Làm thế nào để có một cái Tết vui khỏe?

Tết nguyên đán là một dịp lễ lớn nhất trong năm, là thời điểm họp mặt của người thân, bạn bè. Cũng vì thế mà mọi người thường dễ bị lôi kéo vào các cuộc vui mà quên đi sức khỏe của bản thân. Bên cạnh đó, những nét văn hóa truyền thống lâu đời của nhân dân ta cũng góp phần không nhỏ gây nên sự xáo trộn trong sinh hoạt, kéo theo các vấn đề về sức khỏe. Vậy làm thế nào để có một cái Tết vui khỏe, chúng ta hãy cùng đến với bài viết sau.  

1. Sức khỏe dịp tết những ảnh thưởng thường gặp?

1.1 Rối loạn tiêu hóa

Đây là tình trạng thường gặp vào những ngày Tết. Rối loạn tiêu hóa được hiểu là tình trạng thức ăn đưa vào vượt quá khả năng tiêu hóa và hấp thụ bình thường của cơ thể. Bắt buộc cơ thể phải thải bớt thức ăn ra ngoài.

Ví dụ như khi một người ăn uống quá nhiều thứ một lúc, dùng nhiều thức ăn dầu mỡ, thức ăn khó tiêu hay uống quá nhiều bia rượu thì sẽ bị đầy bụng, chướng hơi, buồn nôn, nôn và tiêu chảy.

Xử trí tình trạng này thường khá đơn giản, bạn có thể:

• Đi lại nhẹ nhàng sau khi ăn để hệ thống dạ dày ruột hoạt động hiệu quả hơn.
• Cho người bệnh sử dụng thêm men tiêu hóa, các thực phẩm có tác dụng hỗ trợ cho tiêu hóa như sữa chua…
• Nhai một ít gừng tươi, hay dùng gừng pha với nước ấm để uống.

Nếu sau đó các triệu chứng vẫn không đỡ thì có thể đến các cơ sở y tế để được khám và điều trị.

1.2 Ngộ độc thực phẩm

Vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm vào các dịp lễ, Tết thường rất phức tạp và khó kiểm soát nên dễ xuất hiện ngộ độc. Chất độc ở đây có thể là:

• Các hóa chất: chất phụ gia, thuốc trừ sâu,…
• Độc tố: do vi sinh vật tiết ra hay do quá trình hư hỏng của thực phẩm.

Đa phần người bệnh có biểu hiện:

• Đau bụng, buồn nôn, nhức đầu choáng váng;
• Sau đó nôn nhiều hoặc tiêu chảy, kèm theo đó có thể bị sốt nhẹ.
• Các triệu chứng thường xuất hiện sau khi ăn khoảng từ 30 phút với mức độ trầm trọng khác nhau tùy theo loại chất độc và liều lượng sử dụng.

Khi các triệu chứng này xuất hiện, cần ngưng ngay các thực phẩm nghi ngờ và đưa người bệnh đến các cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị. Tuyệt đối không tự ý điều trị tại nhà bằng các phương pháp dân gian truyền miệng.

Ngoài ra còn có một tình trạng hết sức nghiêm trọng cần quan tâm là ngộ độc rượu (bia). Nguyên nhân có thể là do uống quá nhiều hoặc uống phải rượu (bia) giả. Đây là một tình trạng cấp cứu, nếu không được xử trí kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến tử vong.

1.3 Viêm tụy cấp

Viêm tụy cấp xuất hiện sau một bữa ăn thịnh soạn khá kinh điển trong giới y khoa. Và lễ Tết là dịp mà người ta thường dễ chủ quan với sức khỏe của mình. Bằng chứng là các bữa tiệc linh đình thường diễn ra liên tục với rất nhiều dầu mỡ và rượu bia. Điều này khiến cho tụy hoạt động quá mức và dễ bị viêm hơn.

Nhìn chung, người bệnh thường có biểu hiện:

• Đau bụng dữ dội vùng thượng vị
• Nôn ói nhiều (nôn xong không giảm đau),
• Mệt mỏi kèm theo sốt và nhịp tim nhanh…

Bệnh diễn tiến rất nhanh, và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm đến tính mạng. Do đó, đây là một tình trạng cấp cứu. Cần đưa người bệnh đến bệnh viện càng sớm càng tốt ngay khi có các dấu hiệu nghi ngờ!

1.4 Khó kiểm soát đường huyết với người bệnh tăng đường huyết 

Những ngày Tết quả là những ngày khó khăn với người bệnh tiểu đường trong việc duy trì và kiểm soát chỉ số đường máu. Nguyên nhân là các món ăn truyền thống ngày Tết như bánh chưng, bánh tét, mứt,… thường có hàm lượng đường và tinh bột cao.

Không những thế, chúng còn rất ngon và bắt mắt, kèm theo đó là thái độ chủ quan “một miếng chắc không sao” đã khiến tình hình trở nên xấu hơn. Việc ăn các thức ăn này với lượng không kiểm soát đưa dến các biến chứng nguy hiểm như hôn mê tăng đường huyết, toan ceton,…

1.5 Tăng huyết áp

Chỉ số huyết áp chịu rất nhiều sự ảnh hưởng từ chế độ ăn uống và sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, những thói quen tốt thường bị người bệnh bỏ qua trong những ngày đầu năm vì nhiều lí do.

Sử dụng rượu bia, chất kích thích, các thực phẩm có chứa nhiều muối (chẳng hạn như đồ ăn sẵn, đồ đóng hộp, các loại thực phẩm muối chua,…) và nhiều dầu mỡ là nguyên nhân khiến cho chỉ số huyết áp trở nên mất kiểm soát. Tình trạng này dễ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, đột quỵ,.. vô cùng nguy hiểm.

Ngoài ra việc “quên” tái khám vào dịp cuối năm khiến cho những ngày Tết không còn thuốc cũng góp phần không nhỏ vào vấn đề này.

1.6 Vấn đề sức khỏe ở trẻ em

Một đối tượng khác cũng cần được quan tâm đó là trẻ em. Những ngày nghỉ Tết trẻ không phải đi học kéo theo hàng loạt các xáo trộn trong sinh hoạt, ăn, uống, ngủ, nghỉ. Việc di chuyển đường dài, nhất là các tỉnh miền bắc trong thời tiết giá lạnh ảnh hưởng xấu đến đường hô hấp non yếu của trẻ. Bên cạnh đó, các loại bánh kẹo, các loại hạt như hạt dưa, hạt hướng dương,… có thể dẫn đến những tai nạn đáng tiếc như sặc, hóc dị vật…

2. Lý do nào dẫn đến sự bùng phát của các căn bệnh vào dịp Tết?

Có một vài nguyên nhân khiến cho tình trạng sức khỏe của người ta trở nên xấu đi vào dịp tết đến xuân về, thường gặp là:

• Tâm lý cả năm mới gặp gỡ nên vui hết mình, bỏ qua hậu quả. Điều này thể hiện qua việc quên/cố tình không dùng thuốc, không kiêng cử và sinh hoạt không điều độ.
• Tâm lý kiêng kị dùng thuốc và nhập viện đầu năm vì sợ cả năm bị bệnh, ngại phiền hà con cháu dịp Tết… dẫn đến việc nhiều người tự điều trị tại nhà, chậm trễ nhập viện.
• Phong tục tập quán và nét văn hóa ẩm thực đặc trưng ngày Tết cũng là một trong các yếu tố góp phần làm tăng số ca bệnh. Với vô cùng đa dạng các món như thịt kho tàu, bánh chưng, bánh tét, bia rượu, nước ngọt có gas,… quả thực khiến người bệnh khó mà kềm lòng được. Vệ sinh an toàn thực phẩm trong thời gian này cũng là một điều đáng lo ngại.

3. Làm thế nào để có một cái Tết vui khỏe?

Để đón một cái Tết vui vẻ và an lành, chúng ta cần lưu ý một số điểm sau:

• Ăn mặc: trời lạnh, người lớn tuổi cần ăn mặc đủ ấm khi đi ra ngoài. Chú ý giữ ấm cổ, ngực, bàn tay, bàn chân, đặc biệt là đối với những người mắc các bênh như tăng huyết áp, bệnh tim mạch… Hạn chế ra khỏi nhà vào ban đêm và tập thể dục vào sáng sớm.
• Sinh hoạt: Duy trì nếp sinh hoạt điều độ, tránh vui chơi quá đà. Đảm bảo chia các cử ăn một cách hợp lý (thường là sáng, trưa, tối), tránh bỏ bữa, mỗi bũa chỉ nên ăn lượng vừa phải để dễ tiêu hóa. Hạn chế các thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ. Tránh uống rượu bia, hút thuốc lá quá nhiều.
• Khi có các triệu chứng của ngộ độc thức ăn hay rối loạn tiêu hóa, tuyệt đối không được tự ý dùng các thuốc làm cầm tiêu chảy hay giảm nôn ói. Các biểu hiện này là phản xạ tự bảo vệ của cơ thể nhằm tống các chất độc hay vi khuẩn ra ngoài. Nếu dùng thuốc để ức chế các phản xạ đó sẽ làm ứ đọng vi khuẩn và độc tố trong cơ thể, khiến cho bệnh trầm trọng hơn. Điều cần làm là cho người bệnh uống nhiều nước, dung dịch Oresol và đưa đến cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
• Đối với những người bị tăng huyết áp và đái tháo đường cần đặc biệt lưu ý dùng thuốc đúng giờ, kiểm tra huyết áp và đường máu thường xuyên. Cũng nên lưu tâm trong vấn đề ăn uống, cố gắng duy trì tập luyện thể thao nhẹ nhàng. Nhập viện ngay khi huyết áp hoặc đường máu tăng quá cao hoặc có biểu hiện đau ngực, yếu liệt nửa người…
• Nhà có trẻ nhỏ cần trông nom cẩn thận để tránh các tai nạn không đáng cớ. Nên cho trẻ ăn uống vừa phải, không nên để trẻ ăn quá nhiều bánh kẹo, mứt, nước ngọt…

Tết đến xuân về ai cũng mong muốn được vui vẻ bên người thân, bạn bè, nhưng cũng không nên vì thế mà chủ quan với sức khỏe của mình. Trên đây là những bệnh lý thường gặp vào dịp Tết và những lưu ý về sức khỏe cho mọi người. Hy vọng tất cả chúng ta sẽ có một cái Tết an lành và tràn đầy yêu thương!

Bác sĩ : Nguyễn Hồ Thanh An