Ngứa họng: Không chỉ là triệu chứng đơn giản!

Thỉnh thoảng hầu như chúng ta đều gặp phải sự phiền toái của triệu chứng ngứa họng. Cảm giác ngứa họng muốn ho, thường “tằng hắng” sẽ gây ra những vấn đề không thoải mái trong giao tiếp và sinh hoạt. Hầu hết ngứa họng không nguy hiểm. Chúng ta có thể áp dụng các biện pháp khắc phục đơn giản tại nhà. Tuy nhiên cần hiểu rõ nguyên nhân, các yếu tố liên quan để biết cách phòng ngừa cũng như chủ động đi khám tại các cơ sở y tế vì đôi khi nó là dấu hiệu cảnh báo sớm của một bệnh lý nguy hiểm.

Nguyên nhân gây ngứa họng

Ngứa họng là một dấu hiệu rất phổ biến của những người bị viêm mũi dị ứng theo mùa (sốt cỏ khô, sốt mùa hè – hay “fever”) và các dị ứng khác, thậm chí có thể là dấu hiệu sớm của nhiễm virus hoặc vi khuẩn.

Cảm giác ngứa họng có thể được gây ra bởi một loạt các yếu tố. Nguyên nhân thường bao gồm:

Viêm mũi dị ứng

Còn được gọi là “sốt cỏ khô”, viêm mũi dị ứng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ngứa họng. Có đến 40 – 60 triệu người Mỹ bị ảnh hưởng bởi nó. Viêm mũi dị ứng xảy ra khi cơ thể phản ứng quá mức với một chất vô hại khác, giải phóng chất gọi là histamine và gây ra những phản ứng quá mẫn này.

Các tác nhân phổ biến bao gồm phấn hoa, mạt nhà, bụi và các chất kích thích như khói thuốc lá hoặc khói thải.

Dị ứng thực phẩm

Xảy ra khi cơ thể phản ứng với một số thứ chúng ta ăn. Phản ứng thường phát triển trong vòng vài phút hoặc vài giờ sau khi chúng ta tiêu thụ loại thực phẩm đó. Dị ứng có thể nhẹ với các triệu chứng dừng lại ở ngứa cổ họng hoặc miệng. Tuy nhiên, đôi khi chúng có thể đe dọa tính mạng.

Thực phẩm gây dị ứng phổ biến bao gồm đậu phộng, động vật có lớp vỏ, trứng, sữa và lúa mì.

Dị ứng thuốc

Nhiều người bị dị ứng với một số loại thuốc bao gồm penicillin và các loại kháng sinh khác. Mức độ nghiêm trọng của dị ứng sẽ dao động từ nhẹ đến đe dọa tính mạng.

Các triệu chứng dị ứng thuốc có thể bao gồm ngứa cổ họng bắt đầu ngay sau khi dùng một loại thuốc mới.

Nhiễm virus và vi khuẩn cấp tính

Viêm họng hoặc viêm amiđan có thể bắt đầu bằng ngứa họng trước khi tiến triển thành một bệnh lý nặng hơn. Các loại vi-rút như cảm lạnh thông thường hoặc vi-rút cúm đều có thể gây ngứa họng.

Nếu chỉ là cảm lạnh, triệu chứng cổ họng ngứa ngáy thường không giống với triệu chứng đau họng nhẹ tiến triển trước đó. Nếu một người bị nhiễm cúm, đau họng sẽ nghiêm trọng hơn và kèm theo sốt, đau nhức cơ thể và khó chịu ở ngực.

Nhiễm trùng mạn tính

Bệnh lý viêm mũi xoang mạn tính đôi khi có triệu chứng không rõ ràng. Dịch viêm vùng mũi xoang có thể chảy về phía cửa mũi sau và thành sau họng, làm người bệnh luôn có cảm giác rất ngứa vùng này, muốn tằng hắng và ho. Chẩn đoán dưới sự hỗ trợ của nội soi và CT scan, các bác sĩ dễ dàng nhận định vị trí xoang viêm và đưa ra hướng điều trị thích hợp.

Tương tự, viêm amiđan mạn tính với bề mặt amiđan chứa nhiều hốc bã đậu, thậm chí sỏi amiđan. Nơi đây tích tụ nhiều vi khuẩn, cũng như sỏi và bã đậu sẽ gây cảm giác ngứa, cộm, rất khó chịu trong cổ họng. 

Mất nước

Xảy ra khi cơ thể mất một lượng nước nhiều hơn mức cho phép thông thường. Nó thường gặp trong thời tiết nóng, sau khi tập thể dục hoặc trong khi bị bệnh.

Mất nước gây ra khô miệng, một tình trạng tạm thời mà miệng và cổ họng không có đủ nước bọt. Điều này có thể gây ra cảm giác ngứa ở cổ họng.

Trào ngược axit

Còn được gọi là chứng ợ nóng. Một số người bị trào ngược dạ dày thực quản mãn tính hay gặp các vấn đề về cổ họng.

Ngứa hoặc đau họng thường không phải là triệu chứng duy nhất của trào ngược. Tuy nhiên, một số người có tình trạng trào ngược khá kín đáo và họ chỉ có thể nhận thấy cổ họng ngứa ngáy kéo dài.

Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc có thể gây ho khan và ngứa họng mà không phải do phản ứng dị ứng. Những người dùng thuốc ức chế men chuyển cho bệnh tăng huyết áp nên lưu ý rằng thuốc ức chế men chuyển có thể gây ngứa họng và ho khan.

Thông thường, các triệu chứng này bắt đầu ngay sau khi bắt đầu dùng thuốc ức chế men chuyển và không kèm theo các triệu chứng khác thường gặp khi bị ngứa họng.

Các triệu chứng có thể đi kèm với ngứa họng

Thông thường, ngứa họng không phải là triệu chứng duy nhất mà một người có thể mắc phải. Triệu chứng khác đi kèm với ngứa họng thay đổi theo nguyên nhân của ngứa họng.

Do viêm mũi dị ứng

• Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi.
• Cảm giác đau tức vùng mặt, tăng áp lực lòng xoang.
• Ngứa mắt và da.
• Hắt xì.
• Mệt mỏi.
• Mắt sưng, đỏ hoặc chảy nước mắt.

Khi tình trạng được gây ra bởi phản ứng dị ứng thuốc hoặc thực phầm, ngứa họng có thể xảy ra cùng với bất kỳ triệu chứng nào từ nhẹ cho đến nặng, cần điều trị y tế khẩn cấp ngay lập tức.

Do dị ứng thuốc và thực phẩm

• Phát ban đỏ ngứa.
• Đỏ da vùng quanh mắt.
• Ngứa tai.
• Buồn nôn và nôn mửa.
• Tiêu chảy.
• Đau bụng.
• Sưng môi, lưỡi và cổ họng.
• Khó thở hoặc khó nuốt.
• Cảm giác bứt rứt, khó chịu.
• Tụt huyết áp.
• Mất ý thức.

Có thể khó phân biệt chứng ngứa họng do viêm mũi dị ứng hay do nguyên nhân gây bệnh khác. Trong cả hai trường hợp, nó đều có thể đi kèm với nghẹt mũi hoặc hắt hơi.

Do một bệnh cấp tính

• Sốt.
• Viêm tuyến.
• Đau cơ.
• Nhược cơ.
• Đau đầu.
• Ho.
• Nghẹt mũi.

Do mất nước

• Cảm giác rất khát nước.
• Khô miệng.
• Nước tiểu sậm màu.

Do trào ngược hoặc ợ nóng

• Nuốt khó, nuốt vướng hoặc đau khi nuốt.
• Cảm giác nóng rát ở ngực hoặc cổ họng.
• Có khí trong đường tiêu hóa.
• Viêm thanh quản.
• Mòn men răng.
• Viêm nướu.
• Hơi thở có mùi.

Biện pháp khắc phục ngứa họng tại nhà

Các biện pháp khắc phục cho ngứa cổ họng có thể thay đổi dựa trên nguyên nhân. Tuy nhiên, có một số biện pháp đã được thử nghiệm và có thể giúp ích trong hầu hết các trường hợp, bao gồm:

• Một thìa mật ong để tráng qua cổ họng.
• Súc họng bằng nước muối.
• Sử dụng các loại viên ngậm hoặc thuốc ho.
• Dùng thuốc xịt mũi.
• Dùng trà nóng với chanh và mật ong.

Việc sử dụng thuốc chống dị ứng không kê đơn và thuốc xịt mũi có thể làm giảm ngứa họng do dị ứng. Đối với cảm lạnh thông thường, một loại thuốc cảm lạnh không kê đơn có thể giúp bạn.

Hầu hết mọi người sẽ thấy rằng họ có thể giảm nguy cơ bị ngứa họng nếu họ làm như sau:

• Bỏ thuốc lá.
• Uống nhiều nước.
• Tránh cafein và rượu.
• Rửa tay thường xuyên trong mùa lạnh và cúm.
• Tránh mở cửa sổ và đi ra ngoài trong mùa dị ứng (phấn hoa).

Khi nào bạn cần đi khám bác sĩ?

Bạn nên gọi bác sĩ và hẹn khám nếu các triệu chứng kéo dài hơn 10 ngày, trở nên tồi tệ dần hoặc không cải thiện với các biện pháp tự chăm sóc tại nhà.

Mọi người lưu ý, cần đi khám bác sĩ ngay lập tức trong trường hợp cổ họng bị ngứa kèm theo bất kỳ triệu chứng nào sau đây:

• Sốt.
• Khó nuốt.
• Khó thở, thở khò khè.
• Nổi mẩn đỏ, phát ban (mề đay).
• Sưng mặt.
• Đau họng nghiêm trọng.

Ngứa họng tuy thường không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu bạn không tự xác định được nguyên nhân, bạn cần đi khám để được tư vấn về thuốc và chăm sóc sức khỏe tại nhà. Bạn hãy nhớ các triệu chứng cảnh báo bệnh nghiêm trọng như trên. Đây là những tình trạng cần những chăm sóc y tế ngay lập tức, điều trị bằng các thuốc phù hợp.