Y học thường thức: Thiếu máu não thoáng qua

Thiếu máu não thoáng qua là bệnh lý thường gặp trong đời sống thường ngày. Người bệnh còn nhiều điểm chưa hiểu rõ về bệnh dẫn tới điều trị không hiệu quả. Nhiều trường hợp còn  diễn tiến thành tai biến mạch máu não gây nhiều thương tổn nghiêm trọng. Hãy cùng tìm hiểu về bệnh lý này ở bài viết dưới đây của Bác sĩ Ngô Minh Quân.

Thiếu máu não thoáng qua là gì?

Thiếu máu não thoáng qua (TMNTQ) tương tự như tai biến mạch máu não, do đó mà chúng có nhiều triệu chứng tương tự như tai biến, tuy nhiên sự khác biệt nằm ở việc không làm tổn thương não bộ.

TMNTQ xảy ra khi mà động mạch não bị tắc nghẽn hoặc co thắt nhưng trở lại bình thường sau đó. Có thể là do huyết khối di chuyển trong lòng mạch và bị tắc tại các mạch máu nhỏ ở não.

Triệu chứng của thiếu máu não thoáng qua:

Các triệu chứng của TMNTQ gần như tương tự với tai biến mạch máu não, gồm có:

• Yếu hoặc tê bàn tay, lưỡi, mặt, cánh tay hoặc chân;
• Gặp khó khăn trong việc phát âm;
• Nhìn mờ ở một hoặc cả hai mắt.

Ở trường hợp tai biến mạch máu não thì các triệu chứng thường kéo dài, tuy nhiên đối với TMNTQ thì các triệu chứng thường biến mất nhanh.

Sự khác nhau giữa tai biến mạch máu não và thiếu máu não thoáng qua

Thiếu máu não thoáng qua không dẫn đến những tổn thương não kéo dài như tai biến mạch máu não. Tuy nhiên những triệu chứng lại tương đối giống nhau.

Do đó mà vào thời điểm ban đầu rất khó khăn để nhận định được rằng liệu bệnh nhân mắc phải tai biến mạch máu não hay chỉ là một tình trạng TMNTQ.

Nguyên nhân của thiếu máu não thoáng qua

Tương tự như tai biến mạch máu não, TMNTQ xảy ra khi sự cung cấp máu đến một phần của não bộ bị thiếu hụt trong thời gian ngắn. Sự thiếu hụt này có thể là hậu quả của sự tắc nghẽn do huyết khối ở các động mạch cung cấp máu cho não.

Tuy nhiên huyết khối sau đó trôi đi và các triệu chứng không còn nữa. Ngoài ra sự thiếu hụt máu cung cấp có thể xảy ra ở những động mạch nhỏ khi huyết áp tăng cao làm co thắt các động mạch này.

Làm sao phát hiện thiếu máu não thoáng qua?

Triệu chứng của TMNTQ tương tự như tai biến mạch máu não. Để ghi nhớ những triệu chứng này có một cách đó là nhớ đến từ F.A.S.T. Mỗi chữ cái trong từ FAST đại điện cho một triệu chứng cần nhớ.

Face – khuôn mặt

Khuôn mặt người thân nhìn có vẻ bất thường hoặc lệch một bên hay không? Thông thường bệnh nhân biểu hiện méo miệng, rõ hơn khi bệnh nhân cười, nhe răng.

Arm – Cánh tay

Người thân có dấu hiệu yếu hoặc tê ở một hoặc cả hai cánh tay hay không? Đánh giá bệnh nhân có bị yếu hay không bằng cách yêu cầu bệnh nhân đưa hai tay lên cao.

Speech – lời nói

Người thân có gặp vấn đề bất thường trong phát âm không? Liệu tiếng nói phát ra có bất thường. Có thể đề nghị bệnh nhân lặp lại một cụm từ đơn giản. Xem bệnh nhân có hiểu không? Có thể lặp lại được không và nhận xét giọng nói có bị đớ không?

Time – Thời gian

Nếu nhận ra BẤT kỳ những dấu hiệu của tai biến mạch máu não kể trên, HÃY GỌI CẤP CỨU (tùy địa phương có thể gọi 115). Lúc này bạn cần hành động thật nhanh đúng như tinh thần từ FAST bởi vì sau khi đột quỵ xảy ra: mỗi phút trôi qua sẽ có gần 2 triệu tế bào não bị chết và làm người bệnh già hơn khoảng 3 tuần tuổi. Chính vì vậy, “Thời gian chính là Não”.

Lưu ý khi gặp người bị tai biến mạch máu não

Can thiệp điều trị càng sớm thì kết quả điều trị càng thành công. Do đó, khi gặp người tai biến mạch máu não, lưu ý:

• Đừng chờ đợi để xem các triệu chứng có dừng lại hay không
• Người thân không tự ý mua thuốc uống hoặc xoa bóp, cạo gió, chích đầu ngón tay,… làm mất “thời gian vàng” điều trị.

Yếu tố nguy cơ diễn tiến thành tai biến mạch máu não

Một bệnh nhân có tình trạng thiếu máu não thoáng qua có nguy cơ cao diễn tiến thành tai biến mạch máu não. Nguy cơ này cao nhất vào những ngày, hoặc những tuần đầu ngay sau khi xuất hiện các triệu chứng của thiếu máu não thoáng qua.

Đó là lý do tại sao việc điều trị thuốc rất quan trọng ngay khi phát hiện thiếu máu não thoáng qua và phải cảnh giác đến các cơ sở y tế ngay khi phát hiện các triệu chứng.

Điều trị bệnh như thế nào?

Thông thường TMNTQ thường không có điều trị đặc hiệu mà những điều trị trong bệnh lý này nhằm mục đích giảm thấp nhất nguy cơ diễn tiến thành tai biến mạch máu não trong tương lai.

Để giảm tối thiểu nguy cơ này bạn cần phải uống thuốc đúng chỉ dẫn của bác sĩ.

Những thuốc đặc biệt quan trọng ngăn ngừa tai biến mạch máu não:

• Thuốc huyết áp.
• Thuốc Statin, nhằm giảm lượng cholesterol.
• Thuốc ngăn ngừa hình thành cục máu đông.
• Thuốc đường huyết.

Thay đổi lối sống tích cực:

• Ngưng hút thuốc lá.
• Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên ( tùy vào tình hình sức khỏe).
• Giảm cân.
• Ăn uống theo chế độ tăng cường rau xanh và trái cây, giảm lượng chất béo, thức ăn ngọt và tinh bột.
• Giảm ăn muối.
• Hạn chế dùng thức uống chứa cồn.

Trên đây là những thông tin cơ bản về bệnh lý thiếu máu não thoáng qua. Hy vọng cung cấp được những thông tin bước đầu giúp người đọc dễ dàng tiếp tục tìm hiểu thêm về bệnh lý đặc biệt này.