Châm cứu chữa viêm mũi dị ứng và những lưu ý từ bác sĩ

Viêm mũi dị ứng là căn bệnh thường gặp ở nhiều người. Nhất là khi thay đổi thời tiết hoặc gặp phải các yếu tố kích ứng. Bệnh gây khó chịu và làm giảm chất lượng sống của người bệnh. Tìm được cách điều trị viêm mũi dị ứng là mong muốn của bất cứ người bệnh nào. Châm cứu chữa viêm mũi dị ứng được xem là phương pháp điều trị không dùng thuốc an toàn và được nhiều bệnh nhân áp dụng. Cùng Bác sĩ Y học cổ truyền Nguyễn Thị Lệ Quyên tìm hiểu về châm cứu chữa viêm mũi dị ứng và các lưu ý của phương pháp điều trị này.

Thế nào là tình trạng viêm mũi dị ứng?

Viêm mũi dị ứng là tình trạng viêm xảy ra khi niêm mạc của người bệnh hít phải dị nguyên như:

• Bụi.
• Khói.
• Lông, tơ.
• Phấn hoa.
• Hoặc thay đổi thời tiết.

Đây là bệnh lành tính. Tuy nhiên, gây nhiều khó chịu cho cuộc sống của người bệnh.

Triệu chứng của viêm mũi dị ứng

Hầu hết người mắc viêm mũi dị ứng có các biểu hiện như:

• Hắt hơi liên tục.
• Sổ mũi.
• Ngứa mũi – mắt hoặc các vùng khác trên cơ thể.
• Ho.
• Nghẹt mũi.
• Viêm hoặc ngứa họng.
• Chảy nước mắt nhiều, đặc biệt sau hắt hơi.
• Đau đầu thường xuyên.
• Phát ban.
• Mệt mỏi.

Trong trường hợp bệnh nhân có tiền sử hen suyễn, chàm, viêm da dị ứng, nổi mày đay hay khám nội soi mũi thấy niêm mạc mũi nhạt màu, phù nề, nước mũi trong. Đây cũng là các triệu chứng của bệnh viêm mũi dị ứng.

Các nguyên nhân của bệnh viêm mũi dị ứng

Di truyền: liên quan đến cơ địa nhạy cảm.

Tiếp xúc với dị ứng nguyên hay chất gây dị ứng.

• Dị nguyên qua đường thở: bụi nhà, mọt, lông thú vật, phấn hoa…
• Dị ứng: các loại thực phẩm như trứng, sữa, hải sản… sau khi ăn.
• Dị ứng với các thành phần của thuốc: kháng sinh (nhất là penicillin), aspirin, vaccine.

Các yếu tố dẫn đến sự mất cân bằng dị ứng. Khi đó bệnh viêm mũi dị ứng sẽ xuất hiện khi có các yếu tố thuận lợi như:

• Yếu tố tinh thần: căng thẳng, stress, lo lắng…
• Rối loạn nội tiết: phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt, tiền mãn kinh, dùng thuốc tránh thai

Yếu tố liên quan đến thời tiết như: độ ẩm, nhiệt độ, nồng độ các ion trong khí quyển… ảnh hưởng đến bệnh, nhất là dị ứng của đường hô hấp. Yếu tố ô nhiễm môi trường. Lối sống thiếu vận động, sử dụng nhiều rượu, thuốc lá.

Virus và vi khuẩn khiến sẽ niêm mạc bị phù nề. Hệ lông chuyển bị suy yếu do viêm nhiễm làm tăng tính phản ứng với dị nguyên, giảm khả năng bảo vệ của niêm mạc.

Cơ chế của châm cứu chữa viêm mũi dị ứng

Châm cứu có liên quan đến phản ứng viêm của thần kinh. Thông qua sự hoạt hóa bạch cầu và thoát mạch vào huyết tương.

Châm cứu có tác dụng kích thích dây thần kinh cảm giác, điều chỉnh co thắt đường thở qua trung gian thần kinh, giảm tính thấm thành mạch trong niêm mạc mũi

Châm cứu được cho là có liên quan đến sự sụt giảm đáng kể các neuropeptide như chất P, neurokinin A và peptide liên quan đến calcitonin trong niêm mạc mũi.

Châm cứu thúc đẩy sự bài tiết và tuần hoàn máu bằng cách kích thích hệ thống thần kinh ở huyệt vị.

Tác dụng của châm cứu chữa viêm mũi dị ứng

• Cải thiện dần các triệu chứng khó chịu đặc trưng của viêm mũi dị ứng nhất là tình trạng nghẹt mũi, hắt hơi…
• Tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể. Từ đó, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các triệu chứng nặng nề và khó chịu của tình trạng dị ứng.
• Giúp cơ thể giải phóng lượng lớn huyết thanh ACTH với chức năng điều tiết cortisol giúp tình trạng nhiễm trùng giảm nhẹ hoặc không xảy ra. Như vậy, triệu chứng của viêm mũi cũng được giảm nhẹ.
• Châm cứu giúp cải thiện chức năng của mũi, của cơ bắp và nôi tạng cơ thể.

Cách châm trong châm cứu chữa viêm mũi dị ứng

Để thực hiện châm cứu cần chuẩn các dụng cụ châm:

• Kim châm, gòn sát khuẩn.
• Các thiết bị khác tùy phương pháp thực hiện như: máy xung điện, kim nhĩ hoàn…
• Kim châm bằng thép không gỉ. Kim được hấp tiệt trùng hoặc dùng kim vô trùng sử dụng 1 lần.

Mỗi bệnh nhân sẽ được châm số lượng huyệt tùy theo tình trạng bệnh. Thao tác châm kim đòi hỏi kỹ thuật và kinh nghiệm của bác sĩ. Khi châm, thầy thuốc dùng ngón cái và ngón trỏ ấn, căng da vùng huyệt. Tay kia châm kim nhanh qua da vùng huyệt, đẩy kim từ từ, kích thích kim cho đến khi người bệnh cảm giác căng, tức, nặng vừa phải, không đau vùng huyệt vừa châm. Bác sĩ cảm giác kim vít chặt tại vị trí huyệt. Trước khi châm và sau khi rút kim, bệnh nhân sẽ được sát trùng vùng da để ngừa nhiễm trùng.

Chỉ định của châm cứu chữa viêm mũi dị ứng

Tất cả các trường hợp có biểu hiện của viêm mũi dị ứng nhẹ, thông thường.

Chống chỉ định của châm cứu chữa viêm mũi dị ứng

• Bệnh nhân dị ứng nặng, biểu hiện khó thở.
• Cân nhắc trên bệnh nhân dị ứng với kim châm hoặc chỉ cấy…
• Một số chống chỉ định chung của châm cứu như:
• Cơ thể suy kiệt, sức đề kháng suy giảm trầm trọng.
• Không châm vào vùng huyệt có viêm nhiễm, lở loét.
• Tất cả các cơn đau nghi có nguồn gốc ngoại khoa.
• Bệnh nhân có bệnh rối loạn đông máu hoặc sử dụng thuốc chống đông.

Công thức huyệt thường sử dụng trong châm cứu chữa viêm mũi dị ứng

Lưu ý khi châm cứu chữa viêm mũi dị ứng

Phải tiến hành đầy đủ liệu trình theo tư vấn của các y bác sĩ.

Những đối tượng cần lưu ý khi châm cứu trị viêm mũi dị ứng như phụ nữ có thai, người bệnh bị bệnh máu khó đông, người quá sợ châm, người bệnh có nhiễm trùng da… Tốt nhất bệnh nhân nên khai rõ tình trạng của mình để bác sĩ có biện pháp xử lí kịp thời

Một số trường hợp bệnh nặng có thể cần dùng thêm thuốc phối hợp. Bệnh nhân nên chú ý phối hợp thuốc với châm cứu để nâng cao hiệu quả.

Trong quá trình châm cứu, nếu người bệnh thấy hiện tượng như:

• Hoa mắt.
• Chóng mặt.
• Vã mồ hôi.
• Cảm giác mệt mỏi, khó chịu.

Cần báo ngay cho bác sĩ hoặc nhân viên y tế để xử trí kịp thời.

Bệnh nhân có sẵn bệnh tim mạch như tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim… cần thông báo trước cho bác sĩ trước khi thực hiện thủ thuật.

Các phương pháp đông y khác giúp chữa viêm mũi dị ứng.

Xoa bóp – bấm huyệt

Xoa bóp và bấm huyệt chữa sổ mũi có hiệu quả để phòng và làm giảm viêm mũi, nghẹt mũi.

Xoa bóp sống mũi 2 bên thường xuyên giúp lưu thông máu trong khoang mũi và các mô lân cận. Từ đó, giúp làm giảm nghẹt mũi.

Cứu

Dùng điếu ngải cứu để ôn thông kinh lạc, tuyên thông tỵ khiếu.

Mỗi lần chọn mỗi nhóm 2 huyệt, cứu trong 20 phút. Một liệu trình khoảng từ 7 – 10 ngày. Các  huyệt thường sử dụng: Bách hội, thượng tinh, ấn đường, cao hoang, mệnh môn, phế du, thận du, túc tam lý, tam âm giao…

Thủy châm

Sử dụng các loại vitamin như: B1, B6, B12. Thủy châm vào các huyệt: Túc tam lý, phế du, thận du, nghinh hương, hợp cốc, tam âm giao, tỳ du. Mỗi ngày 1 lần, mỗi lần từ 2 – 3 huyệt. Liệu trình thủy châm khoảng 10 ngày.

Nhĩ châm

Dùng kim nhĩ hoàn châm lưu kim 3 – 5 ngày vào các huyệt mũi trong, mũi ngoài, phế, giao cảm, thận, dưới vỏ… trên loa tai. Một liệu trình khoảng 5 lần. Nhĩ châm cho thấy hiệu quả trong việc giảm các triệu chứng của viêm mũi dị ứng.

Viêm mũi dị ứng là căn bệnh gây nhiều phiền toái cho người mắc. Châm cứu chữa viêm mũi dị ứng được cho là có hiệu quả làm giảm các triệu chứng của viêm mũi dị ứng. Người bệnh nên lựa chọn cơ sở uy tín với các bác sĩ giàu kinh nghiệm để việc điều trị bệnh đạt kết quả tốt.