Dầu jojoba: công dụng, cách dùng và những lưu ý

Dầu jojoba là cái tên không còn xa lạ trong công cuộc làm đẹp của các chị em. Không dừng lại ở đó, ngày nay, jojoba còn được ứng dụng rộng rãi trong đời sống con người. Cùng Thạc sĩ, Bác sĩ chuyên khoa Y học cổ truyền Dư Thị Cẩm Quỳnh tìm hiểu về dầu jojoba trong bài viết dưới đây.

Tổng quan về dầu jojoba

Cây jojoba có tên khoa học là Simmondsia chinensis. Cây có có nguồn gốc từ sa mạc ở Bắc và Trung Mỹ nhưng được trồng trên toàn thế giới như Chile, Ai Cập và Argentina. Jojoba được sử dụng rộng rãi bởi người Mỹ bản địa ở California. Có thể dùng trái cây jojoba trong nấu nướng hàng ngày hoặc dùng dầu để trị bệnh.

Trong hạt jojoba chứa hầu hết hàm lượng dầu sáp của cây (khoảng 50 – 52%). Dầu jojoba dạng thô được tách chiết trực tiếp bằng phương pháp ép lạnh, hoặc chiết xuất bằng dung môi hòa tan. Dầu jojoba có màu vàng nhạt đến vàng, mùi thơm nhẹ đặc trưng của hạt.¹

Thành phần hóa học

Dầu jojoba bao gồm chủ yếu là các Wax ester, axit béo tự do, rượu, hydrocacbon, sterol, vitamin tan trong chất béo như vitamin A, vitamin D, vitamin E và este triglycerid. Vì vậy, jojoba thường ở dạng giống sáp lỏng hơn là dạng dầu.

Ngoài ra, có khoảng mười flavonoid, một số lignans và glycoside cyanogenic cũng được tìm thấy trong dầu jojoba.¹

Tác dụng của dầu jojoba

Các nghiên cứu dược lý mở rộng cho thấy rằng dầu jojoba và các dẫn xuất của nó thể hiện các hoạt tính sinh học rộng lớn ở các dạng dược phẩm khác nhau.¹

Làm mềm da

Nhiều nghiên cứu đã cho thấy, dầu jojoba có khả năng làm mềm da tuyệt vời.^{2 3 4 5} Ngoài ra, không gây cảm giác nhờn rít như các loại lipid khác (lanolin và petrolatum).

Dầu này có thể kiểm soát quá trình mất nước trong da vượt trội. Do đó, dẫn đến tác dụng làm mịn da khô và ức chế sự bong tróc quá mức của các tế bào biểu bì. Dầu jojoba cũng tăng cường độ đàn hồi của da, tương tự như tác dụng của lanolin, khôi phục độ bóng tự nhiên của da.^{6 7}

Các nhà khoa học khuyến nghị sử dụng dầu jojoba hoặc hòa trộn với các loại dầu tự nhiên khác để duy trì vẻ tự nhiên của da. Bạn cũng có thể dùng dầu jojoba làm chất nền trong các loại mỹ phẩm.^{4 8}

Bổ sung trong điều trị mụn và vảy nến

Việc sử dụng dầu jojoba trong lịch sử của người da đỏ Mexico để điều trị vết loét đã làm nổi bật tiềm năng của nó trong việc điều trị mụn trứng cá và bệnh vảy nến.

Một nghiên cứu khác cũng cho thấy dầu jojoba có thể được sử dụng thành công để điều mụn. Đặc tính của dầu jojoba như một loại sáp lỏng. Nó cho phép hòa tan cặn bã nhờn trong nang lông nhờ vào khả năng thâm nhập vào nang lông. Từ đó, làm sạch da và loại bỏ mụn.^{4 9}

Khả năng chống bệnh vẩy nến của dầu jojoba có liên quan đến việc làm mềm da và tiêu sừng nhẹ. Điều này hỗ trợ quá trình điều trị vảy nến quá mức.

Một số khả năng khác ghi nhận dầu jojoba có thể sử dụng trong trường hợp bệnh chàm da, cũng như kết hợp với một số phương pháp điều trị bổ sung trong các bệnh da liễu.¹

Giảm cháy nắng da

Hiệu quả của dầu jojoba trong việc điều trị đau, giảm phù nề do cháy nắng và nhiệt đã được chứng minh. Dầu jojoba có ưu điểm là an toàn hơn do không có tác dụng phụ toàn thân.³

Sản phẩm chống nắng

Trong nghiên cứu lợi ích của dầu jojoba, kem chống nắng (NPSUN) của Touitou và Godin tạo ra là chất bảo vệ da mới khỏi bức xạ có hại của tia cực tím. Ý tưởng đã kết hợp dầu jojoba với các phân tử chống nắng UV như methoxycinnamate. Kết quả cho thấy sản phẩm có tính thẩm thấu trên da cao, giảm việc phải bôi lại kem chống nắng thường xuyên.^{10 11}

Hoạt động kháng khuẩn

Dầu jojoba đã được chứng minh là có tác dụng ức chế mạnh sự phát triển của trực khuẩn lao, trực khuẩn phong và Brucelli.⁴ Sự kết hợp của thuốc kháng sinh và dầu jojoba làm chất dẫn thẩm thấu có thể có hiệu quả trong việc điều trị các bệnh nghiêm trọng đó.¹²

Giảm cholesterol máu và hội chứng chuyển hóa

Clarke và Yermanos là những người đầu tiên nghiên cứu tác dụng làm giảm cholesterol huyết thanh của dầu jojoba. Mức cholesterol trong máu giảm 40% ở những con thỏ được sử dụng 2% dầu jojoba trong 30 ngày.¹³

Một nghiên cứu tương tự đã được xác nhận rằng hạt jojoba làm giảm trọng lượng cơ thể, khối lượng chất béo, tình trạng kháng insulin, stress oxy hóa, gan nhiễm mỡ và biến chứng thận. Kết quả đã chứng minh tác dụng hữu ích của jojoba chống lại hội chứng chuyển hóa và stress oxy hóa.¹⁴

Theo thí nghiệm trên chuột, dầu jojoba còn giúp làm giảm men gan ALT, AST, phosphatase kiềm, LDH.¹⁵

Sản phẩm chăm sóc tóc¹⁶

Jojoba rất giàu vitamin và khoáng chất giúp nuôi dưỡng tóc, bao gồm vitamin C, vitamin B, vitamin E, đồng và kẽm. Không những vậy dầu jojoba có thành phần dầu nên nó có thể được sử dụng như một loại kem dưỡng ẩm. Loại dầu này cũng có thể được thêm vào dầu dưỡng tóc để tăng cường bảo vệ tóc khỏi tình trạng khô, gãy và chẻ ngọn.

Có nhiều nghiên cứu cho thấy những tác dụng mà dầu jojoba mang đến cho tóc như: điều trị gàu, da đầu khô và ngứa da đầu, chống viêm và dưỡng ẩm da.

Chế phẩm vắc xin

Vắc xin Bacillus Calmette – Guérin (BCG) ngừa bệnh lao đã được triển khai trên toàn thế giới. Dầu jojoba sau khi điều chế hóa học đã giúp bao bọc và ổn định vắc xin này trong 12 tháng bảo quản ở nhiệt độ phòng.¹

Làm chất dẫn cho các thuốc bôi ngoài da

Jojoba được kết hợp trong các chế phẩm bôi ngoài da để nâng cao hiệu quả của các loại thuốc điều trị bệnh ngoài da:¹

• Chế phẩm Diclofenac bôi ngoài có chứa 20% ​​dầu jojoba cho thấy tác dụng chống viêm tăng cường so với kem Voltaren, Emulgel bán trên thị trường. Khả năng này được cho là do đặc tính thẩm thấu của jojoba.
• Benzoyl peroxide chứa gốc dầu jojoba để điều trị mụn trứng cá. Dựa trên tác dụng làm mềm da, chống viêm và kháng khuẩn của dầu jojoba, nghiên cứu đã làm giảm đáng kể tình trạng kích ứng và khô da do benzoyl peroxide gây ra. Từ đó, nâng cao hiệu quả điều trị.
• Methotrexate chứa gốc dầu jojoba đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả về mặt lâm sàng trong việc điều trị bệnh vảy nến do tác dụng giữ ẩm và chống viêm.
• Các hạt nano lipid của valacyclovir đã được điều chế thành công bằng cách sử dụng dầu jojoba có tính ổn định và bền vững cao hơn. Giúp tăng hiệu quả điều trị virus của valacyclovir.
• Các thuốc kháng nấm bôi ngoài da cũng sử dụng dầu jojoba làm tá dược, giúp tăng hiệu quả kháng nấm vượt trội và bảo quản sản phẩm dễ dàng.

Ứng dụng công nghiệp của dầu jojoba

• Tổng hợp polyme polyurethanes, là vật liệu trong sản xuất công nghiệp nội thất, ô tô, giày dép, vật liệu cách nhiệt,… Tính hữu dụng của polyurethane có độ bền cơ học vượt trội, khả năng chống hóa chất mạnh và trọng lượng nhẹ.¹
• Một vật liệu giống cao su thu được từ dầu jojoba đã được lưu huỳnh hóa, được ứng dụng trong sản xuất vải sơn và chế phẩm in mực, ngành công nghiệp sơn và véc ni, và ngành công nghiệp kẹo cao su. Nhờ các đặc tính chống gỉ, chống tạo bọt, chống mài mòn và giảm ma sát.¹
• Tổng hợp methyl este từ dầu jojoba cho phép ứng dụng thương mại của nó để sản xuất dầu diesel sinh học. Góp phần tạo ra một công nghệ xanh sạch hơn, an toàn hơn cho sản xuất biodiesel, là một nguồn nguyên liệu tái tạo tuyệt vời để sản xuất các chất thay thế cho nhiên liệu và hóa chất có nguồn gốc từ dầu mỏ.^{17 18}
• Ứng dụng trong ngành công nghiệp da, khai thác quặng mỏ, quặng kim loại,…¹

Cách sử dụng dầu jojoba

Do dạng dầu jojoba là sáp lỏng, bạn nên làm nóng ấm dầu trước để dễ dàng sử dụng nó.

Dầu jojoba dùng cho tóc¹⁶

Như đã nói ở trên, bạn có thể dùng dầu jojoba để dưỡng cho tóc của mình. Có nhiều cách bạn có thể tham khảo.

• Thoa trực tiếp: Sử dụng khoảng 1 muỗng canh dành cho tóc ngắn và 2 muỗng canh cho tóc dài hơn. Thoa lên phần tóc gần da đầu và xoa đều xuống ngọn tóc. Để trong khoảng 20 phút, sau đó gội đầu, xả và gội sạch như bình thường. Tránh thoa trực tiếp lên da đầu để tránh làm tắc nghẽn lỗ chân lông trên da đầu. Nếu sử dụng cho da đầu khô hoặc có gàu nên thoa rất ít lên da (khoảng 1 – 2 giọt).
• Nhỏ một vài giọt dầu jojoba (khoảng 3 – 5 giọt) vào dầu gội yêu thích của bạn trước khi sử dụng.
• Mua các sản phẩm có chứa dầu trên thị trường. Đây là một trong những cách dễ dàng nhất để sử dụng nó.

Dầu jojoba dùng cho da¹⁹

Không giống như một số loại tinh dầu khác, dầu jojoba có thể thoa trực tiếp lên da của bạn. Tuy nhiên, nếu lần đầu tiên sử dụng thì bạn nên thử trên vùng da nhỏ để đảm bảo rằng mình không bị dị ứng.

Cách bạn sử dụng dầu jojoba phụ thuộc vào kết quả mong muốn của bạn. Một số gợi ý hữu dụng như sau:

• Bạn có thể sử dụng nó như một loại son dưỡng môi để làm dịu đôi môi khô và nứt nẻ.
• Hoặc bạn có thể thoa lên da trước khi đi ngủ như một loại serum dưỡng da.
• Bạn cũng có thể trộn dầu jojoba với các thành phần trị mụn tự nhiên khác như dầu cây trà (tea tree oil) thành một phương pháp điều trị bằng mặt nạ tự làm. Hỗn hợp sẽ giúp cải thiện mụn trứng cá, như đã nhắc đến ở trên.
• Dầu jojoba an toàn để sử dụng quanh vùng mắt của bạn. Nó có thể trở thành một dầu tẩy trang cho các kiểu trang điểm không trôi.

Tác dụng phụ của dầu jojoba

Dầu jojob an toàn khi sử dụng hàng ngày. Các nghiên cứu độc tính của dầu jojoba đã ghi nhận nhiều kết quả khả quan như:¹

• Không có độc tính cấp tính bất kì khi cho chuột ăn dầu jojoba thô.
• Nếu dầu dính vào mắt thì kích ứng mắt nhanh chóng hồi phục sau 1 giờ.
• Không gây đột biến.
• Không gây bắt nắng khi ra ngoài.

Tuy nhiên, nếu bạn bị dị ứng với dầu jojoba thì rất tiếc, bạn không thể sử dụng nó vì các phản ứng dị ứng có thể rất nghiêm trọng.¹

Lưu ý, kiêng kỵ

Các nghiên cứu về tác dụng phụ của dầu jojoba rất hiếm, nhưng dầu này thường được coi là an toàn để sử dụng như một phương pháp điều trị tại chỗ. Tuy nhiên, trước khi sử dụng dầu jojoba, bạn nên thử một một lượng nhỏ trên da để đảm bảo bản thân không bị kích ứng. Bên cạnh đó, bạn cũng không nên sử dụng dầu jojoba trong một khoảng thời gian dài.²⁰

Bạn không nên thoa dầu jojoba nguyên chất trực tiếp lên da. Thay vào đó, bạn nên trộn dầu jojoba với một chất khác như gel lô hội hoặc dầu dừa. Không dùng dầu jojoba bằng đường uống.²⁰

Trên đây là một số thông tin về dầu jojoba. Dầu có rất nhiều ứng dụng trong chăm sóc sức khỏe và đời sống con người. Bạn đọc cần xem xét những vấn đề đang có để sử dụng dầu cho phù hợp.