Bị sứa cắn, xử trí sao cho đúng?

Sứa biển cắn là tai nạn xảy ra rất phổ biến ở những người có hoạt động bơi lội hay lặn. Tai nạn này tăng lên vào mùa hè khi mà những ngày này có rất nhiều người yêu thích bơi lội ở bãi biển. Mức độ bị sứa cắn rất đa dạng, nó có thể ở mức độ nhẹ như ngứa hay đỏ da hoặc phản ứng cơ thể nặng hơn. Đối với các vết thương với triệu chứng nhẹ thì chúng ta có thể sơ cứu tại nhà. Tuy nhiên đối với các trường hợp nặng thì các bạn nhanh chóng đến khám bác sỹ để được xử lý kịp thời. Trong bài viết này, bác sĩ Võ Thị Ngọc hiền sẽ hướng dẫn chúng ta cách xử lý đúng đắn khi bị sứa cắn.

1. Khi nào vết sứa cắn trở nên nguy hiểm?

Thông thường khi bị sứa cắn thì chỉ biểu hiện những triệu chứng nhẹ không gây nguy hiểm như:

• Xuất hiện các lằn đỏ, nâu hay tím ở trên da.
• Cảm giác bỏng rát, đau nhức, châm chích.
• Cảm giác ngứa.
• Da sưng vù.
• Cảm giác đau theo nhịp đập và lan theo cánh tay hoặc chân.

Tuy nhiên ở những đối tượng đặc biệt như trẻ em, người lớn tuổi hay người có sức đề kháng suy giảm thì có thể bị các phản ứng nghiêm trọng hơn như:

• Khó thở.
• Yếu cơ.
• Phát ban toàn thân.
• Nôn ói.
• Ngất xỉu.

Đối với các vết thương với triệu chứng nhẹ thì chúng ta có thể sơ cứu tại nhà. Tuy nhiên đối với các trường hợp nặng thì các bạn nhanh chóng đến khám bác sỹ để được xử lý kịp thời.¹

2. Sơ cứu vết sứa cắn như thế nào?

Khi bị sứa cắn thì các bạn có thể thực hiện các bước sơ cứu vết cắn như sau:

• Nhanh chóng ra khỏi vùng biển đang bơi và lên bờ.
• Rửa vùng da bị sứa cắn với giấm.
• Nếu thấy xúc tu của sứa vẫn còn dính trên da, các bạn có thể gỡ bằng nhíp hoặc bằng tay đã đeo găng.
• Ngâm vùng da bị cắn vào trong nước ấm (40-45 ^oC) trong vòng 20-40 phút.
• Có thể bôi kem chứa corticoid hoặc uống thuốc kháng histamin nếu cảm giác ngứa và sưng phù nhiều.
• Tiếp tục theo dõi vết cắn những ngày sau đó, nếu vết cắn không thuyên giảm thì các bạn nên nhanh chóng đến khám bác sỹ.

3. Những điều tuyệt đối không nên làm khi bị sứa cắn là gì?

Ngoài những bước sơ cứu ở trên thì các bạn tuyệt đối không làm những việc sau đây tránh khiến cho vết cắn trở nên nặng hơn:

• Rửa vết cắn bằng baking soda.
• Rửa vết cắn bằng nước tiểu người.
• Rửa vết cắn bằng cồn.
• Rửa vết cắn bằng nước thịt.
• Rửa vết cắn bằng nước ngọt.
• Băng chặt vết cắn.
• Chà sát vết cắn bằng khăn bông.

4. Những trường hợp nào cần cấp cứu?

Trong các trường hợp sau đây thì cách tốt nhất các bạn nên nhanh chóng đến có sở y tế gần nhất để được xử lý kịp thời:

• Trẻ em hay người lớn tuổi bị sứa cắn vì có nguy cơ diễn tiến nặng.
• Vết cắn ở vùng mặt.
• Bị sứa cắn một diện tích lớn trên cơ thể.
• Có các triệu trứng nặng như đau bụng, buồn nôn, nôn, khó thở, đau ngực hay đau cơ sau khi bị cắn.²

5. Phòng ngừa bị sứa cắn

Sau đây là một vài cách giúp bạn hạn chế khả năng bị sứa cắn khi đi bơi:

• Tránh bơi mùa sứa sinh sản. Đây là thời điểm các con sứa biển sinh sôi với số lượng rất nhiều. Mật độ của sứa ở trong nước cao sẽ tăng khả năng chúng ta đụng phải khi bơi lội. Vì thế bơi vào mùa sứa xuất hiện ít sẽ giúp giảm nguy cơ bị sứa cắn.
• Mặc đồ bảo hộ. Sứa không chủ động cắn con người khi đang bơi ở biển. Thông thường là do chúng ta vô tình chạm phải con sứa khi đang bơi và dính các kim xoắn chứa nọc độc của nó. Vì vậy khi bơi hoặc lặn, chúng ta nên mặc đồ bảo hộ để nếu có vô tình chạm phải sứa cũng không bị chất độc dính vào da.
• Không chạm vào sứa. Một vài con sứa có thể trôi dạt vào bờ biển. Do chúng có hình dạng và màu sắc đẹp nên dễ gây hiếu kỳ cho người xung quanh. Chúng ta cần nhớ rằng khả năng tiêm chất độc của sứa vẫn còn ngay cả khi chúng đã chết. Vì vậy không chạm tay hay dẫm đạp lên xác những con sứa này để tránh bị dính chất độc vào da.
• Không bơi vào vùng có sứa. Khi bơi ở một vùng nước lạ, các bạn nên hỏi người hướng dẫn hoặc người dân địa phương. Nếu vùng nước đó có nhiều sứa thì tránh bơi vào để không bị sứa cắn.

6. Kết luận

Sứa biển cắn là tai nạn xảy ra rất phổ biến ở những người có hoạt động bơi lội hay lặn. Tai nạn này tăng lên vào mùa hè khi mà nhiều người yêu thích bơi lội ở bãi biển. Phản ứng của cơ thể khi bị sứa cắn rất đa dạng từ nhẹ đến nặng. Khi bị sứa cắn, đối với các vết cắn nhẹ thì chúng ta có thể sơ cứu và chăm sóc tại nhà.

Bên cạnh đó, với các biểu hiện triệu chứng nặng sau khi bị sứa cắn thì mọi người nên nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời. Đặc biệt ở những đối tượng là trẻ em hay người lớn tuổi để hạn chế biến chứng nặng nề.