Hội chứng suy nút xoang – Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Hội chứng suy nút xoang là sự suy yếu của nút xoang trong việc tạo ra nhịp tim phù hợp với nhu cầu cơ thể. Điều này dẫn tới nhịp tim không đều (loạn nhịp tim). Hội chứng suy nút xoang còn được gọi là rối loạn chức năng nút xoang hoặc bệnh lý nút xoang. Sau đây hay cùng ThS.BS Vũ Thành Đô tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị hội chứng suy nút xoang.

1. Tổng quan về hội chứng suy nút xoang

Nút xoang bao gồm các tế bào chuyên biệt phía trên bên phải của tim. Khu vực này kiểm soát nhịp tim của bạn. Thông thường, nút xoang tạo ra xung điện có tốc độ ổn định. Tốc độ thay đổi tùy thuộc vào hoạt động, cảm xúc, nghỉ ngơi và các yếu tố khác.

Trong hội chứng suy nút xoang, các tín hiệu điện có nhịp độ bất thường. Nhịp tim của bạn có thể quá nhanh, quá chậm, bị gián đoạn bởi những khoảng dừng dài – hoặc sự kết hợp xen kẽ. Hội chứng suy nút xoang tương đối hiếm gặp, nhưng nguy cơ phát triển nó tăng theo tuổi tác. Nhiều người mắc hội chứng suy nút xoang cuối cùng cần một máy điều hòa nhịp tim để giữ nhịp tim đều đặn.

2. Các biểu hiện của hội chứng suy nút xoang

Hầu hết những người mắc hội chứng suy nút xoang có ít hoặc không có triệu chứng. Các triệu chứng có thể nhẹ, xuất hiện và biến mất nhanh chóng khiến người bệnh khó nhận biết.

Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng suy nút xoang có thể bao gồm:

• Mệt mỏi
• Chóng mặt hoặc chóng mặt
• Ngất xỉu hoặc gần ngất
• Hụt hơi
• Đau ngực hoặc khó chịu
• Lú lẫn
• Chậm hơn mạch bình thường (nhịp tim chậm)
• Cảm giác nhịp tim đập nhanh, rung (đánh trống ngực)

3. Nguyên nhân gây ra hội chứng suy nút xoang

Trái tim được tạo thành từ bốn buồng – hai trên (tâm nhĩ) và hai buồng dưới (tâm thất). Nhịp tim thường được kiểm soát bởi nút xoang, gồm các tế bào chuyên biệt ở tâm nhĩ phải.

Máy tạo nhịp tự nhiên này tạo ra các tín hiệu điện kích hoạt từng nhịp tim. Từ nút xoang, tín hiệu điện truyền qua tâm nhĩ đến tâm thất. Khiến chúng co lại và bơm máu đến phổi và cơ thể của bạn.

Nếu bạn mắc hội chứng suy nút xoang, nhịp tim của bạn sẽ quá chậm, quá nhanh hoặc không đều.

Điều gì làm cho nút xoang không hoạt động bình thường?

Bất thường của nút xoang có thể được gây ra bởi những điều sau đây:

• Lão hóa mô tim
• Bệnh tim
• Bệnh viêm nhiễm ảnh hưởng đến tim
• Tổn thương nút xoang hoặc sẹo do phẫu thuật tim
• Các loại thuốc để điều trị huyết áp cao, bao gồm thuốc chẹn kênh canxi và thuốc chẹn beta
• Thuốc điều trị loạn nhịp tim
• Một số loại thuốc trị bệnh Alzheimer
• Bệnh thần kinh cơ, chẳng hạn như loạn dưỡng cơ
• Khó thở khi ngủ
• Đột biến gen hiếm

Các yếu tố nguy cơ của hội chứng suy nút xoang

Hội chứng suy nút xoang có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng nó phổ biến nhất ở những người ở độ tuổi 70 trở lên. Các yếu tố nguy cơ bệnh tim thông thường có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng xoang bị bệnh:

• Huyết áp cao
• Cholesterol cao
• Thừa cân, béo phì
• Ít tập thể dục

4. Biến chứng của hội chứng suy nút xoang

Khi nút xoang bị suy yếu, tim bạn không thể hoạt động tốt như bình thường. Điều này có thể dẫn đến:

• Rung nhĩ, một nhịp hỗn loạn của các buồng trên của tim
• Suy tim
• Đột quỵ
• Tim ngừng đập

5. Chẩn đoán hội chứng suy nút xoang như thế nào?

Bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra thể chất và đặt câu hỏi về các triệu chứng và tiền sử bệnh lý của bạn.

Các triệu chứng của hội chứng suy nút xoang – như chóng mặt, khó thở và ngất xỉu – chỉ xảy ra khi tim đập bất thường. Bạn có thể không có triệu chứng tại thời điểm hẹn của bác sĩ.

Để xác định xem các triệu chứng của bạn có liên quan đến các vấn đề với nút xoang và chức năng tim hay không, bác sĩ có thể sử dụng các xét nghiệm sau:

Điện tâm đồ (ECG)

Trong bài kiểm tra này, các cảm biến (điện cực) được gắn vào ngực và chân của bạn để tạo ra một bản ghi các tín hiệu điện đi qua tim. Xét nghiệm có thể cho thấy nhịp tim nhanh, nhịp tim chậm hoặc ngưng xoang lâu sau khi nhịp tim nhanh.

Bên cạnh đó, bác sĩ có thể đề nghị sử dụng Holter – thiết bị ECG di động bạn có thể mang theo bên mình. Nó sẽ tự động ghi lại hoạt động của tim trong 24 đến 72 giờ, giúp bác sĩ có cái nhìn đầy đủ hơn về nhịp tim của bạn.

6. Các phương pháp điều trị hội chứng suy nút xoang

Mục tiêu điều trị chính là giải quyết triệu chứng. Đồng thời quản lý và điều trị các tình trạng sức khỏe gây ra hội chứng suy nút xoang.

Nếu bạn không có triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị kiểm tra thường xuyên để theo dõi tình trạng của bạn. Đối với hầu hết những người có triệu chứng, điều trị là ghép đặt một máy tạo nhịp tim điện tử. Nếu các triệu chứng chỉ nhẹ hoặc không thường xuyên, cần cân nhắc đặt máy tạo nhịp dựa trên các yếu tố khác.

Thay đổi thuốc

Bác sĩ có thể sẽ kiểm tra các loại thuốc hiện tại của bạn để xem liệu có thể can thiệp vào chức năng của nút xoang của bạn, bao gồm một số loại thuốc dùng để điều trị huyết áp cao hoặc bệnh tim. Bác sĩ của bạn có thể điều chỉnh các loại thuốc này hoặc kê toa thay thế.

Máy tạo nhịp

Hầu hết những người mắc hội chứng suy nút xoang cần một máy tạo nhịp tim nhân tạo vĩnh viễn để duy trì nhịp tim đều đặn. Thiết bị điện tử nhỏ, chạy bằng pin này được cấy dưới da gần xương đòn của bạn trong một quy trình tiểu phẫu. Máy tạo nhịp tim được lập trình để kích thích hoặc “tăng tốc” trái tim của bạn khi cần thiết để giữ cho nhịp đập bình thường.

Loại máy tạo nhịp tim phụ thuộc vào loại nhịp tim nhanh hay chậm. Một số nhịp có thể được điều trị bằng máy tạo nhịp đơn buồng, chỉ sử dụng một dây ở tâm nhĩ phải để tăng nhịp tim. Tuy nhiên, hầu hết máy tạo nhịp hai buồng thì mang lại nhiều lợi ích hơn. Bạn sẽ có thể tiếp tục các hoạt động bình thường sau phẫu thuật cấy máy tạo nhịp tim. Nguy cơ biến chứng, chẳng hạn như sưng hoặc nhiễm trùng ở khu vực cấy máy rất thấp.

>> Tìm hiểu thêm về Hiểu đúng và xử trí kịp thời tình trạng nhịp tim chậm

Các biện pháp khắc phục

Bạn có thể thực hiện các bước để giữ cho trái tim khỏe mạnh nhất có thể và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch:

• Tập thể dục và ăn một chế độ ăn uống lành mạnh. Sống một lối sống lành mạnh bằng cách tập thể dục thường xuyên. Ăn một chế độ ăn kiêng với các loại rau, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt và các phần cá, thịt nạc, thịt gia cầm và sữa.
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh. Thừa cân làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Hãy hỏi bác sĩ của bạn những gì mục tiêu trọng lượng của bạn nên được.
• Giữ huyết áp và cholesterol trong tầm kiểm soát. Thay đổi lối sống và dùng thuốc theo quy định để điều chỉnh huyết áp cao hoặc cholesterol cao.
• Đừng hút thuốc. Nếu bạn hút thuốc và không thể tự bỏ thuốc, hãy nói chuyện với bác sĩ về các chiến lược hoặc chương trình để giúp bạn bỏ thói quen hút thuốc.
• Hạn chế sử dụng rượu
• Kiểm soát căng thẳng, nghỉ ngơi hợp lý

Nhìn chung hội chứng suy nút xoang có thể được quản lý và điều trị tốt. Kiểm tra thể chất thường xuyên và báo cáo bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng cho bác sĩ của bạn. Trao đổi với bác sĩ nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng của bệnh. Nhiều bệnh lý có thể gây ra những vấn đề này và điều quan trọng là phải chẩn đoán kịp thời và chính xác. Nếu bạn bị đau ngực mới hoặc không giải thích được hoặc nghi ngờ bạn đang bị đau tim, hãy gọi trợ giúp y tế khẩn cấp ngay lập tức.