Tàn nhang: Nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị
Nội dung bài viết
Tàn nhang là một tình trạng rối loạn tăng sắc tố da khá phổ biến. Các đốm nâu khiến cho da không đều màu và ảnh hưởng nhiều đến vẻ đẹp thẩm mỹ. Vì vậy nhu cầu điều trị xóa bỏ là tương đối cao, đặc biệt ở đối tượng phụ nữ. Trong bài viết này, Bác sĩ da liễu Võ Thị Ngọc Hiền xin trình bày những thông tin cơ bản về nguyên nhân, đặc điểm cũng như các phương pháp loại bỏ tàn nhang một cách hiệu quả và an toàn.
Tàn nhang là gì?
Tàn nhang là một tình trạng rối loạn tăng sắc tố ở da. Khi đó tại những vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời như mặt, cổ, vai, ngực và cánh tay xuất hiện những đốm nhỏ màu nâu hoặc đen. Những đốm nâu này khiến cho vùng da trở nên lốm đốm và không đều màu so với những vùng da còn lại của cơ thể.
Đây là một tình trạng rối loạn tăng sắc tố lành tính. Nó không lây và không ảnh hưởng đến sức khỏe tổng quát của mọi người. Tuy nhiên, những đốm nâu này khiến cho da trông không đều màu và kém thẩm mỹ. Vì thế nhu cầu xóa bỏ chúng tương đối cao, đặc biệt là ở đối tượng phụ nữ.
Nguyên nhân gây tàn nhang?
Nguyên nhân gây ra tình trạng rối loạn tăng sắc tố này được xác định là có sự kết hợp giữa hai yếu tố đó là yếu tố gen (di truyền) và yếu tố môi trường (tia cực tím).
Yếu tố gen
Trong cấu tạo của da có một loại tế bào là tế bào sắc tố (melanocyte). Tế bào này đóng vai trò sản xuất ra các hạt sắc tố là các hạt melanin. Từ đó, melanin sẽ tạo nên màu sắc cho làn da.
Bình thường, các tế bào sắc tố sản xuất một lượng sắc tố giống nhau ở trên da. Điều này tạo ra một làn da đồng đều về màu sắc. Khi bị tàn nhang, tại vị trí các đốm nâu có sự sản xuất nhiều hạt sắc tố hơn. Nhiều melanin được tạo ra sẽ làm cho những điểm này tối màu hơn những vùng da còn lại.
Chính yếu tố gen (di truyền) quy định sự tăng sản xuất hạt sắc tố quá mức và làm cho da lốm đốm không đều màu. Bằng chứng chứng minh cho vấn đề tăng sắc tố này có liên quan đến di truyền là những quan sát cho thấy rằng, cha mẹ bị tàn nhang thì con cái của họ dễ bị tàn nhang hơn.
Tia cực tím
Bình thường, khi da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong một thời gian dài mà không được bảo vệ sẽ kích thích phản ứng bảo vệ tự nhiên. Cơ thể sẽ điều khiển tăng sản xuất nhiều hạt sắc tố (melanin) hơn để bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời. Vì vậy ánh sáng mặt trời là nguyên nhân khiến cho tàn nhang xuất hiện hoặc trở nên tồi tệ hơn.
Tàn nhang tương đối phổ biến trong dân số. Tình trạng tăng sắc tố này có thể xuất hiện ở cả nam và nữ. Người trưởng thành kể cả trẻ em đều có thể bị tàn nhang. Tuy nhiên, những yếu tố khiến cho chúng ta dễ bị tàn nhang hơn đó là:
- Cha mẹ hoặc anh chị em bị tàn nhang thì chúng ta có thể bị giống như vậy.
- Người da trắng, có tóc và mắt sáng màu sẽ dễ bị những đốm nâu hơn. Trong khi đó, người da vàng hay người da đen ít bị tàn nhang hơn.
- Người thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời mà không có biện pháp bảo vệ sẽ khiến cho tàn nhang dễ xuất hiện.
Đặc điểm của tàn nhang?
Tàn nhang là tình trạng rối loạn tăng sắc tố khiến da không đều màu với các biểu hiện:
Đốm
Xuất hiện các đốm tròn có kích thước nhỏ vài mi li mét. Đốm có màu từ nâu nhạt đến nâu đậm hoặc màu đen.
Các đốm nâu không có bất cứ biểu hiện nào khác như đau, ngứa, bỏng rát.
Vị trí
Những đốm nâu thường xuất hiện ở nơi phơi bày trực tiếp dưới ánh sáng mặt trời. Vị trí thường bị ảnh hưởng là mặt, cổ, vai, ngực và cánh tay.
Khi người bệnh tiếp tục tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mà không được bảo vệ. Các đốm tàn nhang có xu hướng đậm hơn, nhiều hơn và lan rộng ra vị trí khác.
Chẩn đoán tàn nhang?
Có thể chẩn đoán tàn nhang một cách chính xác dựa vào yếu tố gợi ý và các đặc điểm trên da mà không cần đến bất kỳ xét nghiệm nào khác.
Yếu tố gợi ý
Người thân trong gia đình bị tàn nhang gợi ý tình trạng này là do di truyền.
Thường xuyên tiếp xúc, phơi bày cơ thể dưới ánh nắng mặt trời mà không được che chắn hay bảo vệ gợi ý tia cực tím là nguyên nhân làm tàn nhang xuất hiện.
Biểu hiện
Xuất hiện trên da những đốm tròn có màu nâu nhạt, nâu đậm hay màu đen. Các đốm có kích thước nhỏ vài mi li mét và không kèm theo các triệu chứng nào khác.
Các đốm có xu hướng đậm hơn, tăng số lượng hay lan rộng ra khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Nguyên tắc điều trị tàn nhang?
Các đốm tàn nhang khiến cho da không đều màu và trông kém thẩm mỹ. Vì lý do đó, nhu cầu xóa bỏ chúng tương đối cao. Tuy nhiên, nhiều người vì mong muốn sạch tàn nhang một cách nhanh chóng mà sử dụng các phương pháp, dịch vụ thẩm mỹ kém an toàn và gây ra các hậu quả không mong muốn.
Để việc điều trị tàn nhang đem lại hiệu quả cao và an toàn, chúng ta cần phải tuân thủ các nguyên tắc sau đây:
- Che chắn, tránh nắng thật tốt.
- Dùng thuốc, kem bôi theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Thực hiện các phương pháp thẩm mỹ an toàn.
Tránh nắng để điều trị tàn nhang?
Như đã trình bày trong phần nguyên nhân gây ra tàn nhang, ánh sáng mặt trời là một yếu tố quan trọng hình thành nên các đốm nâu khiến cho da không đều màu. Ngoài ra, ánh sáng mặt trời còn khiến cho các đốm này trở nên đậm màu, tăng số lượng và lan rộng ra vùng da khác của cơ thể. Vì vậy, nếu tiếp tục tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mà không được che chắn hay bảo vệ sẽ khiến cho các đốm tàn nhang lâu phai hoặc dễ dàng quay trở lại.
Những gợi ý sau đây sẽ giúp các bạn chống nắng hiệu quả khi điều trị tàn nhang:
- Kem chống nắng
Sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF phù hợp. SPF từ 30 trở lên có hiệu quả chống các tia cực tím trong ánh nắng mặt trời.
Thoa lượng kem đủ cho vùng mặt, cổ, ngực, tay, chân. Không bỏ sót những phần khác phơi bày dưới ánh nắng mặt trời.
Thoa kem chống nắng tối thiểu 20-30 phút trước khi ra nắng. Lưu ý, thoa lại kem sau mỗi 2 giờ nếu hoạt động dưới nước hay khi ra nhiều mồ hôi.
Thoa kem chống nắng kể cả khi trời nhiều mây hay trời âm u. Vì tia UVA trong ánh nắng mặt trời có thể xuyên qua các đám mây đến tiếp xúc và gây hại cho da.
- Che chắn
Kem chống nắng rất cần thiết trong việc bảo vệ da. Tuy nhiên nó vẫn chưa đủ để giúp chống lại ảnh hưởng của ánh nắng mặt trời. Kem chống nắng không giúp cản hoàn toàn 100% các tia tiếp xúc với da. Vì vậy cần sử dụng thêm các vật dụng giúp che nắng như mũ rộng vành, khẩu trang, áo khoác, găng tay hay vớ.
Lưu ý sử dụng nón, khẩu trang, áo khoác… tối màu sẽ giúp cản các tia cực tím hiệu quả hơn là sáng màu.
Cháy nắng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tàn nhang. Xem ngay bài viết của Bác sĩ về: Cháy nắng: Những tác hại nghiêm trọng và cách khắc phục
Thuốc bôi điều trị tàn nhang?
Các loại thuốc bôi, kem bôi chứa các thành phần làm trắng được sử dụng để điều trị tàn nhang. Các thành phần làm trắng như Hydroquinone, Retinoid có hiệu quả làm mờ đốm nâu.
Tuy nhiên, người dùng các loại thuốc bôi này để điều trị tàn nhang cần lưu ý:
- Tránh nắng
Các loại kem bôi có tác dụng làm trắng cực kì nhạy cảm dưới ánh nắng mặt trời. Điều này có thể khiến cho da trở nên tồi tệ hơn nếu không được che chắn. Vì thế mọi người cần chú ý tránh nắng thật kỹ để đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất.
- Sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều các loại kem bôi làm trắng không rõ nguồn gốc. Chúngđược quảng cáo tác dụng làm trắng nhanh chỉ sau một thời gian ngắn sử dụng. Tuy nhiên, các loại kem này thường chứa thành phần là Corticoid hay còn gọi là kem trộn. Ngoài tác dụng làm trắng thì nó để lại nhiều hậu quả kinh hoàng cho làn da như teo da, mỏng da, giãn mạch máu, nổi mụn trứng cá…
Vì lý do trên, mọi người nên được tham vấn với bác sĩ da liễu loại kem bôi giúp làm trắng an toàn trước khi điều trị tàn nhang. Tuyệt đối không sử dụng các loại kem không rõ nguồn gốc để tránh “tiền mất tật mang”.
Phương pháp thẩm mỹ điều trị tàn nhang?
Hiện nay, có nhiều phương pháp và công nghệ giúp điều trị tàn nhang hiệu quả như:
- Laser: phương pháp này phát ra ánh sáng có các bước sóng phù hợp để phá vỡ các hạt sắc tố (melanin) tại các đốm tàn nhang. Sau đó các hạt sắc tố sẽ được đào thải ra khỏi ngoài cơ thể giúp da trở nên sáng hơn và đều màu hơn.
Bạn đã biết 3 bước chăm sóc da sau laser chưa? Tìm hiểu ngay!
- Thay da hóa học (Peeling): phương pháp này sử dụng các loại acid với nồng độ khác nhau để loại bỏ lớp da cũ chứa các đốm tàn nhang đi và thay thế bằng một lớp da mới sáng hơn, đều màu hơn.
Kết hợp các phương pháp thẩm mỹ cùng với kem bôi sẽ giúp hiệu quả điều trị nhanh hơn. Tuy nhiên, mọi người nên cân nhắc sử dụng các phương pháp thẩm mỹ tại cơ sở uy tín. Bác sĩ hoặc nhân viên thực hiện đã được đào tạo một cách bài bản nhằm hạn chế những tai biến không mong muốn xảy ra như đỏ da kéo dài, bỏng da, sẹo xấu…
Tàn nhang là tình trạng tăng sắc tố da lành tính và không ảnh hưởng đến sức khỏe của người mắc phải. Tuy nhiên, nó khiến cho da không đều màu và kém thẩm mỹ. Có nhiều phương pháp được áp dụng để điều trị tàn trang hiệu quả. Tuy nhiên, mọi người nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ da liễu trước khi lựa chọn phương pháp điều trị. Đồng thời thực hiện tại cơ sở thẩm mỹ uy tín để việc điều trị được an toàn nhé!
Nguồn tham khảo / Source
Trang tin y tế YouMed chỉ sử dụng các nguồn tham khảo có độ uy tín cao, các tổ chức y dược, học thuật chính thống, tài liệu từ các cơ quan chính phủ để hỗ trợ các thông tin trong bài viết của chúng tôi. Tìm hiểu về Quy trình biên tập để hiểu rõ hơn cách chúng tôi đảm bảo nội dung luôn chính xác, minh bạch và tin cậy.
- Bài giảng: Rối loạn tăng sắc tố. Bộ môn Da liễu, Đại học Y Dược TP.HCM.