Hội chứng phổi do virus Hanta: Nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Hội chứng phổi Hantavirus là một bệnh truyền nhiễm được đặc trưng bởi các triệu chứng giống như cúm. Bệnh có thể tiến triển nhanh chóng gây ra những vấn đề về hô hấp. Thậm chí, bệnh có thể gây đe dọa tính mạng của bệnh nhân. Để biết thêm những thông tin cơ bản về căn bệnh này, cùng ThS.BS Vũ Thành Đô tìm hiểu ngay nhé!

1. Tổng quan về hội chứng phổi do virus Hanta

Một số loại hantavirus có thể gây ra hội chứng phổi hantavirus. Các loài động vật gặm nhấm, đặc biệt là con chuột nai, là vật mang mầm bệnh. Bạn bị nhiễm bệnh chủ yếu là do hít phải không khí bị nhiễm hantavirus tỏa ra từ trong nước tiểu và phân của động vật gặm nhấm.

Bởi vì các lựa chọn điều trị còn hạn chế, cách bảo vệ tốt nhất chống lại hội chứng phổi do virus Hanta là tránh các loài gặm nhấm và môi trường sống của chúng.

2. Người mắc hội chứng phổi do virus Hanta sẽ có triệu chứng gì?

Hội chứng phổi do virus Hanta tiến triển qua hai giai đoạn riêng biệt. Trong giai đoạn đầu tiên, bạn có thể có những dấu hiệu và triệu chứng giống như cúm, bao gồm:

• Sốt và ớn lạnh
• Nhức đầu và đau cơ
• Nôn, tiêu chảy hoặc đau bụng

Ở giai đoạn đầu nhiễm Hantavirus rất khó phân biệt với cúm, viêm phổi hoặc các tình trạng nhiễm virus khác. Sau 4 đến 10 ngày, các dấu hiệu và triệu chứng bắt đầu nghiêm trọng hơn. Chúng thường bao gồm:

• Ho có đờm
• Khó thở
• Tích tụ đờm trong phổi
• Huyết áp thấp
• Giảm hiệu suất co bóp của tim

Khi nào cần đến khám bác sĩ?

Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng phổi do virus Hanta có thể xấu đi đột ngột. Thậm chí, chúng có thể nhanh chóng đe dọa tính mạng. Nếu bạn đã ở xung quanh loài gặm nhấm hoặc phân chuột và có các dấu hiệu, triệu chứng như sốt, ớn lạnh, đau cơ hoặc khó thở, hãy đến cơ sở y tế ngay lập tức để kịp thời chẩn đoán và điều trị.

3. Nguyên nhân nào khiến người bệnh nhiễm virus Hanta?

Mỗi loại virus Hanta đều có vật mang mầm bệnh tương thích. Chuột nai là loài mang mầm bệnh chủ yếu trong hầu hết các trường hợp mắc hội chứng phổi do virus Hanta ở Bắc Mỹ. Những loài khác có thể mang mầm bệnh, bao gồm chuột đuối trắng, chuột bông và chuột gạo.

Lây qua đường không khí: Con đường lây truyền chính

Hantavirus truyền qua con người chủ yếu thông qua quá trình chuyển thành các hạt nhỏ của virus được thải ra trong phân, nước tiểu hoặc nước bọt của loài gặm nhấm gây bệnh. Quá trình này xảy ra khi virus đi vào trong không khí và khiến bạn dễ dàng hít phải. Ví dụ, khi dùng chổi để dọn phân chuột trên gác mái có thể làm khuếch tán những hạt phân nhỏ chứa virus Hanta vào không khí. Sau đó bạn có thể dễ dàng hít vào.

Sau khi bạn hít phải hantavirus, chúng đến phổi của bạn và bắt đầu xâm nhập vào các mạch máu nhỏ, được gọi là mao mạch, cuối cùng khiến chúng bị rò rỉ mạch máu. Phổi của bạn sau đó sẽ chứa đầy dịch. Điều đó có thể gây ra những vấn đề hô hấp liên quan đến hội chứng phổi do virus Hanta.

Truyền từ người sang người

Những người bị nhiễm hội chứng phổi hantavirus ở Bắc Mỹ không truyền nhiễm cho người khác. Tuy nhiên, một số vụ dịch ở Nam Mỹ đã cho thấy bằng chứng truyền từ người sang người. Điều này minh họa cho sự biến đổi giữa các chủng ở các khu vực khác nhau.

>> Tìm hiểu thêm Top 10 thực phẩm tốt cho phổi mà bạn cần biết

4. Những yếu tố nguy cơ gây ra hội chứng phổi do virus Hanta

Hội chứng phổi do virus Hanta phổ biến nhất ở các vùng nông thôn của miền Tây nước Mỹ. Bệnh thường gặp vào những tháng mùa xuân và mùa hè. Hội chứng phổi do virus Hanta cũng xảy ra ở Nam Mỹ và Canada. Các loại virus Hanta khác xuất hiện ở Châu Á, tại đây chúng gây ra các rối loạn về thận hơn là các vấn đề về phổi.

Khả năng mắc hội chứng phổi do virus Hanta cao hơn ở những người làm việc, sống hoặc chơi trong khu vực có loài gặm nhấm sống. Các yếu tố và hoạt động làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:

• Mở và làm sạch các tòa nhà hoặc nhà kho sau thời gian dài không sử dụng
• Dọn dẹp nhà cửa, đặc biệt là trên gác má
• Nhà ở hoặc không gian làm việc bị ô nhiễm bởi loài gặm nhấm
• Có công việc tiếp xúc với loài gặm nhấm, chẳng hạn như xây dựng, công trường và kiểm soát côn trùng
• Cắm trại, đi bộ đường dài hoặc săn bắn

5. Những biến chứng của hội chứng phổi do virus Hanta

Hội chứng phổi Hantavirus có thể nhanh chóng đe dọa tính mạng. Khi phổi chứa đầy dịch, việc hô hấp ngày càng trở nên khó khăn hơn. Huyết áp giảm và các cơ quan bắt đầu bị suy yếu, đặc biệt là tim. Tùy thuộc vào chủng virus Hanta, tỷ lệ tử vong của hội chứng phổi Hantavirus ở Bắc Mỹ có thể lớn hơn 30%.

6. Làm thế nào để ngăn ngừa nhiễm virus Hanta?

Giữ cho các loài gặm nhấm không vào nhà và nơi làm việc của bạn có thể giúp giảm nguy cơ nhiễm hantavirus. Hãy thử những cách sau:

• Chặn các đường vào: Chuột có thể chui qua các lỗ nhỏ chỉ 6 mm. Bịt kín các lỗ với một tấm chắn, miếng kim loại hoặc xi măng.
• Dọn dẹp thức ăn thừa: Rửa chén dĩa thường xuyên, lau chùi bếp và sàn nhà, và bảo quản thực phẩm – bao gồm thức ăn cho thú nuôi – trong các hộp cứng có thể chống chuột gặm. Sử dụng nắp đậy kín cho các thùng rác.
• Giảm các vật liệu có thể làm tổ: Bàn chải, cỏ và vật liệu xây dựng bị bỏ đi từ các tòa nhà.
• Đặt bẫy chuột: Bẫy lò xo nên được đặt dọc theo chân tường. Thận trọng khi sử dụng bẫy có chứa thuốc độc, vì chất độc có thể gây hại cho cả người và vật nuôi.

Quy trình dọn dẹp an toàn

Sử dụng rượu, chất khử trùng trong gia đình hoặc thuốc tẩy để làm ướt những con gặm nhấm đã chết và khu vực chúng sinh sống. Hành động này sẽ giết chết virus và giúp ngăn bụi chứa virus phát tán vào trong không khí. Khi mọi thứ ướt, hãy dùng khăn ẩm để nhặt những vật liệu bị ô nhiễm. Sau đó lau bằng chất khử trùng tại khu vực đó.

Thực hiện các biện pháp phòng ngừa đặc biệt, chẳng hạn như đeo mặt nạ phòng độc, khi dọn dẹp các tòa nhà bị phá hoại nặng nề bởi gặm nhấm.

7. Làm thế nào để chẩn đoán bệnh?

Xét nghiệm máu có thể phát hiện nếu cơ thể bạn đã tạo kháng thể đối với virus Hanta. Bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm khác để loại trừ các bệnh có triệu chứng tương tự.

8. Điều trị hội chứng phổi do virus Hanta

Các lựa chọn điều trị cụ thể đối với hội chứng phổi do virus Hanta vẫn còn hạn chế. Nhưng tiên lượng cải thiện sẽ cao hơn khi được phát hiện sớm, nhập viện ngay lập tức và hỗ trợ hô hấp đầy đủ.

Các liệu pháp hỗ trợ

Những trường hợp nặng cần được điều trị ngay lập tức tại đơn vị săn sóc tích cực. Đặt nội khí quản và thở máy có thể cần thiết để hỗ trợ hô hấp và giúp kiểm soát lượng dịch trong phổi (Phù phổi). Đặt nội khí quản bao gồm đưa ống thở qua mũi hoặc miệng để vào khí quản. Thủ thuật này giúp giữ cho đường thở của bệnh nhân được thông thoáng và hoạt động hiệu quả.

Oxy hóa máu

Trong những trường hợp cực kỳ nghiêm trọng của suy hô hấp, bệnh nhân sẽ cần một phương pháp oxy hóa qua màng ngoài cơ thể (ECMO) để đảm bảo bệnh nhân được cung cấp oxy đầy đủ. Điều này được thực hiện bằng việc liên tục bơm máu của bệnh nhân qua một thiết bị máy. Tại đây, máy sẽ loại bỏ carbon dioxide (CO2) ra khỏi máu và thêm oxy (O2) vào máu. Máu được oxy hóa sau đó sẽ được đưa trở lại vào cơ thể của bệnh nhân.

Hội chứng phổi do virus Hanta là một tình trạng vô cùng nguy hiểm. Nguyên nhân chính gây ra tình trạng này là do hít phải virus Hanta có chứa trong không khí bị ô nhiễm bởi loài động vật gặm nhấm. Hậu quả là quá trình gây ra những triệu chứng nặng nề về đường hô hấp và có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh. Chính vì thế, để tránh bị nhiễm bệnh, hãy luôn giữ gìn sạch sẽ nhà ở, cũng như nơi làm việc của bạn, không để các loài động vật gặm nhấm sinh sống và gây ô nhiễm. Nếu có những triệu chứng trên, hãy lập tức đến với cơ sở y tế gần nhất để kịp thời điều trị và giúp cải thiện tiên lượng sống còn của bệnh nhân.