Bệnh thủy đậu có lây không? Câu trả lời của bác sĩ
Nội dung bài viết
Thủy đậu là một bệnh cấp tính và đã từng là một bệnh rất nguy hiểm khi chưa có vắc-xin. Nhiều người thường thắc mắc thủy đậu có lây không? Nếu có thì bệnh sẽ lây qua đường nào và có cách phòng tránh hay không? Hãy cùng Bác sĩ Tô Hồng Phương Thanh tìm hiểu các thắc mắc trên qua bài viết sau!
Thủy đậu có lây không?
1. Thủy đậu có lây không?
Thủy đậu là một bệnh rất dễ lây lan do virus varicella-zoster (VZV) gây ra. Virus này lây lan giữa người với người, thường là từ người bệnh truyền qua những người khỏe mạnh. Nhóm đối tượng chưa bao giờ mắc bệnh hoặc chưa bao giờ được tiêm phòng sẽ có nguy cơ bị lây bệnh nhiều hơn.1
Thủy đậu dễ lây lan đến mức, nếu một người mắc bệnh này thì khoảng 90% những người tiếp xúc gần sẽ bị thủy đậu sau khi tiếp xúc với người mắc bệnh.1
Ngoài ra, những người bị bệnh thủy đậu đột phát cũng dễ lây lan. Thủy đậu đột phát là tình trạng nhiễm virus varicella-zoster thể dại xảy ra ở người đã được tiêm vắc-xin sau hơn 42 ngày. Những người mắc bệnh thủy đậu đột phát thể nhẹ (dưới 50 tổn thương) có khả năng lây nhiễm bằng 1/3 so với những người không được tiêm phòng. Tuy nhiên, những người mắc bệnh thủy đậu đột phát với 50 tổn thương trở lên cũng dễ lây lan như những người chưa được tiêm phòng.2
2. Thủy đậu có thể lây trong thời gian ủ bệnh không?
Thủy đậu vẫn có thể lây lan trong thời gian ủ bệnh. Bệnh dễ lây nhiễm nhất trong giai đoạn đầu và trước khi phát ban từ 1 đến 2 ngày, khi chưa có dấu hiệu đặc trưng. Thời gian ủ bệnh trung bình sau khi tiếp xúc với bệnh thủy đậu là 14 đến 16 ngày.2 3
3. Khi nào thì thủy đậu hết khả năng lây truyền?
Khả năng lây truyền của thủy đậu được cho là kết thúc khi tất cả các tổn thương thủy đậu đóng vảy.1 Bởi khi các tổn thương chưa đóng vảy hoàn toàn thì vẫn còn dịch tiết, mà dịch tiết là một trong những nguồn lây truyền chính.
Đối với những người đã được tiêm phòng thủy đậu, khi mắc bệnh, các tổn thương có thể không đóng vảy. Những người này được coi là nguồn truyền nhiễm cho đến khi không có tổn thương mới xuất hiện trong 24 giờ.1
Thủy đậu lây qua đường nào?
Bệnh thủy đậu lây truyền qua dịch tiết đường hô hấp hoặc tiếp xúc với các tổn thương trên da. Các con đường lây bệnh bao gồm:4 5
- Khi những người bị bệnh thủy đậu ho hoặc hắt hơi, họ sẽ tống ra những giọt bắn mang virus. Nếu một người chưa bao giờ mắc bệnh thủy đậu hoặc chưa bao giờ được tiêm vắc-xin hít phải những hạt này, virus sẽ xâm nhập vào phổi. Từ đây, virus đi vào máu và khi được mang đến da, virus sẽ tạo ra phát ban điển hình của bệnh thủy đậu.
- Tiếp xúc trực tiếp với vết thương hay dịch tiết của các vết thương do thủy đậu rồi vô tình dụi mắt hay đưa tay lên mũi hoặc miệng. Virus sẽ xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh. Cụ thể là khi chạm vào vết phồng rộp, dịch từ vết phồng rộp hay bị dính nước bọt của người bị thủy đậu.
- Tiếp đồ vật bị nhiễm bẩn do chất thải từ mụn nước và màng nhầy của người bị nhiễm bệnh.
- Thai phụ bị thủy đậu có thể truyền sang con trước khi sinh.
- Mẹ bị thủy đậu cũng có thể lây cho trẻ sơ sinh sau khi sinh.
Ngoài ra, bạn cũng có thể mắc bệnh thủy đậu khi tiếp xúc trực tiếp với vết phát ban của bệnh zona nếu chưa được tiêm ngừa hoặc chưa bị thủy đậu trước đó. Trong những trường hợp như vậy, sự lây truyền xảy ra khi mụn nước bùng phát nhưng chưa hình thành lớp vảy khô. Một người bị bệnh zona không thể truyền virus khi thở hoặc ho.5 Nguy cơ lây truyền virus VZV từ bệnh zona bằng khoảng 20% nguy cơ lây truyền từ bệnh thủy đậu.2
Cần làm gì để tránh lây truyền thủy đậu?
1. Về phía người bệnh
Người bệnh thủy đậu cần làm một số việc sau để tránh lây nhiễm cho người khác:
- Cần phải tránh xa trường học, nhà trẻ hoặc nơi làm việc cho đến khi tất cả các đốm đã đóng vảy.
- Sử dụng khăn giấy khi bạn ho hoặc hắt hơi, vứt khăn giấy đã sử dụng vào thùng rác riêng.
- Không đến gần trẻ sơ sinh, những người đang mang thai và những người có hệ thống miễn dịch yếu, vì bệnh thủy đậu có thể gây nguy hiểm cho họ.
- Cố gắng cắt ngắn móng tay và hạn chế gãi để ngăn virus lây lan sang người khác và giúp ngăn ngừa nhiễm trùng da.
2. Về phía người khỏe mạnh
Cách tốt nhất để phòng bệnh thủy đậu là thực hiện tiêm ngừa. Vắc-xin thủy đậu rất an toàn và hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh. Hầu hết những người đã tiêm ngừa sẽ không bị bệnh. Nếu có, các triệu chứng thường nhẹ hơn.6
Ở Hoa Kỳ, số ca mắc bệnh thủy đậu đã giảm hơn 97% kể từ khi áp dụng vắc-xin. Số ca nhập viện và tử vong đã trở nên hiếm.6
Dưới đây là các cách phòng ngừa giúp trả lời câu hỏi “Làm sao để không bị lây thủy đậu?”:
- Không dùng chung các vật dụng cá nhân.
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng.
- Nên tiêm hai liều vắc-xin thủy đậu nếu chưa bao giờ bị thủy đậu hoặc chưa bao giờ được tiêm phòng.
Hy vọng bài viết đã giải đáp thắc mắc về vấn đề “Thủy đậu có lây không?”. Hãy lưu ý đường lây lan của thủy đậu để giữ an toàn cho bản thân và gia đình. Đồng thời, cần tiêm vắc-xin và thực hiện các cách phòng tránh để ngăn ngừa bệnh thủy đậu hiệu quả nhất.
Nguồn tham khảo / Source
Trang tin y tế YouMed chỉ sử dụng các nguồn tham khảo có độ uy tín cao, các tổ chức y dược, học thuật chính thống, tài liệu từ các cơ quan chính phủ để hỗ trợ các thông tin trong bài viết của chúng tôi. Tìm hiểu về Quy trình biên tập để hiểu rõ hơn cách chúng tôi đảm bảo nội dung luôn chính xác, minh bạch và tin cậy.
-
Chickenpox (Varicella) - Transmissionhttps://www.cdc.gov/chickenpox/about/transmission.html
Ngày tham khảo: 19/04/2023
-
Chickenpox (Varicella) - For Healthcare Professionalshttps://www.cdc.gov/chickenpox/hcp/index.html
Ngày tham khảo: 19/04/2023
-
Chickenpoxhttps://www.msdmanuals.com/professional/infectious-diseases/herpesviruses/chickenpox
Ngày tham khảo: 19/04/2023
-
Facts about chickenpoxhttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2722564/
Ngày tham khảo: 19/04/2023
-
Shingles and chickenpox (Varicella-zoster virus)https://www.mountsinai.org/health-library/report/shingles-and-chickenpox-varicella-zoster-virus
Ngày tham khảo: 19/04/2023
-
Chickenpox (Varicella) - Prevention and Treatmenthttps://www.cdc.gov/chickenpox/about/prevention-treatment.html
Ngày tham khảo: 19/04/2023