Bệnh viêm da Demodex ở người và những điều cần biết

Demodex là một loại kí sinh trùng trên da, có thể gây ra bệnh da do Demodex hay còn gọi là bệnh viêm da Demodex. Hiện nay người ta vẫn còn nhiều điều chưa rõ ràng về cơ chế bệnh sinh của bệnh da do Demodex. Vậy bệnh da do Demodex là gì? Đâu là các triệu chứng của bệnh? Hãy cùng bác sĩ Nguyễn Thị Thảo tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé!  

Bệnh viêm da do Demodex là gì? 

Bệnh da do Demodex (Demodicosis) là một bệnh ngoài da của các đơn vị tuyến bã. Bệnh liên quan đến kí sinh trùng Demodex ở người, vốn là một loại kí sinh trùng có thể được tìm thấy trên da người bình thường. Nhưng khi số lượng các kí sinh trùng tăng lên sẽ gây các triệu chứng lâm sàng của bệnh. Chủ yếu ở vùng mặt và đầu. 

Kí sinh trùng demodex

Demodex là tên gọi của một loại kí sinh trùng sống trong nang lông. Demodex đôi khi gây ra một tình trạng gọi là bệnh da do Demodex (Demodicosis). 

Ở người, demodex thường được tìm thấy trên da mặt. Đặc biệt là vùng trán, má, hai bên mũi, lông mi và ống tai ngoài. 

Có hai loài chủ yếu liên quan đến việc gây bệnh của demodex ở người. Bao gồm Demodex folliculorum và Demodex brevis. 

Trong đó D. Folliculorum chủ yếu được tìm thấy trong các nang lông nhỏ, đặc biệt là lông mi. D. Folliculorum dài 0,3–0,4 mm.

Còn D. Brevis thì thường được tìm thấy trong các tuyến bã nối với các nang lông nhỏ. Dài khoảng 0,15–0,2 mm.

Chúng gần như không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Chỉ có thể nhìn thấy được dưới kính hiển vi. 

Ai là những người dễ mắc bệnh viêm da demodex

Ký sinh trùng Demodex bình thường có thể được tìm thấy ở người lớn và trẻ lớn mà không gây bệnh. Hiếm khi được tìm thấy ở trẻ em dưới năm tuổi.

Bệnh da do Demodex (Demodicosis) thường được chẩn đoán ở người lớn tuổi. Hoặc các bệnh nhân có tình trạng suy giảm miễn dịch mắc phải tại chỗ hoặc toàn thân (ví dụ như bệnh nhân mắc bệnh HIV).

Phân loại bệnh viêm da Demodex 

Bệnh da do Demodex được phân thành 2 dạng bao gồm:

• Demodicosis thứ phát: thường liên quan đến các yếu tố làm suy giảm miễn dịch toàn thân hoặc tại chỗ.
• Demodicosis tiên phát: tiên phát lại thường khởi phát muộn ở những người lớn tuổi (thường trên 40 tuổi).  

Việc phân loại trên chủ yếu dựa vào hệ miễn dịch của bệnh nhân. 

Các triệu chứng của bệnh da do Demodex là gì? 

Đây là một bệnh lý không có các dấu hiệu hay triệu chứng đặc hiệu. Bệnh thường có các triệu chứng ở da mặt và đầu.  

Những triệu chứng của bệnh thường là: 

• Vảy nang lông.
• Đỏ.
• Da nhạy cảm.
• Ngứa.
• Rụng tóc.

Một số biểu hiện khác cũng có thể gặp như sẩn, mụn mủ, nang và thay đổi sắc tố da. 

Bệnh nhân mắc chứng Demodicosis mắt có thể bị kích ứng mắt, ngứa và đóng vảy mí mắt (viêm bờ mi hoặc viêm da mí mắt). Có thể có kèm theo rụng mi (madarosis), viêm kết mạc và giảm thị lực. 

Đối với tác nhân Demodex folliculorum còn có những đặc trưng về mặt mô học như:

• Số lượng lớn kí sinh trùng Demodex trong nang lông.
• Hiện tượng tăng sừng nang lông.
• Thâm nhiễm tế bào lympho lichenoid dạng nang khu trú.

Chẩn đoán và điều trị bệnh viêm da Demodicosis như thế nào?

Chẩn đoán 

Bệnh Demodicosis có thể được chẩn đoán dựa vào một số tiêu chí như:  

• Không có các bệnh viêm da từ trước ( như mụn trứng cá, bệnh trứng cá đỏ hoặc viêm da quanh miệng,…)
• Có sự gia tăng bất thường số lượng kí sinh trùng khu trú trên da. Và số lượng kí sinh trùng cần được xác định từ các tổn thương đang tiến triển trong lúc kiểm tra (> 5 con/cm2)
• Bệnh thuyên giảm sau khi được điều trị đầy đủ với các thuốc diệt Demodex tại chỗ hoặc toàn thân. 

Ngoài ra các bác sĩ còn có thể dựa vào việc dùng các phương tiện soi da cho thấy các cấu trúc có gai màu trắng làm tắc các nang lông để chẩn đoán bệnh.

Một số phương pháp có thể sử dụng để xác định số lượng kí sinh trùng Demodex trên da như: 

• Demodex có thể được tìm thấy bằng việc cạo da trên mặt và kiểm tra bằng hóa chất KOH. 
• Sinh thiết da sau đó soi dưới kính hiển vi cũng có thể tìm thấy Demodex trong các nang lông được kiểm tra. 
• Phần Lớp sừng của da và thành phần nang lông có thể được lấy mẫu bằng cách sinh thiết da bề mặt. 

Bệnh da do Demodex sẽ được chẩn đoán khi có mật độ KST > 5 / cm2.

Điều trị 

Việc điều trị bệnh da do Demodex chủ yếu là dùng các thuốc diệt kí sinh trùng để hạn chế sự sinh sôi quá mức của Demodex. Kèm theo đó cũng có thể phối hợp để chữa các triệu chứng và dấu hiệu lâm sàng của bệnh nhân. Các thuốc điều trị bệnh có thể được dùng bao gồm:

• Benzyl benzoat 10% bôi tại chỗ.
• Kem Permethrin.
• Thuốc mỡ lưu huỳnh. 
• Kem Crotamiton. 
• Selenium sulfide wash. 
• Metronidazole gel. 
• Kem axit salicylic. 
• Kem Ivermectin.
• …..

Những phương pháp giúp phòng bệnh viêm da Demodicosis

Do kí sinh trùng Demodex chỉ có thể sinh sống trong nang lông hoặc tuyến bã của con người. Nên chính vì vậy những việc mọi người có thể làm để phòng bệnh tại nhà như: 

• Sử dụng các loại sản phẩm làm sạch dịu nhẹ trên tóc và lông mi mỗi ngày. 
• Làm sạch mặt hai lần mỗi ngày bằng chất tẩy rửa không chứa xà phòng. 
• Tránh các chất tẩy rửa gốc dầu và những sản phẩm trang điểm nhờn dính trên da.
• Tẩy tế bào chết định kỳ để loại bỏ tế bào chết trên da.
• Không sử dụng các loại mỹ phẩm kém chất lượng hay các loại kem trộn, thuốc đông y,…. không rõ nguồn gốc.
• Khi có các triệu chứng về bệnh da liễu thì cần đến các bác sĩ chuyên khoa để khám và điều trị bệnh đúng cách. Không được tự ý điều trị.
• Khi điều trị bệnh thì cần phải tuân thủ đúng theo các chỉ định điều trị.

Các bạn cần phải chú ý đây là một bệnh có thể tái đi tái lại nhiều lần nếu không được chữa trị đúng cách. Mặt khác bệnh viêm da Demodicosis cũng có thể lây cho người khác thông qua việc tiếp xúc. Chính vì vậy khi mắc bệnh các bạn cần phải tuân theo chỉ định điều trị của bác sĩ để có thể nhanh chóng khỏi bệnh.