Tiêm phòng lao muộn cho trẻ có ảnh hưởng gì không?

Tiêm vắc xin phòng lao (BCG) cho trẻ sơ sinh sớm là cách giúp trẻ phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm. Trường hợp tiêm phòng muộn thì có gây ảnh hưởng xấu trên trẻ không? Ngoài ra, nếu tiêm phòng lao muộn cho trẻ cần phải xử trí như thế nào? Hãy cùng YouMed theo dõi vấn đề được trình bày trong bài viết dưới đây.

Ý nghĩa của lịch trình tiêm chủng

Tại sao phải tiêm phòng?

• Đầu tiên, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ rất dễ bị mắc các bệnh nghiêm trọng. Nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng. Vì thế, cần tiêm vắc xin cho trẻ càng sớm càng tốt.
• Ngoài ra, kháng thể từ người mẹ truyền sang con khi mang thai và qua sữa mẹ chỉ mang tính tạm thời. Do vậy, không thể bảo vệ trẻ kháng lại tất cả các loại bệnh một cách tuyệt đối. Và đây chính là lý do tại sao cần phải được tiêm chủng đầy đủ cho trẻ. Thời điểm tốt nhất là rong 2 năm đầu đời, bắt đầu ngay từ lúc sơ sinh.
• Cần tuân thủ lịch tiêm theo Chương trình Tiêm chủng Quốc gia hoặc tiêm chủng đầy đủ theo Chương trình tiêm chủng dịch vụ. Vì điều này là vô cùng cần thiết và quan trọng.
• Với các nghiên cứu đặc điểm về dịch tễ học, trẻ rất dễ mắc bệnh. Vì thế thời điểm tiêm cũng như khoảng cách tối thiểu giữa các liều tiêm để tạo kháng thể bảo vệ cơ thể tối ưu nhất là các yếu tố rất quan trọng. Do vậy, việc tuân thủ tiêm chủng đúng theo độ tuổi và phác đồ tiêm sẽ giúp bảo vệ trẻ một cách tối đa.

Thời gian tiêm phòng

• Thời gian tốt nhất để chủng từng loại vắc xin là khác nhau.
• Điều quan trọng là cần tiêm cho trẻ  đủ liệu trình của các mũi vắc xin vào những thời điểm được khuyến nghị theo phác đồ. Như vậy sẽ phát huy hiệu quả phòng bệnh tối ưu cho trẻ.
• Trường hợp trẻ được khám sàng lọc trước tiên, nếu đảm bảo sức khỏe vẫn có thể tiêm phòng được trên các đối tượng
  + Đang mắc bệnh nhẹ hoặc các bệnh lí mạn tính
  + Trẻ bị bệnh bẩm sinh
• Lưu ý cần thông báo cho bác sĩ biết để quyết định tiêm hoặc hoãn tiêm với các trường hợp
  + Trẻ đã từng có gặp phản ứng dị ứng hoặc đang điều trị ức chế hệ miễn dịch (như hóa trị, corticoid…)
  + Trẻ có bệnh lý mạn tính
  + Hoặc đang có bất kì vấn đề gì về sức khỏe

Tiêm phòng lao cho trẻ muộn có ảnh hưởng gì không?

Tiêm vắc xin phòng lao cho trẻ vào lúc nào?

• Theo khuyến nghị cần tiêm vắc xin phòng lao cho trẻ sơ sinh trong tháng đầu tiên sau sinh.
• Tuy nhiên, một số trường hợp tiêm phòng lao muộn cho trẻ.Điều này có nghĩa là không tiêm phòng được ngay trong vòng 1 tháng sau sinh. Đó là các trường hợp
  + Trẻ đẻ non
  + Các trường hợp có bệnh lý cấp tính
  + Hoặc trẻ ốm trong thời điểm tiêm chủng
  + Những trẻ có sử dụng kháng thể Imunoglobin như IVIG, Pentaglobin
• Lưu ý tiêm muộn vẫn tốt hơn là hoàn toàn không tiêm chủng.
• Thực tế, CDC – Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ đã ban hành một lịch trình tiêm chủng bổ sung. Lịch tiêm áp dụng cho trẻ đã bỏ lỡ một số mũi tiêm phòng trước đó.
• Phụ huynh cần hỏi ý kiến bác sĩ về lịch tiêm bổ sung nếu đã lỡ bỏ một trong những lần tiêm chủng theo lịch trình tiêu chuẩn cho trẻ.

Thế nào được gọi là tiêm phòng lao muộn cho trẻ?

• Tiêm phòng lao cho trẻ ngoài giai đoạn sơ sinh được gọi là tiêm phòng lao muộn cho trẻ.
• Trẻ chưa được tiêm phòng trong giai đoạn sơ sinh có thể bị nhiễm lao tự nhiên trong môi trường sống. Điều này là do trực khuẩn lao lây qua đường hô hấp.
• Do đó, vắc xin không thể bảo vệ trẻ và cũng tăng nguy cơ phản ứng phụ viêm hạch sau tiêm.
• Phản ứng viêm hạch còn phụ thuộc vào các yếu tố
  + Kĩ thuật tiêm trong da chính xác
  + Khả năng phản ứng của cơ thể với vắc xin.
• Chính vì vậy, để đảm bảo an toàn cho trẻ khi đã quá tuổi sơ sinh. Có thể thực hiện xét nghiệm sau
  + Xét nghiệm Mantoux
  + Xét nghiệm kháng thể kháng lao
  + Mục tiêu: loại trừ trẻ đã bị nhiễm trực khuẩn lao tự nhiên trước khi quyết định cho trẻ tiêm vắc xin

Phản ứng viêm hạch và các nguyên nhân

Trong khoảng 100 ca tiêm phòng sẽ có 1 ca xuất hiện phản ứng viêm hạch nách, hạch cổ, hạch dưới đòn bên trái. Tiêm phòng lao cho trẻ muộn có nhiều nguy cơ dẫn đến phản ứng viêm hạch cao hơn.

Đặc điểm: ban đầu hạch có kích thước nhỏ. Sau đó to dần và dễ dàng phát hiện khi tắm cho trẻ.

Bản chất của hạch: chỉ là phản ứng sau tiêm chủng. Phần lớn không phải do bị nhiễm lao nên không cần dùng các loại thuốc kháng lao để chữa trị. Hạch có thể biểu hiện dưới 2 hình thức

• Một hoặc nhiều hạch dính lại với nhau.
• Đặc điểm: cảm giác cứng chắc khi sờ vào, nhưng không đau, sưng đỏ và không sốt;
• Ngoài ra, trường hợp hạch viêm sưng, tấy đỏ. Nếu lâu ngày hạch có thể vỡ và chảy mủ trong vài tháng nhưng sau đó sẽ lành tự nhiên.
• Vài tháng sau khi tiêm phòng lao cho trẻ muộn hạch thường nổi ở nách bên vị trí tiêm của trẻ. Hạch có thể hóa mủ rồi tự vỡ tạo sẹo.
• Lưu ý, nếu hạch không tự vỡ,cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám. Mục đích là để các bác sĩ chẩn đoán xem có phải là hạch lao phản ứng sau tiêm chủng BCG hay không. Đôi khi cần can thiệp ngoại khoa để loại bỏ hạch.

Lỡ lịch tiêm phòng lao cho trẻ cần làm gì?

• Thứ nhất, với vắc xin phòng lao BCG thường chỉ được tiêm một liều duy nhất.
• Tuy nhiên, có thể cần tiêm vắc xin nhắc lại nếu kết quả xét nghiệm lao trên da vẫn (-) từ 2 – 3 tháng sau khi tiêm lần đầu tiên.
• Ngoài ra, khi tiêm phòng lao muộn cho trẻ vì lí do sinh non hoặc các yếu tố bệnh lí nào. Cần gặp bác sĩ để được tư vấn và khám sàng lọc cẩn thận trước khi quyết định tiêm hay không.

Vai trò của vắc xin lao

• Vắc xin BCG được sử dụng phổ biến hiện nay ở nước ta
• Đây là sản phẩm của Viện Vắc Xin và Sinh Phẩm Y tế Nha Trang
• BCG có tác dụng phòng bệnh lao rất mạnh và còn giữ được lâu nếu điều kiện môi trường bảo quản tốt.
• Loại vắc xin này hoạt động bằng cách
  + Kích thích cơ thể đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế bào
  + Từ đó, khiến phản ứng tuberculin trong da chuyển đổi từ (-) sang (+) chỉ sau 1 liều tiêm ở trẻ sơ sinh.
• Lưu ý, không cần tiêm nhắc lại vắc xin này vì đây là liều tiêm duy nhất.

Tóm lại, tiêm vắc xin đầy đủ và đúng lịch cho trẻ giúp tăng sức đề kháng. Giúp phòng ngừa các bệnh nguy hiểm. Không những vậy mà còn giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất và trí não. Có thể tiêm phòng lao muộn cho trẻ còn hơn là không tiêm. Bố mẹ hãy đưa trẻ đến các trung tâm tiêm chủng để được tư vấn và tiêm phòng đầy đủ nhé!