng với hoặc riêng biệt, để tẩy trắng bên trong hoặc bên ngoài răng.

Haywood và Heymann đã khuyến nghị sử dụng gel 10% carbamide peroxide (tương đương 3,6% hydrogen peroxide); được bôi với khay nhựa mỏng dành riêng cho từng bệnh nhân; và sử dụng nó trong vài giờ một ngày tại nhà trong khoảng thời gian 1-2 tuần. . Đây là nguồn gốc của kỹ thuật tẩy trắng phổ biến và kinh tế nhất hiện nay . Kỹ thuật này sử dụng các chất tẩy trắng ở nồng độ rất thấp. Do đó, nhiều sản phẩm thuộc loại này có sẵn trên thị trường.

Ngày nay, hầu hết các nha sĩ sử dụng gel hydro và carbamide peroxide từ 10-40%, được kích hoạt hóa học hoặc bởi các nguồn ánh sáng khác nhau. Chẳng hạn như ánh sáng halogen, tia laser hoặc plasma.

3/ Các loại vết bẩn / đổi màu trên răng

Nhiều loại vấn đề về màu sắc có thể ảnh hưởng đến vẻ ngoài của răng. Nguyên nhân của những vấn đề này cũng như tốc độ loại bỏ chúng cũng khác nhau. Do đó, các nguyên nhân gây ra màu răng phải được đánh giá cẩn thận để dự đoán tốt hơn về tỷ lệ và mức độ tẩy trắng răng sẽ cải thiện màu răng

3.1/ Đổi màu bên ngoài

Các vết ố bên ngoài thường là kết quả của sự tích tụ các chất tạo màu trên bề mặt răng. Các thay đổi màu bên ngoài có thể xảy ra do: vệ sinh răng miệng kém, ăn thức ăn và đồ uống gây nhiễm sắc tố, và sử dụng thuốc lá. Những vết bẩn này khu trú chủ yếu trong lớp vỏ và được tạo ra bởi phản ứng giữa đường và axit amin; hoặc thu được từ việc lưu giữ các tế bào sắc tố ngoại sinh trong lớp vỏ. Phản ứng giữa đường và axit amin được gọi là “phản ứng Millard” hoặc “phản ứng tạo màu nâu không phải enzym”. Phân tích hóa học của các vết bẩn do thực phẩm nhiễm sắc tố gây ra cho thấy sự hiện diện của các dẫn xuất furfurals và furfuraldehyde do phản ứng này.

Ngoài ra, việc lưu giữ các tế bào sắc tố ngoại sinh trong lớp bề mặt xảy ra khi các protein nước bọt được gắn một cách chọn lọc vào bề mặt men răng thông qua các cầu canxi. Do đó, một lớp tế bào sẽ hình thành. Ở giai đoạn đầu của quá trình nhuộm, các sắc tố tương tác với lớp tế bào thông qua cầu nối hydro.

Hầu hết các vết ố răng bên ngoài có thể được loại bỏ bằng các thủ thuật dự phòng thông thường. Theo thời gian, những vết bẩn này sẽ sẫm màu và trở nên dai dẳng hơn; nhưng chúng vẫn có khả năng tẩy trắng rất cao.

3.2/ Đổi màu bên trong

Các vết ố bên trong thường là do các vết bẩn bên trong sâu hơn hoặc do khuyết tật men răng.

Chúng được gây ra bởi:

•         quá trình lão hóa,
•         ăn thức ăn và đồ uống gây nhiễm sắc tố,
•         sử dụng thuốc lá,
•         các vết nứt trên men răng,
•         dùng thuốc tetracycline,
•         ăn quá nhiều fluor,
•         vàng da nặng ở trẻ sơ sinh,
•         rối loạn chuyển hóa porphyrin,
•         sâu răng,
•         phục hình
•         lớp men răng mỏng

Lão hóa:

Đây là một nguyên nhân phổ biến của sự đổi màu. Theo thời gian, lớp ngà bên dưới có xu hướng sậm màu. Do sự hình thành của lớp ngà thứ cấp có màu sẫm và đục hơn lớp ngà ban đầu; và khi lớp men bên trên trở nên mỏng hơn. Sự kết hợp này thường làm cho răng sậm màu hơn.

Nhiễm Fluor:

Quá nhiều fluor trong nước uống, lớn hơn 1–2 ppm, có thể gây ra sự thay đổi trao đổi chất trong các nguyên bào men; dẫn đến một chất nền bị rối loạn và quá  vôi hóa răng không đúng cách.

Sự đổi màu do uống thuốc :

Có thể xảy ra trước hoặc sau khi răng mọc hoàn chỉnh. Tetracycline được kết hợp vào ngà răng trong quá trình vôi hóa răng, có thể thông qua quá trình chelat hóa với canxi, tạo thành tetracycline orthophosphate, gây đổi màu. Hơn nữa, các vết bẩn nội tại cũng có liên quan đến các tình trạng di truyền. Máu thâm nhập vào các ống ngà và kim loại thoát ra từ các vật liệu phục hồi răng cũng gây ra vết ố.

Các vết bẩn bên trong không thể được loại bỏ bằng các điều trị thông thường. Tuy nhiên, chúng có thể được khử bằng cách tẩy trắng với các tác nhân xuyên qua men răng và ngà răng để oxy hóa các sắc tố. Các vết ố do lão hóa, di truyền, hút thuốc hoặc cà phê gây ra phản ứng nhanh nhất với việc tẩy trắng: Các vết ố vàng do lão hóa phản ứng nhanh với thuốc tẩy trắng trong hầu hết các trường hợp. Trong khi các vết ố tetracycline màu xám xanh là phản ứng chậm nhất với tẩy trắng.

4/ Thành phần của chất tẩy trắng thương mại

Các chất tẩy trắng hiện nay chứa cả thành phần hoạt tính và không hoạt tính. Các thành phần hoạt tính: bao gồm hydrogen peroxide hoặc các hợp chất carbamide peroxide. Tuy nhiên, các thành phần không hoạt động chính: có thể bao gồm chất làm đặc, chất vận chuyển, chất hoạt động bề mặt và chất phân tán sắc tố, chất bảo quản và hương liệu.

• Chất làm đặc: 

Carbopol (carboxypolymethylene) là chất làm đặc được sử dụng phổ biến nhất trong vật liệu tẩy trắng. Nồng độ của nó thường từ 0,5% đến 1,5%. Polyme axit polyacrylic có trọng lượng phân tử cao này cung cấp hai ưu điểm chính. Đầu tiên, nó làm tăng độ nhớt của vật liệu tẩy trắng, giúp gel tẩy trắng lưu lại trong khay tốt hơn. Thứ hai, nó làm tăng thời gian giải phóng oxy hoạt tính của vật liệu tẩy trắng lên đến 4 lần.

• Chất mang:

Glycerin và propylene glycol là chất mang được sử dụng phổ biến nhất trong các chất tẩy trắng thương mại. Chất mang có thể duy trì độ ẩm và giúp hòa tan các thành phần khác.

• Chất hoạt động bề mặt và chất phân tán sắc tố:

Gel có chất hoạt động bề mặt hoặc chất phân tán sắc tố có thể hiệu quả hơn những loại gel không có chất này. Chất hoạt động bề mặt hoạt động như một chất làm ướt bề mặt cho phép hoạt chất tẩy trắng khuếch tán. Hơn nữa, một chất phân tán sắc tố giữ cho các sắc tố ở dạng huyền phù.

• Chất bảo quản:

Methyl, propylparaben và natri benzoat thường được sử dụng làm chất bảo quản. Chúng có khả năng ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn trong vật liệu tẩy trắng. Ngoài ra, những tác nhân này có thể đẩy nhanh quá trình phân hủy hydrogen peroxide bằng cách giải phóng các kim loại chuyển tiếp như sắt, đồng và magiê

• Hương liệu: 

Hương liệu là những chất được sử dụng để cải thiện mùi vị và sự chấp nhận của người tiêu dùng đối với các sản phẩm tẩy trắng. Ví dụ bao gồm bạc hà, cây xá xị, cây hồi và chất làm ngọt như saccharin.

5/ Cơ chế tẩy trắng răng

Cơ chế tẩy trắng bằng hydrogen peroxide vẫn chưa được hiểu rõ. Gel tẩy trắng tại ghế nha và tại nhà có chứa hydrogen peroxide; hoặc tiền chất của nó, carbamide peroxide, là thành phần hoạt tính với nồng độ từ 3% đến 40% tương đương hydrogen peroxide.

Quá trình tẩy trắng bằng hydro peroxit thường tiến hành thông qua anion perhydroxyl (HO2−). Các điều kiện khác có thể làm phát sinh sự hình thành gốc tự do

Ví dụ, bằng cách phân cắt đồng phân của liên kết O – H hoặc liên kết O – O trong hydro peroxit để tạo ra H • + • OOH và 2 • OH (gốc hydroxyl); dưới các phản ứng quang hóa do ánh sáng hoặc tia laser.

Hydrogen peroxide là một chất oxy hóa. Khi nó khuếch tán vào răng, phân ly để tạo ra các gốc tự do không ổn định là: các gốc hydroxyl (HO •), các gốc perhydroxyl (HOO •), các anion perhydroxyl (HOO–) và các anion superoxide (OO • -); sẽ tấn công các phân tử sắc tố hữu cơ trong khoảng trống giữa các muối vô cơ trong men răng; bằng cách tấn công các liên kết đôi của các phân tử mang màu. Sự thay đổi liên hợp liên kết đôi dẫn đến các cấu tử nhỏ hơn, ít sắc tố hơn, và sẽ có sự thay đổi phổ hấp thụ của các phân tử mang màu.

• Trong trường hợp răng bị nhiễm màu tetracycline:

Nguyên nhân của sự đổi màu là bắt nguồn từ quá trình oxy hóa quang phân tử tetracycline có sẵn trong cấu trúc răng.

Cơ chế tẩy trắng trong trường hợp này xảy ra do sự phân hủy hóa học của cấu trúc quinone không bão hòa có trong tetracycline, dẫn đến ít phân tử màu hơn.

Gần đây hơn, canxi photphat vô định hình (ACP) đã được thêm vào một số sản phẩm làm trắng răng. Mục đích để giảm độ nhạy cảm, giảm sự khử khoáng của men răng thông qua quá trình tái khoáng hóa; sau khi điều trị làm trắng và tạo thêm độ bóng sáng cho răng. Một nghiên cứu đã chứng minh rằng: các phương pháp điều trị tẩy trắng làm tăng khả năng khử khoáng của men răng. Trong khi việc bổ sung các ion Ca hoặc ACP không ngăn chặn / đảo ngược các tác động gây ra bởi phương pháp điều trị tẩy trắng trong cả hai điều kiện của men răng. Sâu răng nhân tạo ban đầu gây ra bởi mô hình chu kỳ pH không bị ảnh hưởng bởi điều trị tẩy trắng, bất kể loại chất tẩy trắng nào.

6/ Các loại quy trình tẩy trắng răng

6.1. Tẩy trắng răng tủy sống

Có ba cách để tẩy trắng răng tủy sống: tẩy trắng tại phòng mạch hoặc tẩy trắng bằng ánh sáng, tẩy trắng tại nhà hoặc có sự giám sát của nha sĩ và tẩy trắng bằng các sản phẩm không kê đơn (OTC).

6.1.1/ Tẩy trắng tại phòng mạch

Đầu tiên, tẩy trắng răng tại phòng khám sử dụng nồng độ cao các chất làm trắng răng (25–40% hydrogen peroxide). Tại đây, nha sĩ sẽ kiểm soát trong suốt quy trình và có khả năng dừng lại khi đạt được độ bóng / hiệu ứng mong muốn. Trong quy trình này, gel làm trắng được bôi lên răng; sau khi bảo vệ các mô mềm bằng đê cao su hoặc các chất thay thế. Peroxide sẽ tiếp tục được kích hoạt (hoặc không) bằng nhiệt hoặc ánh sáng.

Các loại đèn dùng để tẩy trắng bao gồm; Có thể sử dụng đèn halogen; đèn hồ quang Plasma; đèn Xe – halogen; Laser diode (cả laser diode bước sóng 830 và 980 nm); hoặc đèn Metal Halide (Zoom) có thể được sử dụng để kích hoạt gel tẩy trắng hoặc đẩy nhanh hiệu quả làm trắng . Điều trị tại phòng khám có thể mang lại hiệu quả làm trắng đáng kể chỉ sau một lần điều trị, nhưng có thể cần nhiều lần nữa để đạt được kết quả tối ưu.

6.1.2/  Tẩy trắng răng tại nhà

Tẩy trắng răng tại nhà hoặc có sự giám sát của nha sĩ về cơ bản liên quan đến việc sử dụng nồng độ chất làm trắng thấp (10–20% carbamide peroxide, tương đương 3,5–6,5% hydrogen peroxide). Nói chung, mức khuyến nghị sử dụng 10% carbamide peroxide 8 giờ mỗi ngày và 15–20% carbamide peroxide 3–4 giờ mỗi ngày.

Kỹ thuật tại nhà mang lại nhiều ưu điểm:

• Bệnh nhân tự sử dụng;
• Ít thời gian ngồi trên ghế;
• Mức độ an toàn cao;
• Ít tác dụng phụ
• Chi phí thấp

Mặc dù thực tế là bệnh nhân có thể tẩy trắng theo tốc độ của riêng mình; nhưng kỹ thuật tẩy trắng tại nhà này, với nồng độ vật liệu và chế độ tẩy trắng khác nhau, đã trở thành tiêu chuẩn vàng để đánh giá các kỹ thuật khác.

Tuy nhiên, có vài nhược điểm:

• Vì sự tuân thủ tích cực của bệnh nhân là bắt buộc và kỹ thuật này có tỷ lệ bỏ cuộc cao.
• Sự thay đổi màu sắc phụ thuộc vào sự siêng năng sử dụng.
• Kết quả đôi khi kém lý tưởng, do một số bệnh nhân không nhớ đeo khay mỗi ngày.
• Sử dụng quá nhiều, thường gây ra nhạy cảm với nhiệt, được báo cáo là cao tới 67%.

>> Xem thêm Các phương pháp làm trắng răng tại nhà: Nên và không nên!

Có nhiều sự lựa chọn để tẩy trắng răng tại nhà, phổ biến nhất bao gồm:

• Miếng dán và gel làm trắng răng.

Được bôi trực tiếp lên răng bằng bàn chải hoặc một dải mỏng. Các sản phẩm tẩy trắng răng dựa trên peroxide này thường cần được bôi một hoặc hai lần một ngày trong vòng 10 đến 14 ngày. Kết quả kéo dài bốn tháng trở lên.

• Hệ thống tẩy trắng răng dựa trên khay.

Với phương pháp làm trắng răng này, bạn sẽ sử dụng khay giống như máng bảo vệ miệng. Sau đó đổ gel tẩy trắng có gốc peroxide vào máng. Đặt lên răng từ một đến vài giờ một ngày trong tối đa bốn tuần.

• Kem đánh răng làm trắng răng.

Vì chúng có tính mài mòn nhẹ nên mọi loại kem đánh răng đều giúp loại bỏ các vết ố trên răng. Tuy nhiên, cũng chứa các hóa chất  giúp tẩy sạch các vết ố trên răng mà không cần chất tẩy trắng. Kem đánh răng làm trắng tương đối rẻ. Một số loại kem đánh răng làm trắng có chứa peroxit, nhưng chúng không lưu lại trên răng đủ lâu để có tác dụng làm trắng.

Một số bác sĩ lâm sàng khuyên dùng hydrogen peroxide để tẩy trắng răng tại phòng khám. Sau đó là tẩy trắng tại nhà với gel có chứa 10%, 15% hoặc 20% carbamide peroxide .

Bailey và Swift (1992) đã chỉ ra rằng: Các chất tẩy trắng có nồng độ cao hơn có thể tạo ra nhiều gốc peroxide hơn để tẩy trắng, dẫn đến quá trình làm trắng nhanh hơn.

Tuy nhiên, quá trình tẩy trắng nhanh chóng này có thể làm tăng các tác dụng phụ:

• nhạy cảm răng
• kích ứng nướu
• ngứa họng
• buồn nôn

6.1.3/ Các sản phẩm tẩy trắng không kê đơn

Các sản phẩm tẩy trắng không kê đơn (OTC) đã ngày càng phổ biến trong những năm gần đây. Các sản phẩm này bao gồm nồng độ chất làm trắng thấp (3–6% hydrogen peroxide) và được tự bôi lên răng thông qua tấm chắn nướu, miếng dán. Chúng cũng có sẵn dưới dạng dụng cụ làm trắng, khay chế tạo sẵn, miếng dán làm trắng và kem đánh răng.

6.2/ Tẩy trắng răng đã lấy tủy

Ngày nay có rất nhiều kỹ thuật tẩy trắng đã lấy tủy được sử dụng,

Ví dụ như thuốc tẩy từng bước, tẩy trắng bằng đèn công suất đối với răng chết tủy và tẩy trắng bên trong / bên ngoài.

Kỹ thuật tẩy trắng răng này bao gồm: cho một hỗn hợp natri perborat với nước vào buồng tủy của răng. Quy trình được lặp lại cách nhau cho đến khi đạt được kết quả tẩy trắng mong muốn.

Kỹ thuật này được sửa đổi với sự kết hợp của 30% hydrogen peroxide và natri perborat được giữ trong buồng tủy trong một tuần. Chất này được gọi là thuốc tẩy trắng từng bước cải tiến.

Trong tẩy trắng răng bằng đèn, gel hydrogen peroxide (30–35%) được đặt trong buồng tủy và được kích hoạt bằng ánh sáng hoặc nhiệt. Nhiệt độ thường từ 50 đến 60 ° C; được duy trì trong năm phút trước khi để nguội thêm 5 phút nữa. Sau đó, gel được lấy ra, làm khô răng. Lặp lại kỹ thuật tẩy trắng răng. Xem xét lại răng 2 tuần sau đó để đánh giá xem có cần điều trị thêm hay không.

Cuối cùng, kỹ thuật tẩy trắng bên trong / bên ngoài là sự kết hợp giữa tẩy trắng bên trong của răng chết tủy với kỹ thuật tẩy trắng tại nhà.

7/ Những lưu ý khi tẩy trắng răng

Cho dù bạn sử dụng hệ thống làm trắng răng tại nhà hay nhờ nha sĩ tẩy trắng răng, để có thể giúp duy trì kết quả lâu dài cần: thường xuyên chải răng, dùng chỉ nha khoa và súc miệng hàng ngày. Ngoài ra, tránh các loại thực phẩm và đồ uống có tính axit và bám màu như:

• Trà đen và cà phê
• Rượu vang trắng và đỏ
• Đồ uống tăng lực
• Đồ uống có ga (nước ngọt đậm và nhạt)
• Quả mọng và các loại thực phẩm có màu đậm khác
• Nước sốt (đậu nành, cà chua, cà ri)

8/ Tại sao bạn nên tham khảo ý kiến nha sĩ khi tẩy trắng răng.

Thuốc tẩy trắng răng có thể làm cho răng nhạy cảm tạm thời; hoặc gây khó chịu cho những người đã có răng nhạy cảm. Khi sử dụng không đúng cách, bộ dụng cụ tại nhà cũng có thể dẫn đến bỏng nướu. Thậm chí có thể tẩy trắng tạm thời.

Làm trắng răng hiệu quả nhất đối với những người có màu răng vàng. Và ít hiệu quả hơn đối với những người có màu răng nâu. Nếu răng của bạn có màu xám hoặc tím, tẩy trắng răng có thể không có tác dụng gì cả.

Để chắc chắn rằng việc làm trắng răng xứng đáng với thời gian và tiền bạc của bạn, hãy nói chuyện với nha sĩ trước khi bạn sử dụng bộ tẩy trắng răng.

Nhu cầu tẩy trắng răng ngày càng tăng đã thúc đẩy nhiều nhà sản xuất và nghiên cứu phát triển các sản phẩm tẩy trắng để sử dụng trong phòng nha hoặc tại nhà. Tuy nhiên, như với bất kỳ quy trình nha khoa nào, tẩy trắng răng có rủi ro. Vì lý do đó, để giảm thiểu rủi ro, cần có sự tham gia của các bác sĩ nha khoa, cần tránh việc sử dụng các sản phẩm tẩy trắng răng không kê đơn và lạm dụng các sản phẩm tẩy trắng răng.

Bác sĩ Trương Mỹ Linh