Hạt đình lịch và những công dụng ít người biết

Không biết bạn đã nghe qua đến hạt đình lịch (hay còn gọi là hạt ngũ hoa) hay chưa? Loại thực vật này không chỉ được dùng làm thuốc trong Đông Y, mà còn là một thành phần vô cùng hữu hiệu trong mỹ phẩm ấy. Các bạn cùng YouMed tìm hiểu về tác dụng của hạt trong bài viết dưới đây nhé.

Hạt đình lịch là gì?

Hạt này có tên khoa học là Draba nemorosa, thuộc họ Cruciferae.

Hạt đình lịch nhỏ bé, biểu hiện hình hơi dẹt, dài chừng 1,5mm, có màu nâu, không có phôi nhũ.

Mô tả thực vật

Từ xưa, cây đình lịch đã là một cây thuốc quý. Loại cây này dạng thân thảo, sống 2 năm, thường hay mọc hoang. Bắt đầu vào mùa xuân, cây sinh lá mầm non, thân cây cao 18 cm – 22 cm.

Lá đình lịch hình trứng dài, không có cuống lá, có răng cưa thô. Trên thân lá có lông nhỏ. Hoa chùm nhỏ, màu vàng, nở vào mùa xuân. Quả hạt là quả loại cải dài hình viên chùy, khi chín thì nứt ra, giải phóng nhiều chủng tử màu nâu xanh bên trong.

Phân bố

Trên thế giới

Nhiều nhất ở Trung Quốc, Pháp, Phần Lan, Liên bang Nga, Ý, Hungary, Illinois, Mông Cổ, Iran, Nhật Bản, Hàn Quốc, Chita, Colorado, Czechoslovakia,…

Ở Trung Quốc, cây mọc hoang và có nhiều ở Sơn Đông, Giang Tô, Hiệp Tây, Hà Nam, Hà Bắc.

Tại Việt Nam

Chưa thấy loài cây này được trồng tại Việt Nam.

Thành phần hóa học

Trong hạt đình lịch, có chứa nhiều loại vitamin: vitamin E, vitamin C, hoặc beta carotene (tiền chất của vitamin A), và nhiều loại glycosides khác.

Công dụng dược lý hạt đình lịch

Theo y học hiện đại

Hỗ trợ điều trị suy tim mạn

Nghiên cứu diễn ra trên chuột thí nghiệm ở Trung Quốc. Hạt đình lịch cải thiện đáng kể tình trạng suy tim sung huyết mạn, hầu hết có thể là do giảm thiểu stress oxy hóa và thúc đẩy phục hồi chức năng thất trái. Do đó, hạt đình lịch có thể là một loại thuốc tiềm năng mới để điều trị suy tim mạn trong tương lai.

Kháng khuẩn, chống viêm

Theo Giáo sư Phạm Hoàng Hộ trong quyển Cây cỏ miền Nam, Cây đình lịch được thí nghiệm, hạt đình lịch có tính kháng vi trùng chống lại virus. Khi trị nhọt rút mủ, hạt đình lịch đã ức chế sự phát triển của vi khuẩn và gôm tụ mủ mềm da vở miệng. Tuy nhiên, tác dụng gọi là “có tính kháng sinh, đắp nhọt hút mủ tốt” vẫn chưa được chứng minh bằng nghiên cứu khoa học

Chống oxy hóa

Nghiên cứu cho thấy rằng hạt đình lịch có thành phần chống oxy hóa, ức chế các gốc tự do, và duy trình tình trạng trẻ trung của cơ thể.

Chống ung thư

Ở Trung Y, các bác sĩ dùng hạt đình lịch trong điều trị ung thư phổi. Về mặt lâm sàng, tỷ lệ bệnh nhân sử dụng thuốc thảo dược làm thuốc bổ trợ cùng với điều trị ung thư phổi thông thường (ví dụ, hóa trị) là 77%.

Các loại thảo mộc chủ yếu được sử dụng trong ung thư phổi để giảm độc tính điều trị, hoặc giảm triệu chứng. Tuy nhiên, cũng nhiều loại thảo dược gây tương tác thuốc Tây y. Vì vậy, người sử dụng cần chú ý.

Hạt đình lịch giúp làm đẹp da

Trong hạt đình lịch có các thành phần cấp ẩm và làm mềm da. Ngoài ra còn có các chất chống oxy hóa chẳng hạn như vitamin E, vitamin C, hoặc beta carotene, bảo vệ tế bào khỏi những tác hại của quá trình oxy hóa.

Theo y học cổ truyền

Tính vị

Đình lịch vị đắng, cay, tính hàn.

Tác dụng

Trừ đàm, lợi tiểu, dịu cơn hen, giảm phù.

Bào chế

Sau khi thu hoạch cây vào đầu hè, người ta đem phơi nắng, rồi lấy hạt. Có hai cách bào chế. Một là, bỏ hạt vào sao vàng cùng với gạo nếp. Khi nếp chín, bỏ gạo nếp đi, chỉ lấy Đình lịch ra dùng. Hai là, ta sao qua hạt đình lịch, rồi chích mật hoặc sấy cách giấy.

Cách sử dụng

• Khi bệnh nhân ho có nhiều đờm, hen, đầy và tức ngực và vùng hạ sườn, hen mà bệnh nhân không thể nằm thẳng và phù mặt: Dùng phối hợp đình lịch tử với đại táo dưới dạng đình lịch đại táo tả phế thang.
• Ho nhiều đờm, phù hoặc ít nước tiểu: Dùng phối hợp đình lịch tử với phòng kỷ và đại hoàng.
• Làm sạch mụn, trắng da: kết hợp đình lịch với bột trà xanh, ngâm với nước nguội, tạo thành hỗn hợp đặc, quánh, đắp lên da 3-5′ rồi gỡ ra. Sẽ được một làn da mịn màng
• Ở Ấn Độ, Trung Quốc, người ta sử dụng Cây đình lịch để trị ho gà, ho ra máu, vú sưng đau, dùng ngoài đắp lên các vết thương bị tụ máu, đọng mủ.
• Theo Thiên Kim Phương, lấy đình lịch giã nhuyễn hoặc tán bột bôi lên đầu, có thể chữa được bệnh vảy nến.

Chú ý khi sử dụng hạt đình lịch

Phụ nữ có thai không nên uống, vì đình lịch tính hàn, dùng có thể gây sảy thai.

Qua bài viết dưới đây, chúng ta thấy rằng, hạt đình lịch có rất nhiều công dụng hữu ích: như kháng viêm, làm đẹp da, trị ho, chống ung thư, chống oxy hóa. Ngoài ra, còn giúp điều trị các bệnh lý tim mạch như suy tim mạn. Điều này mở ra một hướng đi mới trong nghiên cứu vị thuốc này để phối hợp điều trị ung thư hay bệnh lí tim mạch của y học hiện đại.

Tuy nhiên, vì đây là một loại thuốc, nên cũng sẽ có những tương tác thuốc, và tác dụng phụ, cũng như liều độc. Vì vậy, bạn đọc không nên tự ý sử dụng hạt đình lịch bằng đường uống. Các bạn có thể hỏi bác sĩ của mình trước khi dùng. Hoặc an toàn hơn, là dùng như một loại mỹ phẩm, để chăm sóc da mặt trắng, sáng và làm sạch mụn nhé.