Lựa chọn thuốc điều trị hội chứng Cushing hiệu quả

Hội chứng Cushing xảy ra khi các tuyến thượng thận sản xuất ra quá nhiều hormone cortisol. Nguyên nhân thường là do chính các khối u trong tuyến thượng thận gây ra. Sử dụng thuốc điều trị hội chứng Cushing có hiệu quả? Hãy cùng ThS.BS Vũ Thành Đô tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Tìm hiểu về hội chứng Cushing

Hội chứng Cushing là tình trạng cơ thể có nhiều rối loạn như tăng cân, rạn da, yếu cơ, loãng xương… Điều này xảy ra khi cơ thể tăng tiết quá mức hormone cortisol làm ảnh hưởng đến các cơ quan trong cơ thể. Cortisol là một loại hormon glucocorticoid được sản xuất bởi tuyến vỏ thượng thận.

Các dấu hiệu của hội chứng Cushing có thể kể đến như:

• Tình trạng mặt trăng tròn.
• Tích tụ mỡ ở mặt, bụng, lưng và vai.
• Xuất hiện bướu trâu.
• Dễ bị nhiễm trùng.
• Loãng xương, dễ gãy xương.
• Vết rạn da màu tím.
• Dễ bầm da.
• Phù, giữ nước.
• Tính cách thay đổi thất thường.
• Teo cơ tay, chân.
• Đường huyết tăng.

Nguyên nhân của hội chứng này là gì?

Trước khi tìm hiểu thuốc điều trị hội chứng Cushing, chúng ta cần biết rõ nguyên nhân gây bệnh này là gì. Theo các chuyên gia y tế nguyên nhân gây ra hội chứng Cushing có thể là:

• Do khối u ở tuyến yên: Khối u này sản xuất ra lượng hormone ACTH dư thừa khiến tuyến thượng thận bị kích thích tăng sản xuất cortisol. Khi bệnh nhân không tiếp nhận điều trị kịp thời, kích thước khối u lớn dần lên chèn ép dây thần kinh thị giác. Điều này dẫn đến các biến chứng nặng ở thị giác.
• Do u vỏ thượng thận: Khối u ở vỏ thượng thận gây tăng tiết cortisol. U thường là lành tính, u ác tính ít gặp hơn nhưng tiến triển nhanh và triệu chứng rầm rộ.
• Hội chứng tăng tiết ACTH ngoại sinh: Nguyên nhân này là do các bệnh lý ác tính như ung thư phổi tế bào nhỏ, ung thư gan nguyên phát, ung thư dạ dày…
• Cushing ngoại sinh: Do bệnh nhân lạm dụng corticosteroid trong thời gian dài. Nguyên nhân này phổ biến hơn cả vì corticosteroid bị lạm dụng rất nhiều trong các chế phẩm giúp giảm đau, ngừa mụn….

Yếu tố nguy cơ dẫn đến hội chứng Cushing

Hội chứng này thường xảy ra ở những người từ 20 –  50 tuổi. Và phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới. Theo thống kê ở Mỹ mỗi năm khoảng từ 10 – 15 trường hợp trên một triệu người được chẩn đoán mắc phải hội chứng này. Tuy nhiên con số này có thể không chính xác do một phần bệnh nhân không nhận ra các dấu hiệu của bệnh dẫn đến không được chẩn đoán bệnh sớm.

Các thuốc điều trị hội chứng Cushing

Một số thuốc điều trị hội chứng Cushing sẽ được bác sĩ chỉ định trong một số trường hợp như:

• Trước khi phẫu thuật để kiểm soát mức độ corticoid.
• Bệnh nhân được đánh giá có mức độ rủi ro sức khỏe cao.
• Trường hợp bệnh nhân đã phẫu thuật nhưng không thể loại bỏ hoàn toàn khối u hoặc việc cắt bỏ khối u không đem lại hiệu quả.

Một số bệnh nhân sẽ phải kết hợp nhiều loại thuốc. Tất cả các thuốc sử dụng để điều trị hội chứng Cushing đều có khả năng gây suy tuyến thượng thận hoặc làm giảm quá mức nồng độ hormone tuyến thượng thận. Điều này có thể dẫn đến tình trạng yếu cơ. Thuốc dùng điều trị hội chứng Cushing bao gồm:

Thuốc ức chế ACTH

Thuốc này làm giảm nồng độ ACTH về mức bình thường. Cần cân nhắc giữa lợi ích và rủi ro khi sử dụng vì thuốc có thế sẽ làm lượng đường trong máu tăng cao.

Thuốc ức chế tạo steroid theo hướng thượng thận

Một số loại thuốc trong nhóm này bao gồm ketoconazole, metyrapone, mitotane và etomidate. Chúng nhắm mục tiêu đến tuyến thượng thận để giảm lượng cortisol được tiết ra.

Phong tỏa thụ thể glucocorticoid

FDA chấp thuận sử dụng mifepristone để điều trị tình trạng lượng đường trong máu cao liên quan đến hội chứng Cushing. Tuy nhiên thuốc này không được khuyến khích sử dụng ở phụ nữ có thai.

Thuốc thay thế hormone sẽ được bác sĩ chỉ định khi việc điều trị của bệnh nhân khiến tuyến yên và tuyến thượng thận sản xuất không đủ hormone cho cơ thể.

Điều quan trọng nhất bệnh nhân cần chia sẻ với bác sĩ điều trị tiền sử dùng thuốc của mình đặc biệt là nhóm thuốc corticosteroid. Việc giảm bớt hay cắt bỏ corticosteroid cần tham vấn ý kiến của bác sĩ điều trị.

Các phương pháp điều trị khác

Ngoài sử dụng thuốc điều trị hội chứng Cushing, các phương pháp khác có thể áp dụng để điều trị bệnh như:

Phẫu thuật

Nếu nguyên nhân của hội chứng Cushing là một khối u, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật cắt bỏ hoàn toàn. Các khối u tuyến yên thường được loại bỏ bằng vết cắt nhỏ qua đường mũi. Đối với một khối u ở tuyến thượng thận bác sĩ phẫu thuật có thể loại bỏ nó thông qua một thao tác cắt bỏ thông thường hoặc bằng cách sử dụng các kỹ thuật phẫu thuật xâm lấn tối thiểu, với các vết mổ nhỏ hơn.

Sau khi thực hiện cắt bỏ khối u, bệnh nhân cần dùng thuốc bổ sung cortisol để cung cấp lại lượng cortisol cần thiết cho cơ thể. Sau một thời gian, cơ thể sản xuất cortisol bình thường trở lại.

Xạ trị

Phương pháp này được chỉ định cho những người không thích hợp để phẫu thuật hoặc không loại bỏ được hoàn toàn khối u. Xạ trị được thực hiện với liều lượng nhỏ trong khoảng 6 tuần.

Trên đây là những thông tin về thuốc điều trị hội chứng Cushing được chỉ định rộng rãi hiện nay. Người bệnh cần lưu tâm đến những thay đổi bất thường trên cơ thể. Đồng thời cần tham vấn ý kiến của bác sĩ trước khi đưa ra quyết định lựa chọn thuốc điều trị. Quan trọng hơn cả là bệnh nhân cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ, tránh trường hợp tự ý ngưng, thay thế hay thêm thuốc khác mà chưa thông qua tham vấn bác sĩ.