Hướng dẫn chăm sóc và phục hồi sau khi cấy Implant

Hiện nay, phẫu thuật Implant để phục hồi các răng mất đã trở nên phổ biến. Với sự phát triển của các loại vật liệu cũng như phương pháp phẫu thuật, tỉ lệ thành công của Implant cũng ngày càng đạt được hoàn thiện và cao hơn. Tuy nhiên, bên cạnh đó, việc chăm sóc sau phẫu thuật cũng như chăm sóc duy trì các răng giả trên Implant trong quá trình sử dụng cũng đóng vai trò quan trọng góp phần quyết định thành công cũng như độ bền của nó. Sau đây, YouMed xin được giới thiệu với các bạn những thông tin cần thiết về cách chăm sóc Implant sau phẫu thuật, và cách chăm sóc duy trì phục hồi trên Implant lâu dài.

1. Mục đích của việc chăm sóc và phục hồi Implant

• Kiểm soát quá trình bệnh sinh, phát hiện và điều trị sớm các trường hợp bệnh lý

Duy trì cấy ghép là yếu tố cơ bản bắt buộc cho tất cả các trường hợp cấy ghép. Điều quan trọng cần nhớ rằng implant không là răng thật. Tuy nhiên, tương tự như răng tự nhiên, implant dễ bị tích tụ mảng bám vi khuẩn. Sự hình thành vôi răng, viêm, túi “nha chu” và mất dần xương quanh implant và mô quanh implant nhạy cảm với hệ tạp khuẩn vùng miệng nên có nguy cơ phát triển viêm niêm mạc quanh implant hoặc viêm quanh implant.

Do đó, việc chăm sóc, kiểm soát thường xuyên quá trình bệnh sinh nhằm duy trì phục hồi trên implant là điều cần thiết đáp ứng mục đích của việc thực hiện cấy ghép.

• Sự thành công lâu dài phụ thuộc vào sự thành công trong việc chăm sóc duy trì của bác sĩ và cách chăm sóc tại nhà của bệnh nhân.

Mục đích đầu tiên của việc chăm sóc duy trì do bác sĩ thực hiện là duy trì sức khỏe răng miệng. Bằng cách duy trì sức khỏe mô mềm và xương quanh implant. Các nghiên cứu cho thấy: mảng bám trên và dưới nướu quanh implant có vị trí tương tự như ở răng tư nhiên. Mảng bám vi khuẩn là yếu tố bệnh căn gây ra bệnh viêm nha chu và viêm quanh implant. Tuy nhiên, đáp ứng của mô mềm quanh implant có thể khác với răng thật.

Theo Lindhe, tiến trình tiêu xương quanh implant có mảng bám xảy ra nhanh hơn ở răng thật. Do đó, việc chăm sóc duy trì do bác sĩ thực hiện với implant khác với răng thật.

Xem thêm: Cấy ghép implant: Quy trình và những điều cần biết

2. Chăm sóc sau phẫu thuật

Việc chăm sóc sau phẫu thuật rất quan trọng, cần sự phối hợp chăm sóc của cả bác sĩ và bệnh nhân. Sau phẫu thuật, bạn sẽ trở lại để nha sĩ kiểm tra và đánh giá lại tình trạng cũng như chất lượng của quá trình cắm Implant. Sau đây là những việc bác sĩ sẽ hướng dẫn và thực hiện cho bạn sau khi cắm Implant.

• Việc chăm sóc được thực hiện ngay trong tuần lễ đầu sau cấy ghép.
• Sử dụng thuốc: kháng sinh, kháng viêm, giảm đau.
• Chườm lạnh trong 24 giờ đầu.
• Súc miệng Chlorhexidine 0,12%, hai lần/ngày.
• Hướng dẫn bệnh nhân kiểm soát mảng bám.
• Cắt chi sau 10 ngày. Có thể dùng bàn chải mềm chải sạch trụ và niêm mạc chung quanh implant.
• Tái khám trở lại sau 15 ngày và mỗi tháng tiếp theo;Chăm sóc mỗi 3 tháng trong năm đầu.
• Tránh sử dung dụng cụ kim loại để thăm dò. Dùng dụng cụ nhựa, carbon.
• Làm sạch mảng bám và vôi răng với curettes bằng nhựa.
• Dụng cụ thép hoặc dụng cụ siêu âm sẽ làm hỏng bể mặt titanium của implant.
• Làm sạch bề mặt phục hình bằng đài cao su với past đánh bóng hoặc tin-oxide.
• Đánh giá mảng bám, vôi răng, mức độ chảy máu mỗi lần tái khám.
• Đánh giá cách bạn vệ sinh răng miệng.
• Chụp phim kiểm tra mỗi năm.

Bạn có thể tham khảo thêm bài viết: 21 vấn đề và bệnh răng miệng thường gặp

3. Duy trì phục hồi trên Implant

3.1. Nguyên tắc

Để răng giả và Implant có thể hoạt động hiệu quả và đảm bảo sự duy trì lâu dài, chúng ta cần phải tuân thủ các nguyên tắc sau trong quá trình sử dụng:

• Tái khám mỗi 3 tháng trong năm đầu, 6 tháng trong năm thứ hai; và những năm tiếp theo mỗi năm ít nhất một lần.
• Làm sạch mảng bám, vôi răng.
• Đánh giá các triệu chứng lâm sàng.
• Đánh giá lại cách bạn vệ sinh răng miệng.
• Chụp phim kiểm tra mỗi năm.

3.2. Đánh giá các dấu chứng lâm sàng

Bác sĩ sẽ thực hiện đánh giá các dấu chứng tại vùng cắm implant để xác định tình trạng. Những yếu tố cần đánh giá bao gồm:

• Xác định chất lượng mô xung quanh: Có viêm? Độ chắc? Thể tích nướu? Đường viền nướu?
• Chỉ số mảng bám.
• Khối lượng vôi răng.
• Mức độ chây máu.
• Độ sâu túi chung quanh implant.
• Đánh giá độ lung lay của implant.
• Tình trạng phục hình.
• Kiểm tra khớp cắn.

3.3. Đánh giá chi số mảng bám

Để đánh giá mảng bám, bác sĩ thường sẽ phân loại theo các mức độ khác nhau. Mỗi mức độ sẽ có phương hướng xử lý và điều trị khác nhau.

0: không có mảng bám

1: có mảng bám nhưng không nhìn thấy bằng mắt,

2: mảng bám nhìn được bằng mắt;

3: mảng bám rất nhiều

3.4. Đánh giá mức độ chảy máu khi thăm dò

Để đánh giá mức độ chảy máu, bác sĩ thường dùng chỉ số BoP (Bleeding on Probing)

0: không viêm

1: viêm nhẹ (không chảy máu)

2: viêm trung bình (chảy máu)

3: viêm nặng (chảy máu tự phát);

3.5. Đánh giá độ sâu túi quanh implant

Độ sâu túi là một chỉ số đánh giá tinh trạng implant, gia tăng độ sâu túi liên quan tình trạng bệnh lý quanh implant và tiêu xương. Thường bác sĩ sẽ đo độ sâu túi với lực 0,2 – 0,5N (tương đượng lực cầm viết). Thao tác đưa cây đo túi nhẹ nhàng tạo một góc 45^o so với trục răng. Sử dụng cây đo túi làm bằng nhựa hoặc mạ vàng.

3.6. Đánh giá độ lung lay của implant

0: không lung lay;

1: lung lay nhẹ theo chiều ngoài trong < 0,5 mm;

2: lung lay nhẹ theo chiều ngoài trong > 0,5 mm nhưng < 1 mm;

3: lung lay độ 2, kết hợp lung lay theo chiều dọc;

4: Implant nhún được.

3.7. Kiểm tra khớp cắn

Quá tải từ lực nhai là tác nhân gây thất bại implant . Do đó sau khi gắn phục hình, bạn sẽ được bác sĩ hẹn tái khám sau 3 – 6 tháng đề kiểm tra và điều chỉnh khớp cắn nhằm giảm thiểu chấn thương. Quanh implant không có dây chằng nha chu nên không có những thụ cảm, không có chức năng hấp thụ lực bất thường. Mào xương quanh implant là điểm tựa của đòn bẩy khi có lực uốn tác động và không có khả năng thích ứng với lực.

Implant dịch chuyển theo trục từ 2 – 5µm, dịch chuyển ngang từ 10 – 50µm nhưng không xoay, tập trung lực lớn nhất ở mào xương quanh implant nên dễ bị quá tải lực nhai.

Bác sĩ sẽ điều chỉnh khớp cắn sao cho chạm răng thật trước; có tiếp xúc nhẹ khi các răng thật vừa đạt lồng múi tối đa; tiếp xúc cùng các răng thật còn lại khi cắn với lực tối đa.

Xem thêm bài viết: Bộ răng cấu trúc như thế nào và đóng vai trò gì?

3.8. Phim X-quang

Chụp phim X-quang để đánh giá mức tiêu xương xung quanh implant. Ngay sau khi đặt phục hình; 6 tháng sau gắn phục hình; và mỗi năm sau đó.

Mức tiêu xương từ 1,5 – 2 mm trong năm đầu; 0,2 mm mỗi năm tiếp theo.

3.9. Cấy khuẩn

Bác sĩ sẽ chỉ định khi cần xác định loại vi khuẩn cụ thể và chọn lựa kháng sinh điều trị thích hợp.

3.10. Duy trì implant lâu dài

Duy trì implant lâu dài có liên quan đến vai trò của bác sĩ trong thiết kế phục hình, ngoài mục đích đạt đưoc thẩm mỹ còn phải đạt chức năng tối ưu. Ngoài ra phải tạo điều kiện cho bệnh nhân dễ dàng thực hiện vệ sinh răng miệng. Như việc loại bỏ mảng bám và vôi răng

• Nguyên tắc

Cạo vôi xung quanh implant chỉ được thực hiện trên nướu trừ khi vùng xung quanh implant có bệnh lý. Dụng cụ không được làm trầy xước bề mặt implant. Không được sử dụng máy cạo vôi siêu âm, currette bång titan hay thép vì dụng cụ phá hủy hoặc làm trầy xước bề mặt implant tạo điểu kiện lưu giữ vi khuân (là nguyên nhân gây viêm quanh implant)

• Dụng cụ

Sử dụng đầu cao vôi có độ cứng mềm hơn kim loại titan. Đánh bóng bằng đài cao su với bột đánh bóng ít gây mài mòn. Dùng tin-oxide, không dùng bột có chứa acid fluorure. Có thể thổi cát nhưng thực hiện nhẹ nhàng và thổi trên nướu. Chỉ xịt rửa dưới nướu khi có hiện tượng viêm.

4. Cách chăm sóc tại nhà

Chăm sóc tại nhà do bệnh nhân thực hiện là chìa khoá thành công trong việc duy trì sự thành công của cấy ghép. Bệnh nhân phải có trách nhiệm với sức khỏe răng miệng của chính mình. Chải răng ít nhất hai lần/ngày, ngay sau bữa ăn sáng và tối để làm sạch mảng bám. Bác sĩ sẽ nhấn mạnh việc bạn cần làm sạch vùng tiếp nối mô mềm và abutment. Đây là vùng bệnh nhân thường do dự không dám đưa dụng cụ làm sạch vào.

Để duy trì implant lâu dài có liên quan đến nhiều giai đoạn và các yếu tố ảnh hưởng mà khi chăm sóc duy trì cần lưu ý:

• Thiết kế phục hình đạt được thẩm mỹ, chức năng tối ưu và dễ dàng thực hiện vệ sinh răng miệng.
• Thiết kế phục hình thích hợp để đạt thành công lâu dài.

Một số dụng cụ hỗ trợ vệ sinh răng miệng mà bệnh nhân có thể thực hiện tại nhà bao gồm:

4.1. Bàn chải mềm

Hiệu quả làm sạch khi sử dụng bản chải điện hay chải bằng tay không có sự khác biệt.Quan trọng là kiến thức và kỹ năng khéo léo khi thao tác của bệnh nhân. Chải trụ và phục hình trên implant 2 lần mỗi ngày với kem đánh răng có độ mải mỏn thấp, không chứa acid fluorure (gây mài mòn, tổn hại bề mặt titan của impalnt).

4.2. Chỉ nha khoa

Có rất nhiều loại chỉ tơ nha khoa trên thị trường. Khuyến khích sử dụng chi nha khoa không sáp để bảo vệ mô xung quanh implant. Làm sạch các mặt của implant bằng động tác di chuyển tới lui; vào quanh vùng có khe hở.

Lưu ý: quanh implant không có dây chằng nha chu mà chỉ là mô mềm quanh implant đúng nghĩa. Vì vậy, nó dễ dàng bị phá vỡ và tồn thường. Việc sử dụng chỉ nha khoa tích cực và mạnh sẽ tổn thương mô mềm quanh implant; tạo điều kiện vi khuẩn xâm nhập sâu bên dưới đến mào xương. Điều này sẽ gây tiêu xương xung quanh implant và có thể ảnh hưởng đến sự tồn tại lâu dài của Implant.

4.3. Bàn chải kẽ răng

Sử dụng bàn chải kẽ làm sạch vùng quanh implant có khe hở rộng cũng như kích thích mô mềm quanh implant.

4.4. Tăm nước

Hiệu quả làm sạch rất cao giúp giảm mảng bám/màng sinh học đặc biệt ở những vùng khó tiếp cận xung quanh. Có thể pha loãng 0,12% CHX (chlorhexidine gluconate) để sử dụng.

4.5. Nước súc miệng

Súc miệng bằng Chlorhexidine trong 30 giây; hai lần mỗi ngày trong thời gian từng đợt kéo dài 5 đến 7 ngày. Đặc biệt nếu có tình trạng viêm hoặc cấy ghép được thực hiện ở các vùng khó thực hiện thao tác.

4.6. Kích thích thường xuyên

Kích thích thường xuyên giúp mô mềm quanh implant khỏe mạnh. Có thể sử dụng các mũi cao su hoặc bàn chải kẽ.

Việc chăm sóc sau phẫu thuật và duy trì răng giả trên Implant tốt sẽ giúp kéo dài thành công và thời gian sử dụng của Implant. Đây là một việc vô cùng quan trọng. Không chỉ là sự tái khám theo dõi của bác sĩ mà còn cần sự chăm sóc đúng cách của bệnh nhân. Sự phối hợp này sẽ giúp việc chăm sóc đạt hiệu quả cao nhất.

Bác sĩ Trương Mỹ Linh