Polyp tử cung và thai kỳ: Những điều cần biết

Polyp tử cung là gì? Căn bệnh này biểu hiện và ảnh hưởng của nó trên người phụ nữ trước và trong mang thai là như thế nào? Bạn hãy cùng YouMed tìm hiểu thông qua bài viết sau đây nhé. 

1. Polyp tử cung là gì?

Polyp tử cung là sự tăng trưởng của các khối u gắn liền với thành trong của tử cung. Nối với thành này bằng một cuống nhỏ, phần còn lại nằm hẳn vào bên trong tử cung. Sự phát triển quá mức của các tế bào trong niêm mạc tử cung (nội mạc tử cung) dẫn đến sự hình thành các polyp tử cung. Do đó, bệnh lý này còn được gọi là polyp nội mạc tử cung.

Các polyp này thường lành tính. Một số trường hợp polyp có thể là ung thư hoặc thuộc dạng “trung gian” – lành tính như có khả năng biến thành ung thư – polyp tiền ung thư. Polyp tử cung có kích thước rất khác nhau. Thay đổi từ vài milimet – không lớn hơn hạt mè cho đến vài centimeter – cỡ quả bóng golf.

Một số trường hợp còn lớn hơn đã được ghi nhận. Polyp gắn vào thành tử cung bằng một đế lớn hoặc cuống mỏng. Thai phụ có thể có một hoặc nhiều polyp tử cung.

Polyp thường được chứa trong tử cung của phụ nữ. Nhưng đôi khi, chúng trượt xuống và nằm trong cổ tử cung, thậm chí có trường hợp nằm hẳn vào âm đạo của cũng đã được ghi nhận.

Polyp tử cung thường xảy ra nhất ở những phụ nữ đang trải qua hoặc đã mãn kinh, mặc dù phụ nữ trẻ hơn cũng có thể mắc phải chúng.

Sự khác biệt giữa polyp nội mạc tử cung và u xơ tử cung là gì?

Như hình trên, ta có thể thấy, u xơ tử cung có bản chất là xuất phát từ cơ tử cung. U xơ tử cung tương tự với polyp tử cung, là một cấu trúc lành tính. Tuy nhiên, u xơ đôi khi cũng cần phải phân biệt với một loại ung thư khác với tên gọi là leiomyosarcoma.

Khác biệt với polyp tử cung, u xơ tử cung có nhiều loại. Việc phân loại phụ thuộc vào vị trí của khối u xơ so với cơ tử cung. Theo hình, thì đa số trường hợp bác sĩ phải phân biệt polyp với u xơ loại dưới niêm mạc (nội mạc) tử cung. Dễ hiểu vì các khối u xơ này cũng có hình dạng gần tương tự với polyp tử cung.

2. Yếu tố nguy cơ mắc phải polyp tử cung 

• Đang mãn kinh hoặc sau mãn kinh.
• Bị béo phì.
• Dùng tamoxifen, một loại thuốc điều trị ung thư vú.

Các yếu tố này đều liên quan đến việc thay đổi nội tiết tố nữ, và đây cũng là nguyên nhân chủ yếu gây ra polyp tử cung.

3. Triệu chứng của polyp tử cung

3.1. Chảy máu kinh nguyệt bất thường

• Chảy máu giữa 2 chu kỳ kinh nguyệt (rong huyết).
• Chu kỳ kinh nguyệt ra quá nhiều máu (cường kinh).
• Ra máu kinh kéo dài hơn bình thường (Rong kinh).
• Chảy máu âm đạo sau mãn kinh.

Đây cũng là triệu chứng thường gặp nhất của polyp tử cung. Lên đến khoảng 70% phụ nữ có polyp sẽ xuất hiện triệu chứng này. Trong 4 triệu chứng trên thì rong huyết là triệu chứng hàng đầu ở phụ nữ mắc polyp chưa mãn kinh. Đa số phụ nữ chỉ bị chảy máu rất ít, chỉ vài giọt được phát hiện trên quần lót.

Ngoài ra, trong trường hợp polyp nằm ở cổ tử cung, thậm chí sà hẳn vào âm đạo, bệnh nhân có thể có các triệu chứng:

• Chảy máu sau quan hệ tình dục.
• Chảy máu sau khi thụt rửa phụ khoa.

3.2. Vô sinh

6 – 8% phụ nữ khám vô sinh phát hiện có polyp tử cung. Và phẩu thuật cắt polyp có thể cải thiện được khả năng sinh sản của họ. Ngoài ra, bệnh nhân còn có thể phát hiện polyp tử cung trong một số tình huống:

• Vô tình siêu âm đầu dò và phát hiện.
• Polyp sa ra ngoài cổ tử cung và được bác sĩ sản phụ khoa vô tình phát hiện.

3.3. Triệu chứng khác

• Tăng nguy cơ bị buồng trứng đa nang.
• Dễ gây bệnh phụ khoa: Polyp buồng tử cung dễ gây bệnh phụ khoa bởi dịch âm đạo tiết ra nhiều, vi khuẩn có hại phát triển gây viêm nhiễm như viêm âm đạo, viêm âm hộ, viêm cổ tử cung…
• Làm tăng nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung và ung thư tử cung: Khối polyp lớn rất dễ hoại tử gây chảy máu, nếu không hỗ trợ điều trị kịp thời sẽ bị viêm nhiễm và hoại tử, sau đó lây lan tới nội mạc tử cung, cơ tử cung lâu ngày dẫn tới ung thư tử cung.

4. Điều trị polyp tử cung như thế nào ?

Phẩu thuật cắt bỏ là phương pháp được lựa chọn chủ yếu. Hình minh hoạ cắt polyp tử cung.Tuy nhiên, đa số trường hợp polyp tử cung chỉ cắt khi gây ra triệu chứng chảy máu bất thường hoặc nghi ngờ gây ra vô sinh. Chỉ định này của bác sĩ chủ yếu vì các khối polyp có triệu chứng có nguy cơ ung thư hoá cao hơn những khối polyp im lặng.

Ở những trường hợp không có triệu chứng, chỉ cắt polyp khi:

• Quá to (trên 1,5 cm). Khối polyp càng to càng tăng nguy cơ ung thư xảy ra.
• Quá nhiều polyp.
• Polyp sa vào cổ tử cung.

Trong 2 trường hợp cuối: quá nhiều polyp hoặc polyp sa vào cổ tử cung thì hầu như sẽ xuất hiện triệu chứng về sau. Cũng như các khối polyp sa vào cổ tử cung sẽ dễ phẩu thuật cắt bỏ mà không cần nằm viện.

5. Polyp tử cung ảnh hưởng đến thai kỳ như thế nào ?

• Trước khi mang thai: Polyp tử cung có thể làm giảm khả năng mang thai của phụ nữ, tuy nhiên tỷ lệ này không cao.
• Trong khi mang thai: Hiếm có thai phụ nào phát hiện polyp tử cung trong khi mang thai. Như đã nói, đa số trường hợp xuất hiện polyp tử cung đã bước vào giai đoạn tiền hoặc đã mãn kinh.

Ở các tình huống khối polyp nhỏ, không có bằng chứng y khoa nào chứng minh nó sẽ gây bất lợi cho thai nhi. Người ta đã chứng mình rằng, thai phụ có polyp tử cung sẽ không sanh non hay có tư thế thai nhi bất thường.

Tuy nhiên, trong một số tình huống cụ thể, polyp tử cung sẽ mang đến những điều oái oăm :

• Khối polyp quá to hoặc quá nhiều polyp trong tử cung. Trong các trường hợp này, khi thai to dần, sẽ phải giành chỗ với khối polyp to khổng lồ hoặc nhiều các khối nhỏ polyp. Chúng ta đều biết, để sinh ra ngoài qua đường âm đạo của mẹ thì đầu thai phải nằm ở vị trí sát cổ tử cung. Khi bị ảnh hưởng bởi khối polyp này, thai có thể có tư thế bất thường. Cũng như khó có thể sinh thường được.
• Khối polyp sà vào lòng cổ tử cung. Điều này cũng là một thách thức với cuộc sanh. Cổ tử cung như đã nói là đường ra duy nhất của thai nhi trong quá trình sinh thường. Việc một khối polyp nằm ở đây có thể cản trở đường ra của trẻ.
• Việc chảy máu âm đạo tái đi, tái lại nhiều lần. Hiện tượng này sẽ làm lo ngại cho thai phụ về việc sẩy thai (trong 3 tháng đầu thai kỳ); Hoặc sinh non (trong 3 tháng giữa và cuối).
• Khối polyp thò ra ngoài qua cổ tử cung bị chảy máu có thể bị nhiễm trùng. Như những nghiên cứu y khoa hiện đại ngày nay cho thấy nhiễm trùng sẽ làm tăng nguy cơ sinh non.
• Những va chạm giữa đầu thai nhi và polyp tử cung là khó tránh, đặc biệt là khi polyp nằm gần, thậm chí là trong cổ tử cung. Khi việc này xảy ra, khối polyp có thể bị rách, gây chảy máu, băng huyết sau sinh – một biến chứng nặng có thể gây ra tử vong ở mẹ.

6. Điều trị polyp ở thai phụ

Bởi vì đa số các trường hợp polyp thai phụ đều nhỏ, đơn độc, do đó gần như không cần phải can thiệp gì thêm. Trong các trường hợp hiếm hoi polyp làm phiền thai phụ kể trên thì hoàn toàn không có một nghiên cứu y khoa nào được thực hiện chứng minh lợi ích của việc can thiệp cắt polyp. Lý do vì các trường hợp trên quá hiếm gặp. Tuỳ thuộc vào các yếu tố sau để bác sĩ quyết định chiến lược điều trị nào là phù hợp:

• Kích thước.
• Vị trí.
• Số lượng polyp.
• Triệu chứng mà thai phụ có.

Các chiến lược điều trị có thể có là:

• Chờ đợi. Đây là phương pháp thường được áp dụng nhất.
• Sinh mổ. Đây là biện pháp lựa chọn thứ 2, đặc biệt khi bác sĩ chỉ mới phát hiện khối polyp quá cận kề hay ngay khi bạn đang chuyển dạ.
• Cắt bỏ polyp. Thường được thực hiện rất trễ vào những tuần cuối cùng của thai kỳ. Thủ thuật này đang được nghi vấn gây ra sinh non ở thai phụ. Ngoài ra, có nhiều biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Do đó, một số nước nghiêm cấm thực hiện cắt polyp ở thai phụ.

7. Kết luận

Polyp tử cung là một bệnh lý không thường gặp ở phụ nữ chưa mãn kinh. Cũng như bệnh lý này càng hiếm gặp hơn ở phụ nữ ở độ tuổi mang thai (18 – 35 tuổi). Bệnh lý này xuất hiện từ nội mạc tử cung, khác với u xơ – xuất phát từ cơ tử cung. Tuy nhiên có những trường hợp đặc biệt phải phân biệt 2 bệnh lý này.

Nguy cơ chủ yếu của polyp tử cung là do rối loạn các nội tiết tố trong cơ thế người phụ nữ. Trong đó, béo phì, mãn kinh, dùng các nội tiết tố bổ sung, dùng tamoxifen là các yếu tố nguy cơ điển hình được nhắc đến. Triệu chứng chủ yếu của polyp tử cung là chảy máu âm đạo bất thường. Ngoài ra, nếu polyp nằm ở cổ tử cung hoặc âm đạo thì chảy máu có thể xuất hiện sau giao hợp hoặc sau thụt rửa. Rong huyết là hiện tượng thường gặp nhất ở các phụ nữ mắc bệnh.

Polyp tử cung làm tăng nguy cơ vô sinh ở nữ giới. Cũng như có một số bệnh lý khác liên quan như nhiễm trùng, đa nang buồng trứng, ung thư nội mạc tử cung… dễ xuất hiện hơn ở người mang bệnh lý này.

Điều trị polyp tử cung phụ thuộc vào triệu chứng của bệnh nhân, kích thước, vị trí và số lượng polyp. Ở phụ nữ có thai mắc polyp tử cung, có rất nhiều nỗi lo âu sẽ xuất hiện. Tuy nhiên, thông thường bác sĩ sẽ lựa chọn điều trị chờ đợi, theo dõi kỹ hoặc sinh mổ cho họ. Phẩu thuật cắt polyp còn cần được nghiên cứu nhiều hơn.

Bác sĩ Nguyễn Đoàn Trọng Nhân