Dây chằng: định nghĩa, phân loại, chức năng

Dây chằng là một trong những thành phần không thể thiếu được của cơ thể người. Nhờ có sự tồn tại của bộ phận này mà cơ thể chúng ta mới di chuyển và vận động được. Vậy thì chức năng dây chằng là gì? Có mấy loại dây chằng trong cơ thể người? Tất cả sẽ được Bác sĩ Hồ Đức Việt giải đáp qua bài viết sau đây.

Định nghĩa

Dây chằng có bản chất là một mô liên kết sợi. Nó có tác dụng bảo vệ cũng như cố định các đầu của khớp xương. Đồng thời, nó giúp kết nối các xương trong cơ thể lại với nhau. Về mặt cấu tạo, dây chằng được tạo thành từ các sợi collagen.

Trong cơ thể người có hàng trăm dây chằng phân bố ở các khớp. Chẳng hạn như cổ, vai, khuỷu, lưng, gối, cổ tay, cổ chân… Từng loại dây chằng sẽ có hình dạng và kích thước khác nhau. Nếu bị những lực tác động mạnh, các dây chằng sẽ bị giãn, thậm chí có thể bị đứt.

Xem thêm: Đứt dây chằng chéo trước: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Chức năng dây chằng là gì?

Chức năng dây chằng bao gồm:

• Kết nối các đầu xương lại với nhau hình thành nên các khớp.
• Có vai trò quan trọng trong sự sắp xếp các khớp xương.
• Ổn định và điều khiển sự trượt, trơn tru của bề mặt khớp, giúp cơ thể vận động hiệu quả.
• Nâng đỡ bộ xương, khung xương, giúp cơ thể có hình dáng đặc trưng.
• Dây chằng xương chứa các đầu dây thần kinh cảm giác đặc thù. Nó có tác dụng cung cấp thông tín hiệu thần kinh cần thiết nhằm duy trì tư thế.
• Giới hạn sự vận động quá mức của các xương trong cơ thể.

Nói chung, dây chằng có vai trò quan trọng đối với hệ vận động của cơ thể. Nó góp phần tạo nên những động tác cử động uyển chuyển của cơ thể. Việc nắm rõ chức năng dây chằng sẽ giúp chúng ta biết được những biện pháp bảo vệ dây chằng và khớp xương. Đồng thời, điều đó giúp hạn chế những chấn thương có thể gặp phải.

Phân loại

Bên cạnh việc nắm được chức năng dây chằng thì chúng ta cũng nên biết trong cơ thể có mấy loại dây chằng. Dây chằng có thể được chia thành hai loại chính. Đó là dây chằng trắng rất giàu sợi collagen, rất cứng và không co giãn. Và dây chằng màu vàng rất giàu sợi đàn hồi, khá cứng mặc dù chúng cho phép di chuyển đàn hồi.

Về số lượng dây chằng trong cơ thể người thì các chuyên gia thống kê như sau:

• Có tổng cộng khoảng 900 dây chằng trong cơ thể người.
• 600 dây chằng hiện diện ở cánh tay và chân.
• 70 dây chằng ở cổ.
• 230 dây chằng ở thân.
• 40 dây chằng ở bụng và 10 dây chằng ở vùng xương chậu.

Tổn thương dây chằng và sự phục hồi

Trên thực tế, dây chằng là nơi thường xuyên chịu sự quá tải và va chạm trong những hoạt động hằng ngày. Đặc biệt là trong các động tác lặp đi lặp lại, trong những hoạt động thể thao. Một số trường hợp là vận động sai tư thế.

Một vấn đề đáng lo ngại là khả năng phục hồi của dây chằng sau chấn thương thường chậm hơn rất nhiều so với những cơ quan khác. Nhất là những tổn thương nặng sẽ rất dễ tái phát trở lại. Nguyên nhân là do chúng ta vận động khi dây chằng chưa phục hồi hoàn toàn.

Theo các chuyên gia y tế, những tế bào da của người trưởng thành chỉ mất khoảng 4 tuần để thay mới hoàn toàn. Trong khi thời gian đổi mới của chất collagen của dây chằng phải mất từ 50 đến 100 ngày. Nguyên nhân là do số lượng mạch máu nuôi dưỡng dây chằng rất ít.

Có nhiều loại tổn thương dây chằng khá nguy hiểm mà bạn cần biết để phòng tránh. 

Xem thêm: Chấn thương dây chằng chéo sau: Kiến thức cần biết

Những cách bảo vệ dây chằng

Một trong những vị trí dây chằng thường bị tổn thương nhất chính là dây chằng khớp gối. Vì vậy, để hạn chế tình trạng tổn thương dây chằng, chúng ta có thể áp dụng những biện pháp sau:

• Duy trì chế độ luyện tập thường xuyên để tăng cường độ bền, độ dẻo dai của các dây chằng.
• Cần tập khởi động trước khi tập các bài tập nặng hơn hoặc làm việc nặng.
• Hạn chế những tư thế sai có thể ảnh hưởng xấu đến dây chằng. Chẳng hạn như khuân vác vật nặng, ngồi xổm, ngồi chéo chân, quỳ gối…
• Chọn loại giày có kích thước vừa vặn trong các hoạt động thể thao.
• Bảo vệ khớp gối kỹ càng hơn vì nơi đây rất dễ bị tổn thương.
• Không nên vận động quá sức, chẳng hạn như chạy bộ, đá bóng, bóng chuyền… Nên nghỉ ngơi khi cơ khớp bị mỏi.

Điều trị tổn thương dây chằng

Để đảm bảo chức năng dây chằng được ổn định, bên cạnh việc bảo vệ thì chúng ta cần được điều trị. Việc điều trị áp dụng trong những trường hợp tổn thương dây chằng.

• Nghỉ ngơi. Cố gắng giữ cho phần cơ thể bị thương của bạn bất động cho đến khi quá trình lành tổn thương diễn ra. Điều này có thể dễ dàng hơn với việc sử dụng nẹp cố định khi cần.
• Nước đá. Việc chườm lạnh bằng nước đá lên vị trí tổn thương sẽ giúp người bệnh giảm đau. Đồng thời hạn chế tình trạng sưng viêm do tổn thương gây ra.
• Nén. Giảm sưng đau bằng cách đeo băng nén. Quấn băng lại để nó vừa khít nhưng không chặt quá sẽ gây khó chịu.
• Độ cao. Giữ phần cơ thể bị thương cao hơn tim của bạn có thể giúp giảm sưng và thúc đẩy sự lành tổn thương.
• Thuốc. Thuốc chống viêm và thuốc giảm đau không kê đơn, uống khi cần thiết, có thể giúp giảm đau và sưng.

Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về dây chằng và chức năng dây chằng. Đồng thời, các bạn cũng sẽ biết cách bảo vệ dây chằng, hạn chế những tổn thương đến dây chằng. Mục đích là để hoạt động vận động trong cơ thể được diễn ra bình thường và thuận lợi nhất.