Độ pH âm đạo và những điều bạn cần biết

Bạn biết đấy, pH là phép đo mức độ axit hoặc kiềm (bazơ) của một chất. Mức độ pH âm đạo – cho dù là âm đạo có tính axit hay bazơ – đều đóng một phần quan trọng trong việc xác định xem âm đạo đó có khỏe mạnh hay không. Hãy tiếp tục đọc để tìm hiểu thêm về mức độ pH lành mạnh, cách khắc phục sự mất cân bằng và cách duy trì sức khỏe tổng thể của âm đạo nhé.

Độ pH âm đạo là gì?

PH là một thang đo có giá trị từ 0-14 nhằm để đánh giá tính acid hay base của một chất. Nếu pH nhỏ hơn 7 được coi là có tính acid, pH lớn hơn 7 thì có tính kiềm.

Âm đạo là một ống cơ trơn, nối âm hộ đến cổ tử cung. Niêm mạc âm đạo là các biểu mô, xếp nếp, đàn hồi rất nhạy cảm với nội tiết tố nữ estrogen.

Trong âm đạo có hệ vi sinh vật thường trú rất phong phú gồm cả vi sinh vật có lợi và có hại. Mối quan hệ cộng sinh mật thiết giữa âm đạo và cộng đoàn vi khuẩn tạo nên một thế tương quan cân bằng. Trong đó trực khuẩn Doderlein hay còn gọi là Lactobacillus sp. là vi khuẩn chiếm ưu thế trong khuẩn hệ. Chúng thuộc nhóm vi khuẩn lactic acid. Chúng có khả năng chuyển đổi lactose và các loại đường khác thành acid lactic để thu nhận năng lượng.

Chính acid lactic duy trì một pH thấp của âm đạo. Như vậy trực khuẩn Lactobacillus sp. có vai trò chính yếu trong sự duy trì pH âm đạo.

Độ pH âm đạo bình thường là bao nhiêu?

Thật vậy, môi trường âm đạo có tính acid vừa phải, bình thường từ 3,8-4,5. Đây là mức pH âm đạo bình thường và là một chỉ số quan trọng để đánh giá âm đạo có đang khỏe mạnh không.

Trực khuẩn Doderlein sử dụng glycogen từ tế bào biểu mô của âm đạo và sinh ra acid lactic. Lượng glycogen này lại phụ thuộc vào nồng độ estrogen của cơ thể, do vậy pH âm đạo sẽ phụ thuộc vào độ tuổi và nồng độ estrogen.

Tóm lại, mức độ pH “bình thường” có thể thay đổi một chút tùy theo độ tuổi, nồng độ estrogen của bạn.

• Bé gái chưa dậy thì và phụ nữ đã mãn kinh thường có độ pH âm đạo cao, có thể lên đến 6 – 8. Lí do là âm đạo không nhận được estrogen từ buồng trứng. Nên môi trường âm dạo là môi trường nghèo glycogen. Dẫn đến có ít trực khuẩn Lactobacillus hơn, nên lactic acid ít hơn.
• Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản (từ 15 đến 49 tuổi) độ pH được duy trì ở mức bình thường 3.5 – 4.5.
• PH trong thời kỳ kinh nguyệt thường là 5,4.

Trên thực tế, khoảng ¼ phụ nữ có một khuẩn hệ thiếu vắng Lactobacillus nhưng vẫn hoàn toàn bình thường, khỏe mạnh, không có triệu chứng lâm sàng. Trong kiểu trạng thái khuẩn hệ này, tính đa dạng trong cấu tạo của khuẩn hệ cho phép duy trì một môi trường chức năng. Những người phụ nữ này có một pH âm đạo cao, có thể lên đến 5.

Vai trò của độ pH âm đạo

Độ pH âm đạo bình thường có ý nghĩa hết sức quan trọng cho sức khỏe của hệ sinh sản nói riêng và sức khỏe tổng thể nói chung. Đó là:

Tạo nên một hàng rào bảo vệ cho cơ thể

Hàng rào bảo vệ này ngăn vi khuẩn không lành mạnh và nấm men trong cơ thể sinh sôi quá nhanh và gây nhiễm trùng. Cũng như các nhân gây bệnh từ bên ngoài xâm nhập vào cơ thể.

Mức độ pH âm đạo cao – trên 4,5 – tạo môi trường hoàn hảo cho vi khuẩn không lành mạnh phát triển. Có độ pH cao khiến bạn có nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng như: viêm âm đạo do vi khuẩn, nhiễm Trichomonas vaginalis …

• Viêm âm đạo do vi khuẩn (BV) là tình trạng phát triển quá mức của vi khuẩn. Gây ra các triệu chứng dịch tiết âm đạo màu xám, trắng hoặc vàng bất thường, có mùi tanh. Cũng có thể dẫn đến ngứa âm đạo và nóng rát khi đi tiểu. Phụ nữ mắc bệnh này có nguy cơ gia tăng tỷ lệ nhiễm trùng nghiêm trọng hơn như papillomavirus ở người (HPV), virus herpes simplex và HIV.
• Nhiễm Trichomonas vaginalis là một bệnh lây truyền qua tình dục. Nó thường không gây ra các triệu chứng cho phần lớn những người bị nhiễm. Nhưng nó có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, nghiêm trọng hơn, như HIV.

Độ pH âm đạo cũng liên quan đến khả năng sinh sản

Nồng độ axit tăng quá nhiều, nó có thể làm giảm khả năng sinh sản của bạn. Tinh trùng phát triển mạnh trong môi trường kiềm. Độ pH tối ưu để chúng bơi là từ 7,0 đến 8,5.

Trong khi quan hệ tình dục, nồng độ pH bên trong âm đạo tạm thời tăng lên. Làm cho môi trường axit bình thường có tính kiềm hơn để bảo vệ tinh trùng để chúng có thể tìm đường đến gặp trứng. Nếu pH âm đạo mất cân bằng có thể gây khó khăn trong thụ thai ở nhiều trường hợp.

Nguyên nhân gây mất cân bằng độ pH âm đạo là gì?

Bất kỳ trường hợp nào sau đây có thể làm thay đổi mức độ pH trong âm đạo của bạn:

1. Quan hệ tình dục không an toàn

Bởi vì tinh dịch có tính kiềm, có thể làm tăng sự phát triển của một số vi khuẩn trong môi trường âm đạo.

2. Thuốc kháng sinh

Những loại thuốc này không chỉ tiêu diệt vi khuẩn xấu gây bệnh mà còn tiêu diệt vi khuẩn tốt mà bạn cần để duy trì mức độ pH âm đạo khỏe mạnh, có tính axit hơn. Vì vậy bạn cần sử dụng thuốc kháng sinh đúng chỉ định của bác sĩ.

3. Thụt rửa âm đạo

Mặc dù không được khuyến cáo nhưng khoảng 20% phụ nữ thường xuyên rửa âm đạo bằng hỗn hợp nước và giấm hoặc muối. Thụt rửa không chỉ làm tăng độ pH mà còn khuyến khích sự phát triển của vi khuẩn có hại nói chung.

4. Thời kỳ kinh nguyệt

Máu kinh nguyệt có tính kiềm, vì vậy làm tăng độ pH trong âm đạo. Khi máu chảy qua âm đạo và được thấm vào tampon hoặc băng vệ sinh và cố định tại chỗ, nó có thể làm tăng độ pH của âm đạo.

5. Thay đổi nội tiết tố do tuổi tác

6. Bị bệnh lý mạn tính: đái tháo đường, suy giảm miễn dịch…

7. Điều trị tia xạ

Các triệu chứng và dấu hiệu của mất cân bằng pH âm đạo

Mức độ pH cao dẫn đến Viêm âm đạo do vi khuẩn hoặc nhiễm trùng khác có thể gây ra các triệu chứng như:

• Tiết dịch màu trắng, xám hoặc xanh lục bất thường
• Mùi hôi hoặc tanh
• Ngứa âm đạo
• Nóng rát khi bạn đi tiểu

Làm gì khi độ pH âm đạo mất cân bằng?

Nếu bạn có các triệu chứng của Viêm âm đạo do vi khuẩn hoặc một tình trạng khác liên quan đến độ pH âm đạo cao, hãy đi khám bác sĩ. Đừng cố gắng thụt rửa – nó sẽ chỉ làm mất cân bằng độ pH của bạn nhiều hơn.

Để điều trị Viêm âm đọa do vi khuẩn hoặc nhiễm trichomonas, bác sĩ có thể kê một trong những loại thuốc kháng sinh sau dạng viên hoặc kem:

• Clindamycin (Cleocin) cho Viêm âm đạo do vi khuẩn
• Metronidazole (Flagyl) để điều trị Viêm âm đạo do vi khuẩn hoặc trichomonas
• Tinidazole (Tindamax) để điều trị Viêm âm đạo do vi khuẩn hoặc trichomonas

Mặc dù thuốc kháng sinh có thể ảnh hưởng đến độ pH của âm đạo, việc làm sạch nhiễm trùng là cần thiết.

Cách duy trì độ pH âm đạo khỏe mạnh

Để giữ cho độ pH của âm đạo luôn ở mức ổn định, bạn có thể tham khảo những lời khuyên sau:

Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục

Hãy sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục. Bao cao su giúp bạn tránh mang thai ngoài ý muốn. Hàng rào này sẽ không chỉ bảo vệ bạn khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục mà còn ngăn tinh dịch kiềm làm rối loạn nồng độ pH trong âm đạo của bạn.

Không thụt rửa âm đạo

Thụt rửa âm đạo có thể vô tình gây loại bỏ các vi khuẩn có lợi, gây rối loạn hệ vi khuẩn âm đạo và gây thay đổi pH âm đạo. Nó có thể làm tăng mức độ pH trong âm đạo của bạn.

Bởi vì âm đạo của bạn đã có khả năng tự làm sạch một cách tự nhiên. Vì vậy, bạn chỉ cần vệ sinh bên ngoài âm đạo bằng nước sạch hoặc dung dịch vệ sinh phù hợp. Sau đó lau khô, tránh để vùng kín bị ẩm ướt.

Giữ vệ sinh vùng kín

Trong giai đoạn kinh nguyệt, nên thay băng vệ sinh thường xuyên. Giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng và giảm nguy cơ tăng pH âm đạo, do máu có pH cao hơn pH âm đạo.

Lau khô vùng sinh dục sau khi đi vệ sinh. Khi rửa chỉ rửa phía bên ngoài, tránh thói quen thụt rửa vào trong âm đạo, lau khô khi rửa xong.

Tránh để ẩm ướt vùng sinh dục (như mồ hôi, thường xuyên ngâm mình trong nước, không lau khô sau khi rửa, mặc quần lót khi còn đang ẩm ướt,…).

Tránh mặc quần lót quá chật, tránh các loại vải quần không có tính thấm cao. Nên mặc rộng rãi thoáng mát và nên chọn chất liệu cotton có tính thấm hút mồ hôi cao.

Chế độ sinh hoạt lành mạnh

Tăng cường các thực phẩm như hoa quả tươi, rau xanh, sữa chua, ngũ cốc nguyên hạt vào chế độ ăn uống hàng ngày của bạn. Uống đủ nước mỗi ngày. Không sử dụng quá nhiều trà, cà phê, thức uống có ga, các thức ăn có nhiều dầu mỡ.

Tập luyện thể dục thể thao hàng ngày để tăng cường hệ miễn dịch, giúp sức khỏe thêm phần dẻo dai.

Ăn sữa chua

Ngoài việc giúp bạn đạt được hạn bổ sung canxi và vitamin D hàng ngày, sữa chua là một nguồn cung cấp dồi dào các loài vi khuẩn có lợi Lactobacillus.

Men vi sinh

Men vi sinh  có thể khôi phục sự cân bằng của vi khuẩn lành mạnh cho hệ thống của bạn. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ của bạn về việc sử dụng men vi sinh nhé!

Khám phụ khoa định kì

Khám sức khỏe định kỳ có thể giúp bạn duy trì sức khỏe vùng kín. Khi có các hiện tượng như ra dịch âm đạo bất thường, không được tự ý đặt các thuốc âm đạo. Ban nên đi khám chuyên khoa để được điều trị đúng cách.

Như vậy, chúng ta đã cùng tìm hiểu những kiến thức cơ bản về độ pH của âm đạo. Bình thường độ pH âm đạo dao động từ 3.5 – 4.5. Và có thể thay đổi tùy theo lứa tuổi và nồng độ estrogen. Độ pH âm đạo có thể biểu hiện cho tình trạng sức khỏe của âm đạo. Vì vậy bạn nên duy trì những thói quen tốt để giữ cho mình một mức độ pH âm đạo bình thường nhé!