Tinh dầu Bergamot và những công dụng phổ biến

Bạn đã bao giờ nghe qua về tinh dầu Bergamot, hay còn gọi là tinh dầu cam ngọt hay chưa? Nếu là một người yêu thích hương thơm, hẳn quý bạn đọc đã từng ngửi qua loại tinh dầu mang mùi thơm dễ chịu này. Vậy công dụng của tinh dầu Bergamot là gì? Mọi thông tin cơ bản nhất về tinh dầu Bergamot sẽ được bác sĩ Y học cổ truyền Nguyễn Vũ Thu Thảo hé lộ trong bài viết dưới đây

Tinh dầu cam Bergamot là gì?

Tinh dầu Bergamot là một loại tinh dầu nổi tiếng trích xuất từ trái cam ngọt có nguồn gốc từ nước Ý. Bergamot có tên khoa học là Citrus bergamia Risso. Loại quả này đặc trưng bởi hương thơm tự nhiên và thanh thoát. Nó được sử dụng rộng rãi trong ngày công nghiệp nước hoa, mĩ phẩm, dược phẩm và thực phẩm.¹

Nhờ vào việc được sử dụng rộng rãi, nên tác dụng sinh học của tinh dầu Bergamot vẫn đang được các nhà khoa học nghiên cứu, tìm hiểu.

Thành phần hóa học có trong tinh dầu Bergamot

Sau khi phân tích thành phần của tinh dầu, người ta tìm thấy 46 các hoạt chất hóa học khác nhau. Những phần thành được chia làm 3 nhóm chính là monoterpenes hydrocacrbon, oxygenated monoterpenes và sequiterpenes. Tinh dầu Bergamot chiếm 66.37% monoterpenes hydrocarbons với limonene là thành phần chính (59.21%). Hơn nữa, tinh dầu chứa 31% oxygentated monoterpenes, với thành phần chính là linalyl acetate (16.83%) và linalool (9.51%). Phần còn lại, với 1.15% tinh dầu chứa sesquiterpenes. Những sesquiterpenes chính là β-Bisabolene (0.47%) and Trans α-Bergamotene.²

Công dụng của tinh dầu cam Bergamot

Giảm lo lắng³

Việc hít tinh dầu là một giải pháp tiết kiệm, an toàn cho nhiều bệnh lí thần kinh. Nhiều nghiên cứu chỉ ra việc hít tinh dầu Lavender đem tại tác dụng giảm căng thẳng, lo lắng. Đồng thời, tinh dầu Lavender cũng cải thiện tâm trạng, giảm áp lực. Sở dĩ có tác dụng như vậy, là nhờ vào thành phần limonene, linalool, và linalyl acetate.

Như chúng ta đã biết ở phần thành phần hóa học, tinh dầu cam Bergamot chứa một lượng lớn các chất trên. Vậy tinh dầu Bergamot liệu có khả năng giảm căng thẳng không? Một nghiên cứu tiến hành trong phòng chờ của trung tâm điều trị bệnh tâm thần. Thử nghiệm kéo dài 8 tuần. Các đối tượng nghiên cứu đến vào tuần 1,3,5,7 các  được ngửi tinh dầu Bergamot khuếch tán. Các đối tượng nghiên cứu đến vào tuần 2,4,6,8 chỉ ngửi hơi nước.³

Sau nghiên cứu và đánh giá, các đối tượng nghiên cứu được ngửi tinh dầu Bergamot có điểm số ảnh hưởng tích cực cao hơn so với nhóm chứng. Đồng thời, nhóm đối tượng này cũng giảm cảm giác tích cực so với nhóm ngửi hơi nước. Tuy nhiên, vì cỡ mẫu khá nhỏ, nên cần làm nghiên cứu với cỡ mẫu lớn hơn.³

Một số nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng khi thực hiện liệu pháp hương thơm bằng tinh dầu cam Bergamot, cảm giác lo lắng, mệt mỏi được cải thiện rõ rệt. Để đạt được kết quả này, tinh dầu Bergamot đã truyền tín hiệu đến não bộ để giải phóng 2 hormone là dopamine và serotonin. Hai hormone này được biết đến với tên gọi là các hormone hạnh phúc.^{4 5}

Chống oxy hóa⁶

Hoạt động chống oxy hóa của Bergamot tập trung vào khả năng bảo vệ tế bào chống lại tác nhân oxy hóa như H₂O₂ và (Fe₂SO₄)₃.

Hoạt động chống viêm

Hoạt động chống viêm của những dẫn xuất từ Bergamot chưa được đánh giá cao, mãi cho đến năm 2011. Nghiên cứu của Risitano và cộng sự (2014) đã chứng minh rằng flavonoid trong tinh dầu Bergamot có thể làm giảm lượng protein của các cytokines tiền viêm.⁶

Năm 2010, Trombetta và cộng sự đã đánh giá hoạt động chống oxy hóa của 2 chiết xuất cồn giàu flavonoid từ vỏ Bergamot lên tế bào nội mạc mạch máu tiếp xúc với cytokine TNF-α. Kết quả chỉ ra rằng, cả hai chiết xuất đều ngăn chặn stress oxy hóa, điều hòa hoạt động NF‐κB. Vì vậy, làm tăng khả năng sống của tế bào.⁶

bên cạnh đó, một nghiên cứu khác vào năm 2017 cho thấy Linalool và carvacrol trong dầu cam Bergamot có khả năng giảm đau, chống co giật và chống viêm khi được sử dụng kết hợp với nhiều phương pháp trị liệu khác.⁷

Đánh giá cũng chỉ ra rằng tiềm năng, tác dụng độc hại của tinh dầu đối với con người cần được nghiên cứu thêm.⁷

Hạ lipid máu, giảm cholesteron và ngăn ngừa bệnh tim mạch

Khả năng giảm lipid máu liên quan đến sự sụt giảm đáng kể biomarkers gây ra tổn thương oxy hóa nội mạch. Các biomarkers đó là malondialdehyde, thụ thể LOX‐1, và protein kinase B (PKB). Đem đến hiệu quả giảm lipid máu nhiều cơ chế đối với bệnh nhân đang điều trị statin.⁶

Hơn nữa, điều hòa lipid và đường huyết giúp giảm nguy cơ tim mạch.⁶

Một  đánh giá năm 2016 tổng hợp các nghiên cứu trên người và động vật chỉ ra rằng flavonoid được tìm thấy trong cam Bergamot có thể giúp giảm mức lipid, mặc dù nó chỉ ra rằng cơ chế chính xác dẫn đến kết quả này là chưa rõ ràng.⁸

Nghiên cứu trên động vật năm 2018 phát hiện ra rằng polyphenol trong cam Bergamot có tác dụng chống viêm trong gan của những con chuột đang hồi phục sau bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.⁹

Chính vì vậy, chúng ta cần thêm nhiều nghiên cứu hơn nữa để có thể đánh giá chính xác công dụng này của tinh dầu cam Bergamot.

Ảnh hưởng lên khối lượng xương

Một số nghiên cứu cho động vật uống tinh dầu bergamot (Bergapten) 10-20 mg/kg hằng ngày trong 20 tuần, làm tăng đáng kể tỉ lệ khối lượng xương, chiều dày xương,…⁶

Ảnh hưởng lên da

Nghiên cứu lâm sàng trên các đối tượng vảy nến nhận điều trị UVB+ tinh dầu Bergamot thoa lên mảng vẩy nến 30 phút 3 lần/tuần. Kết quả cho thấy giảm đáng kể diện tích vẩy nên và độ nghiêm trọng so với nhóm chứng (p<0.001) và giảm số lần điều trị so với chỉ điều trị UVB (p<0.05).⁶

Hướng dẫn sử dụng tinh dầu

• Một trong những cách sử dụng đơn giản và an toàn là khuếch tán tinh dầu. Sử dụng một máy xông tinh dầu, có thể có loại xông nước hoặc xông khô. Sử dụng nhiệt độ để khuếch tán tinh dầu ra khắp phòng.
• Ngoài ra, tinh dầu Bergamot có thể trộn cùng các loại tinh dầu khác, và sử dụng trong massage, ấn huyệt. Nó sẽ đem lại cảm giác thoải mái, thư giãn cho người dùng.
• Tinh dầu Bergamot còn có thể được thêm vào nến thơm làm tại nhà, hoặc máy làm sạch không khí.
• Nhỏ vài giọt tinh dầu vào khăn tay cũng là một giải pháp cho các bạn gái muốn lưu lại mùi hương qua từng bước đi.
• Nhỏ 2-5 giọt tinh dầu vào sữa tắm, dầu gội và sữa rửa mặt.

Tác dụng phụ tinh dầu Bergamot

Bergapten, một thành phần tìm thấy trong dầu Bergamot, đã được chứng minh là có khả năng chứa quang độc tố trong một nghiên cứu 2001. Nó sẽ làm da trở nên rát và bị tổn thương khi tiếp xúc ánh sáng mặt trời.¹⁰

Hơn nữa, những sản phẩm chứa Bergamot, như là nước hoa, có thể gây ra dị ứng. Nếu da bạn là da nhạy cảm với ánh sáng mặt trời, hãy tìm những thành phần không có bergaten trong dầu bergamot

Lưu ý, kiêng kỵ

• Khi bôi tinh dầu Bergamot lên da, không nên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời ngay lập tức. Vì có thể gây cảm giác rát và bỏng da.
• Nên pha loãng tinh dầu để tránh những tác dụng phụ. Bạn nên giữ nồng độ tinh dầu ở mức dưới 5%.¹¹
• Xoa một lượng nhỏ tinh dầu lên khủyu tay và chờ 24 giờ, xem có phản ứng dị ứng nào không. Nếu có cảm giác ngứa, sưng, đỏ thì bạn không nên sử dụng tinh dầu này

Các triệu chứng thường gặp trên da khi cơ thể dị ứng với tinh dầu Bergamot:¹²

• Ửng đỏ.
• Có cảm giác nóng rát.
• Phồng rộp.
• Có cảm giác đau đớn.

Tóm lại, tinh dầu cam Bergamot là một loại tinh dầu có nhiều ứng dụng, và được sử dụng trong ngành mỹ phẩm. Tinh dầu có khả năng giảm căng thẳng, hạ lipid máu, giảm nguy cơ tim mạch, bảo vệ làn da, kháng viêm, giảm quá trình oxy hóa,.. Tuy nhiên, nó cũng có một số tác dụng phụ, như tạo ra chất độc khi tiếp xúc với ánh sáng. Vì vậy, khi sử dụng tinh dầu, quý bạn đọc cũng nên thận trọng và đọc kĩ hướng dẫn trước khi dùng. Hi vọng bài viết này, Youmed có thể giúp bạn hiểu thêm về công dụng của tinh dầu Bergamot.