Các loại tinh dầu đuổi muỗi và những lưu ý khi dùng

Từ lâu, con người đã sử dụng thực vật và các dẫn xuất của chúng để xua đuổi côn trùng hoặc điều trị các vết cắn do côn trùng gây ra. Các học giả Hy Lạp và La Mã cổ đại đã viết về việc dùng các chiết xuất từ thực vật trên da và quần áo người. Nhiều mùi hương tự nhiên hấp dẫn con người thực sự giúp xua đuổi muỗi như: tinh dầu bạc hà, tinh đinh hương hay tinh dầu ả. Cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Y học cổ truyền Nguyễn Thị Lệ Quyên tìm hiểu về các loại tinh dầu đuổi muỗi qua bài viết dưới đây và công dụng của chúng trong việc đuổi muỗi.

Tác hại của muỗi đốt

Muỗi đốt không chỉ gây ngứa, sưng tất, kích ứng mà còn nhiều cảm giác khó chịu khác. Hơn nữa, muỗi đốt còn mang lại nhiều mầm bệnh nguy hiểm. Điều này làm cho việc bảo vệ cơ thể khỏi muỗi là rất quan trọng. Các mầm bệnh do muỗi mang lại như:

• Bệnh sốt rét.
• Virus Tây sông Nile.
• Virrus Zika.
• Bệnh sốt xuất huyết.
• Chikungunya.

Xem thêm: Tật đầu nhỏ: Nỗi lo lắng khi mang thai

Con người đã sử dụng cây cỏ trong hàng ngàn năm để xua đuổi muỗi, côn trùng trong nhà và sân vườn. Đốt cây đã từng là phương pháp phổ biến và thô sơ từng được ứng dụng để xua đuổi côn trùng, muỗi.

Các loại tinh dầu đuổi muỗi

Tinh dầu có rất nhiều lợi ích trong cuộc sống hàng ngày. Từ việc giúp làm giảm căng thẳng đến hỗ trợ mang đến cho chúng ta giấc ngủ ngon. Người ta còn ứng dụng tinh dầu có nguồn gốc tự nhiên trong nhiều lĩnh vực như: mỹ phẩm, làm đẹp, thuốc đuổi côn trùng… Giống như bất kỳ sản phẩm hỗ trợ sức khỏe khác, không phải tất cả các loại tinh dầu tạo ra đều có chất lượng như nhau.

Xem thêm: Cùng tìm hiểu những loại tinh dầu giúp bạn ngủ ngon

Cùng điểm qua một số loại tinh dầu đuổi muỗi phổ biến:

Tinh dầu đinh hương

Trong một nghiên cứu năm 2013, các nhà nghiên cứu đã trộn tinh dầu đinh hương với dầu ô liu và dầu dừa. Sau đó đem bôi lên da các tình nguyện viên tham gia nghiên cứu. Kết quả cho thấy hỗn hợp tinh dầu đinh hương bảo vệ chống muỗi sốt vàng lên đến 96 phút.¹

Tinh dầu bạc hà

Một nghiên cứu vào năm 2011 cho thấy tinh dầu bạc hà có hiệu quả chống lại ấu trùng muỗi. Đồng thời tinh dầu từ bạc hà có thể bảo vệ 100 % khỏi bị muỗi sốt vàng trưởng thành đốt trong tối đa 150 phút.^{2 3 4}

Tinh dầu cỏ xạ hương

Cỏ xạ hương được ứng dụng làm chất đuổi muỗi mang lại hiệu quả trong thời gian ngắn. Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm đã chỉ ra rằng khi bôi tại chỗ các hợp chất của tinh dầu cỏ xạ hương có hiệu quả bảo vệ khỏi muỗi đốt lên đến 89,0 – 97,3%.⁵

Đốt lá cỏ xạ hương cũng có thể giúp đuổi muỗi, cung cấp khả năng chống muỗi khoảng 85 %.⁵

Tinh dầu sả

Một trong những mùi hương mà muỗi ghét là mùi sả. Citronella (Cymobopogon nardus) là một thành phần trong nhiều loại thuốc xua đuổi muỗi thường thấy hiện nay. Tinh dầu này chứa nhiều citronellal và geraniol. Cả hai thành phần này đều có tác dụng xua đuổi côn trùng. Tuy nhiên, tinh dầu sả bay hơi nhanh đồng nghĩa với việc chỉ phát huy tác dụng trong thời gian ngắn. Ngoài ra, khi sử dụng với nồng độ cao của tinh dầu sả có thể gây kích ứng da.

Hiệu quả của tinh dầu đuổi muỗi so với DEET^{3 4}

Các sản phẩm có lượng tinh dầu sả phù hợp có thể có hiệu quả như DEET (DEET là tên viết tắt của hợp chất N, N – Diethyl – meta- toluamide hay còn gọi là Diethyltoluamide. DEET được dùng phổ biến trong các sản phẩm chống/diệt muỗi, ve, ve mò, bọ chét và các loại côn trùng ký sinh khác.) khi kết hợp đúng cách với các loại tinh dầu khác.

Ta đã biết, DEET là chất ức chế hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh acetylcholin. Đây là enzym đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát cơ bắp của côn trùng và động vật có vú. Enzym này khiến cho acetylcholine tích tụ nhiều ở khe khớp thần kinh gây tê liệt và tử vong do ngạt thở. Tùy theo nồng độ DEET mà hiệu quả chống muỗi sẽ khác nhau.

Tuy nhiên sử dụng DEET có thể gây ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe nếu dùng với nồng độ vượt mức cho phép. Nhất là ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ khi hít nhiều. DEET có thể tác động đến trung tâm hô hấp gây khó thở. Hoặc tác động đến hệ thần kinh gây tổn thương não. Vì vậy, các loại tinh dầu đuổi muỗi từ thiên nhiên hiện nay được ưa chuộng hơn không chỉ ở hiệu quả mà còn ở tính an toàn mang lại.

Các hình thức sử dụng của tinh dầu đuổi muỗi

Tinh dầu đuổi muỗi có thể được dùng dưới các hình thức khác nhau. Chẳng hạn sử dụng dưới dạng bình xịt tinh dầu đuổi muỗi. Dạng này thường khá dễ thực hiện. Có thể sử dụng bất cứ loại tinh dầu nào có khả năng chống muỗi mà bạn yêu thích. Hoặc có thể phối hợp các loại tinh dầu với nhau rồi đưa vào bình xịt.

Cách dùng có thể xịt lên quần áo hoặc các khu vực có nhiều muỗi trong nhà. Vừa giúp đuổi muỗi lại mang đến hương thơm dễ chịu cho không gian sống của bạn. Một số hình thức sử dụng khác như:

• Nến thơm có chứa tinh dầu xua đuổi muỗi.
• Tinh dầu dưỡng da kết hợp với đuổi muỗi.
• Máy khuếch tán tinh dầu đuổi muỗi.
• Kem chống muỗi có chứa thành phần là tinh dầu.

Những lưu ý quan trọng khi sử dụng tinh dầu đuổi muỗi

Khi sử dụng tinh dầu đuổi muỗi, bạn nên lưu ý pha loãng trước khi sử dụng. Đồng thời, kiểm tra độ kích ứng da.

Chất đuổi muỗi thích hợp yêu cầu tỷ lệ tinh dầu trong thành phần cao. Tuy nhiên, việc sử dụng quá nhiều tinh dầu có thể gây kích ứng da gây ngứa, mẩn đỏ hoặc các vấn đề về hô hấp…

Đối với trẻ em: Một số loại tinh dầu không nên dùng cho trẻ em. Đặc biệt trẻ em dưới 2 tuổi.

Tinh dầu đuổi muỗi là chiết xuất từ thiên nhiên khá cần thiết trong cuộc sống. Không chỉ có tác dụng đuổi muỗi, nó còn mang lại hương thơm giúp tinh thần thư giãn. Việc sử dụng tinh dầu đuổi muỗi cần lưu ý các đối tượng dị ứng với tinh dầu.