Bệnh cơ tim Takotsubo: Tình trạng suy tim cấp có thể đảo ngược!

Suy tim được xem là “trạm dừng” cuối cùng của tất cả bệnh lý tim mạch. Trong phần lớn trường hợp, suy tim cấp là do suy tim mạn mất ổn định. Đồng nghĩa, trái tim sau khi trải qua đợt cấp cũng không thể được đảo ngược về bình thường. Tuy nhiên, bệnh cơ tim Takotsubo là một ngoại lệ. Hãy cùng tìm hiểu về căn bệnh gây suy tim cấp đặc biệt này qua bài viết dưới đây nhé.

1. Bệnh cơ tim Takotsubo là gì?

Bệnh cơ tim Takotsubo, còn được gọi là bệnh cơ tim do căng thẳng (stress). Bác sĩ cũng có thể gọi tên bệnh lý này là hội chứng phình mỏm thất trái thoáng qua. Tỉ lệ ghi nhận trong các báo cáo là 1-2%. Tuy vậy, hiện nay Takotsubo gặp phải tương đối nhiều.

Bình thường, tâm thất trái sẽ tống máu đi nuôi cơ thể trong kì tâm thu. Khi Takotsubo xảy ra, vùng đáy và vùng giữa của tâm thất trái không co bóp hiệu quả. Chính vì vậy, vùng mỏm tâm thất phải tăng cường hoạt động bù trừ. Hệ quả, cơ vùng mỏm tâm thất phì đại vì co bóp quá nhiều, tạo hiện tượng phình mỏm tim.

2. Nguyên nhân của bệnh cơ tim Takotsubo

Bệnh phổ biến hơn ở phụ nữ mãn kinh. Căng thằng về cảm xúc hoặc thể chất dữ dội được xem là nguyên nhân kích hoạt trực tiếp Takotsubo: mất người thân, bạo hành gia đình, kiệt sức trong công việc, hoảng loạn trong thiên tại…

Phần lớn bệnh nhân ít có những yếu tố nguy cơ tim mạch như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, đái tháo đường, hút thuốc lá, hoặc tiền căn gia đình bệnh lý tim mạch.

Cơ chế bệnh sinh của bệnh cơ tim Takotsubo vẫn chưa được hiểu rõ. Tuy nhiên, các cơ chế được đề xuất bao gồm dư thừa catecholamine gây co thắt động mạch vành (mạch máu nuôi tim) và rối loạn chức năng vi mạch máu, hoặc do độc tính trực tiếp qua trung gian catecholamine.

3. Chẩn đoán Takotsubo như thế nào?

Biểu hiện lâm sàng

Bệnh cơ tim Takotsubo có triệu chứng lâm sàng tương tự như nhồi máu cơ tim cấp tính. Bệnh nhân xuất hiện cơn đau ngực với các đặc điểm điển hình:

• Khởi phát đột ngột, ngay sau một kích xúc dữ dội.
• Vị trí: sau xương ức và đau cả một vùng chứ không phải đau tại một điểm rõ ràng.
• Cảm giác đau thắt như bóp nghẹt, đá đè
• Cường độ đau dữ dội, có thể đi kèm vã mồ hôi, khó thở, tái mặt
• Lan lên cổ, hàm dưới, vai, cánh tay trái, cang tay trái và có khi lan đến ngón 4-5 của bàn tay trái.
• Cơn đau kéo dài trên 20 phút.
• Đau không giảm khi dùng thuốc, nghỉ tĩnh.

Biểu hiện cận lâm sàng

Rất khó để phân biệt bệnh cơ tim takotsubo và nhồi máu cơ tim cấp bằng các cận lâm sàng cơ bản:

• Điện tâm đồ: cũng xuất hiện hình ảnh ST chênh
• Men tim: troponin T, troponin I, CK – MB là những dấu ấn sinh học cho tình trạng tổn thương cơ tim. Trong cả hai trường hợp, men tim đều tăng

Chẩn đoán Takotsubo được xác lập khi tình trạng nhồi máu cơ tim cấp được loại trừ:

• Chụp mạch vành qua da (DSA): hệ động mạch vành không hẹp hoặc hẹp không đáng kể. Ngược lại, nhồi máu cơ tim biểu hiện bằng một hoặc nhiều nhánh mạch vành bị tắc nghẽn.
• Siêu âm tim: phình vùng mỏm tim, suy giảm chức năng tâm thu thất trái. Tim có hình dạng Takotsubo điển hình (hẹp ở giữa và đáy tim, mỏm tim dãn dạng hình cầu)
• Cộng hường từ tim: quan sát hình dạng tim và cấu trúc tim khi siêu âm tim không quan sát rõ

4. Bệnh Takotsubo có nguy hiểm không?

Bởi vì Takotsubo khiến cho thất trái bị suy cấp tính nên các biến chứng sốc tim, rối loạn nhịp tim, vỡ tim, ngừng tim, đột tử hoàn toàn có thể xảy ra. Điểm khác biệt lớn nhất với nhồi máu cơ tim là chức năng tâm thất trái có thể trở về bình thường mà không cần đặt stent can thiệp động mạch vành.

Tiên lượng thường tốt ở những người sống sót sau giai đoạn cấp tính, với sự phục hồi chức năng tâm thất trái bình thường trong vòng 4 – 6 tuần. Tỉ lệ bệnh cơ tim Takotsubo tái phát khoảng 10%.

5. Điều trị bệnh cơ tim Takotsubo

Không có điều trị đặc hiệu cho bệnh cơ tim Takotsubo. Bệnh nhân cần ngưng các tác nhân căng thẳng gây kích hoạt bệnh lý. Chỉ như vậy, cơ tim mới có thời gian để từ từ phục hồi chức năng.

Điều trị cơ bản là hỗ trợ tinh thần, truyền dịch đường tĩnh mạch. Đặc biệt, biến chứng của Takotsubo phải được theo dõi sát để xử trí cẩn thận. Mục đích là để tránh suy tim cấp do Takotsubo diễn tiến xấu đến phù phổi cấp, choáng tim, gây tử vong.

Trong các nghiên cứu thử nghiệm trên động vật, điều trị bằng Estrogen có tác dụng dự phòng bệnh Takotsubo, tuy nhiên các thử nghiệm lâm sàng chưa có đủ chứng cứ nên việc điều trị bằng Estrogen ở phụ nữ lớn tuổi cũng cần cân nhắc.

Bệnh cơ tim Takotsubo nhìn chung có tiên lượng tốt. Vài bệnh nhân có thể tái phát bệnh sau stress tương tự trong tương lai. Vì vậy, điều quan trọng là cần biết cách kiểm soát stress cả về thể chất và xúc cảm. Nếu gặp bất kì khó khăn nào trong việc cân bằng cuộc sống, đừng ngại liên lạc ngay với bác sĩ tim mạch, nội tiết, thần kinh, tâm thần.

Bác sĩ Trần Hoàng Nhật Linh