Phân loại các loại mụn cóc

Mụn cóc là bệnh da liễu đặc biệt có khả năng lây lan cho người khác và chính mình. Do đó cần phân biệt với các loại mụn khác để có biện pháp điều trị thích hợp. Vậy các loại mụn cóc hiện nay và đặc điểm mỗi loại là gì? Hãy cùng Bác sĩ Da liễu Nguyễn Thị Thảo tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Mụn cóc là gì?

Mụn cóc là bệnh lành tính ngoài da biểu hiện là những đốm cứng, sần sùi, giống màu da. Chúng có kích thước lớn nhỏ không đều từ 2 – vài chục milimet và thường gây đau nhói. Mụn cóc thường ủ bệnh vài tháng trước khi đóng vảy và biểu hiện trên da. Mụn cóc có nhiều loại như mụn cóc thông thường, mụn cóc dạng sợi chỉ, mụn cóc phẳng,…¹

Mụn cóc thường do virus HPV (human papilloma virus) gây ra. Virus này có thể gây mụn cóc ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể. Ví dụ mụn cóc ở lòng bàn chân, mu bàn tay, đầu gối, mặt, cơ quan sinh dục,… Chủng HPV này khác với chủng HPV gây các bệnh nghiêm trọng như ung thư cổ tử cung. Mặt khác mụn cóc có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Do đó người bệnh không cần quá lo lắng.¹

Tuy mụn cóc không gây nguy hiểm nhưng nó ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ của người bệnh. Nhất là các vị trí da dễ thấy như mụn cóc ở trên mặt, mụn cóc ở tay.

Các loại mụn cóc theo vị trí nhiễm

Mụn cóc thông thường²

Mụn cóc thông thường chỉ loại mụn thịt nhỏ, sần sùi và thô cứng và nhô lên trên da. Chúng có màu da, trắng hồng hoặc nâu, không ngừng tăng trưởng và có sự thay đổi về màu sắc. Đặc điểm sẫm màu là do do cục máu đông nhỏ ở mạch máu. Mụn cóc có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào, thường là ở trên ngón tay, khuỷu tay. Chúng là dấu hiệu của nhiễm trùng trên da. Chính vì vậy cần được phát hiện và điều trị sớm để tránh tình trạng trở nên phức tạp hơn.

Mụn cóc phẳng²

Mụn cóc phẳng có đặc điểm bằng phẳng hoặc nhô ít, bề mặt mịn, nhẵn hoặc hơi tăng sừng. Mụn thường có màu da hoặc hồng đôi khi màu vàng và nâu nhạt. Chúng có kích thước từ 1 – 5 mm thường xuất hiện với số lượng nhiều từ 20 tới 100. Mụn cóc phẳng có thể xuất hiện ở mặt, cổ, bàn tay và cẳng chân. Chúng phổ biến ở trẻ em và thanh thiếu niên.

Mụn cóc ở tay²

Trong các loại mụn cóc thì tay là nơi dễ tiếp xúc trực tiếp với virus từ người bệnh nhất nên dễ nhiễm nhiều loại mụn. Mụn cóc ở tay bao gồm mụn cóc thông thường đã nêu, mụn sâu trong lòng bàn tay hoặc mụn cóc phẳng.

Mụn cóc sâu lòng bàn tay là là mụn sẩn nhỏ, bóng láng và tiến triển sâu xuống dưới da. Loại mụn này thường thô, tăng sừng, vùng da xung quanh gây đau và cơ cứng. Chúng thường xuất hiện ở lòng bàn tay, dưới móng hoặc quanh móng.

Mụn cóc ở chân²

Mụn cóc ở chân có thể là loại mụn cóc phẳng hoặc loại sâu trong lòng bàn chân. Chúng có biểu hiện là những mảng cứng, tăng sừng trên lòng bàn chân. Vị trí xuất hiện là ở lòng bàn chân như các gò, gót chân và đầu xương bàn chân. Mụn cóc ở chân gây vấn đề đau khi đi bộ. Vì vậy để giảm đau nên chọn loại giày dép rộng và có miếng lót mềm tránh cọ vào.

Mụn cóc trong miệng²

Mụn cóc không chỉ nổi ở bề mặt da mà các vị trí ở trong miệng cũng có thể xuất hiện. Chúng có thể nổi lên ở trên môi, lưỡi, miệng và nướu, xuất hiện đơn lẻ hoặc một đám. Mụn cóc ở miệng khó xử lí và điều trị hơn, gây khó chịu cho bệnh nhân nhất là khi ăn hoặc nuốt. Nguyên nhân mụn cóc ở miệng chủ yếu nhiễm virus HPV gây ra do quan hệ tình dục đường miệng. Nguy cơ lây nhiễm sẽ gia tăng cùng với số lượng bạn tình.

Mụn cóc ở cổ²

Mụn cóc mọc ở cổ có thể là mụn cóc phẳng hoặc mụn cóc hình chỉ. Mụn cóc chỉ có thể lan ra mũi, vai và cằm. Chúng có màu da, thường xuất hiện ở những người bị suy giảm miễn dịch như bị HIV, ghép tạng,…

Mụn cóc hình chỉ nếu không được điều trị sẽ lan rộng thành cụm mụn cóc trong một khu vực nhỏ gọi là mụn cóc Mosaic.

Mụn cóc sinh dục²

Mụn cóc sinh dục có thể có ở cả nam và nữ lây truyền qua con đường tình dục bởi virus HPV. Trong các loại mụn cóc thì đây là loại gây nghiêm trọng và khó khăn nhất cho người bệnh. Nhưng chủng HPV này lành tính hơn và khác với chủng HPV gây bệnh ung thư cổ tử cung. Chúng thường ủ bệnh không triệu chứng từ 1 – 8 tháng nhưng vẫn có thể lây cho người khác. Vì vậy khó phát hiện để điều trị sớm và dễ gây lây lan trong cộng đồng.

Đặc điểm của mụn cóc sinh dục giống hình súp lơ và có thể gây đau và khó chịu. Chúng là những chấm nhỏ li ti màu đỏ sau đó phát triển nhanh thành mụn lớn hơn, sần sùi, có nhú gai. Bình thường, mụn cóc sinh dục sẽ không gây đau đớn hay ngứa ngáy gì. Tuy nhiên khi chúng lớn dần thì sẽ làm cho người bệnh thấy vướng víu, khó chịu, khó khăn khi đi vệ sinh.

Ở nữ mụn cóc sinh dục có thể phát triển ở âm đạo, cổ tử cung, hậu môn, mép bẹn hoặc mông. Còn ở nam chúng xuất hiện ở dương vật và bao quy đầu. Mụn cóc sinh dục không ảnh hưởng tới khả năng mang thai. Nhưng nếu không điều trị, em bé sinh ra có thể sẽ bị nhiễm mụn cóc từ mẹ.

Tiên lượng về mụn cóc

Thông thường mụn cóc sẽ tự khỏi sau một khoảng thời gian. Nhưng nếu không giữ gìn cẩn thận để mụn cóc lan rộng sẽ dẫn đến lâu khỏi. Do đó cần điều trị sớm khi:

• Tình hình trở nên phức tạp hơn khi mụn cóc lan rộng sang các vị trí lân cận.
• Bệnh nhân cảm thấy đau nhói, khó chịu.
• Mụn cóc lâu ngày không khỏi đặc biệt với các trường hợp trên 2 năm.
• Bệnh nhân lo ngại vấn đề về thẩm mỹ, đối với mụn cóc nổi ở những vị trí dễ nhận diện như mặt, cổ, tay.
• Bệnh nhân muốn loại bỏ mụn cóc mà không lo để lại sẹo.
• Để phòng ngừa lây lan mụn cóc cho người khác, tốt nhất bạn nên điều trị càng sớm càng tốt.

Cách điều trị mụn cóc

Thuốc bôi trị mụn cóc³

• Tại các mụn cóc có hiện tượng tăng sinh sừng (tế bào da) làm cho vùng da ở đó dày lên. Bác sĩ sẽ kê toa các loại thuốc bôi có chứa thành phần Acid Salycylic, Imiquimod, Tretinoin giúp làm giảm tăng sinh sừng và làm mỏng các lớp da dày này đi.
• Người bệnh phải thực hiện bôi thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ để đạt được hiệu quả điều trị.
• Trichloroacetic acid (TCA): Trichloroacetic là một loại acid được sử dụng để hủy mụn cóc.
• Hạn chế của phương pháp này là có thể gây tổn thương ở các khu vực xung quanh nếu không điều chỉnh liều lượng acid. Ngoài ra cần phải thực hiện lặp lại hàng tuần để đạt được hiệu quả điều trị.

Áp lạnh⁴

• Ni tơ lỏng có nhiệt độ -196°C áp vào mụn cóc sẽ hủy các thương tổn.
• Ưu điểm: tương đối hiệu quả, ít gây tai biến hơn so với phẫu thuật.
• Tác dụng không mong muốn của áp ni tơ lỏng là sưng đau, phồng rộp da, ngoài ra còn có thể để lại sẹo.

Phẫu thuật⁴

• Bác sĩ có thể cắt bỏ trọn mụn cóc rồi sau đó khâu kín da lại.
• Ưu điểm: phẫu thuật có thể trị dứt điểm mụn cóc nếu các tổ chức nhiễm HPV được lấy sạch, phương pháp này cũng làm mất sang thương ngay tức thì.
• Nhược điểm: phẫu thuật không phá hủy hoàn toàn virus, nguy cơ chảy máu và có thể để lại sẹo.

Laser⁵

Tia laser phát ra năng lượng cao có thể đốt và hủy mụn cóc. Phương pháp này tương đối hiệu quả và ít tai biến hơn so với ni tơ lỏng và phẫu thuật. Tuy nhiên, bác sĩ hoặc kỹ thuật viên điều trị cần có kỹ thuật cầm máu tốt khi đốt laser vì mụn cóc rất dễ bị chảy máu. Đồng thời, phương pháp này có thể điều trị dứt điểm mụn cóc nếu như lấy sạch được hết các tổ chức nhiễm virus HPV. Tuy nhiên, nhược điểm là không thể phá hủy hoàn toàn virus.

Cách phòng ngừa không bị lây nhiễm mụn cóc

• Không tác động vật lý như cạo, rạch tại vùng da bị nhiễm mụn cóc.
• Không cắn móng tay.
• Không dùng chung các vật dụng cá nhân, kể cả với các thành viên trong gia đình.
• Tuyệt đối không thử chạm vào mụn cóc của người khác.
• Tiêm phòng vaccine virus HPV.
• Có cho bản thân một đời sống tình dục an toàn.
• Đi dép cá nhân ở những tụ điểm tập trung đông người như nhà tắm công cộng

Mụn cóc có thể mọc và lây lan ở nhiều vị trí trên cơ thể. Các loại mụn cóc ở vị trí khác nhau có thể có đặc điểm không giống nhau. Vì vậy cần hiểu rõ dấu hiệu mụn cóc ở từng vị trí để nhận diện sớm và điều trị. Mong rằng bài viết của Bác sĩ Nguyễn Thị Thảo có thể giúp ích cho bạn!