Tăng canxi máu có nguy hiểm không?

Canxi là nguyên tố giữ vai trò quan trọng trong cơ thể. Tuy nhiên, khi nồng độ canxi máu quá cao, bệnh nhân có thể sẽ gặp phải các vấn đề về sức khỏe. Việc hiểu rõ về tình trạng tăng canxi máu, nguyên nhân và những cách điều trị là vô cùng cần thiết. Hãy cùng ThS.BS Vũ Thành Đô tìm hiểu về bệnh lý này qua bài viết dưới đây.

Tăng canxi máu là gì?

Canxi là khoáng chất quan trọng đối với cơ thể. Những chức năng của canxi bao gồm:

• Hình thành nên xương, giúp trẻ cao lớn và giữ xương chắc khỏe.
• Đảm bảo các cơ quan, tế bào, cơ và dây thần kinh hoạt động bình thường.
• Hỗ trợ quá trình đông máu.
• Cần thiết cho hoạt động của tim và hệ thần kinh.

Song khi lượng canxi tăng cao quá mức, bạn sẽ gặp phải những tác hại nguy hiểm. Tăng canxi máu cản trở cơ thể thực hiện các chức năng bình thường. Ở một vài trường hợp, bệnh lý này còn dẫn đến tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây tăng canxi máu

Thông thường, để điều hòa lượng canxi huyết thanh, cơ thể sẽ cần đến 3 yếu tố chính: canxi, vitamin D và tuyến cận giáp (PTH). Tuy nhiên, khi có sự mất cân bằng giữa các yếu tố này, nồng độ canxi sẽ thay đổi và tăng cao bất thường. Các nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiện tượng này là:

Cường cận giáp

Cường cận giáp là lý do phổ biến nhất gây tăng canxi máu. Khi tuyến cận giáp hoạt động quá mức, lượng PTH sẽ được tiết ra nhiều hơn bình thường. Điều này đã khiến nồng độ canxi đột ngột tăng cao. Phần lớn phụ nữ trên 50 đều bị cường cận giáp nên có lượng canxi huyết tương đối cao.

Các bệnh ung thư

Ung thư phổi khiến hàm lượng vitamin D tăng cao. Vitamin D thường chịu trách nhiệm cho khả năng hấp thu canxi của cơ thể. Do đó, sự tăng cường quá mức của vitamin này sẽ phát triển theo sự tăng cao của canxi máu. Ngoài ra, các loại ung thư khác như ung thư vú, ung thư di căn đến xương hay ung thư máu cũng gây tình trạng tương tự.

Yếu tố di truyền

Các thụ thể canxi có thể bị lỗi do rối loạn di truyền. Tuy nhiên, tình trạng này tương đối hiếm gặp và cũng không gây ra các triệu chứng cụ thể.

Tình trạng mất nước

Mất nước có thể dẫn đến các trường hợp tăng canxi máu nhẹ. Mức độ nghiêm trọng của các trường hợp này thường phụ thuộc khá nhiều vào chức năng thận. Với những người suy thận mãn tính, lượng dịch bị mất đi nhiều hơn và làm bệnh lý tăng canxi máu trầm trọng hơn bình thường.

Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc có thể gây tăng canxi máu, ví dụ như thuốc lợi tiểu. Song nồng độ canxi huyết sẽ ổn định trở lại khi bệnh nhân ngưng dùng thuốc. Do đó, người bệnh cần được theo dõi chặt chẽ trong quá trình dùng thuốc để tránh các  tác dụng phụ nguy hiểm.

Những triệu chứng lâm sàng

Tăng canxi máu ở giai đoạn nhẹ thường không có các triệu chứng lâm sàng điển hình. Tuy nhiên nếu bệnh diễn tiến nặng, bệnh nhân có thể có các biểu hiện liên quan đến một số cơ quan như sau:

• Luôn đau đầu, mệt mỏi.
• Thận: luôn cảm thấy khát nước, tăng số lần đi tiểu, đau giữa lưng và một phần bên trên bụng do sỏi thận.
• Đường tiêu hóa: buồn nôn, đau bụng, chán ăn, táo bón.
• Tim mạch: cảm giác đánh trống ngực, rối loạn nhịp tim.
• Cơ, xương khớp: co giật, chuột rút, yếu cơ, đau hoặc có thể gãy xương.
• Thần kinh: ảnh hưởng đến cách thức hoạt động của não. Bệnh nhân lờ đờ, mệt mỏi hoặc trầm cảm.

Nếu có nhiều hơn 1 triệu chứng tăng canxi máu trên, bạn nên đến phòng khám để được chẩn đoán bệnh và điều trị.

Tăng canxi máu có nguy hiểm không?

Theo các bác sĩ, tăng canxi máu không phải là bệnh lý quá nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể tiến triển nhanh và để lại các biến chứng sau:

• Loãng xương hoặc gãy xương, cong cột sống và giảm chiều cao do khòm lưng.
• Sỏi thận do các tinh thể canxi đọng lại nhiều ở thận.
• Suy thận nặng, ảnh hưởng đến khả năng lọc máu và bài tiết nước tiểu.
• Một số vấn đề trên hệ thống thần kinh như hôn mê, mất trí nhớ và có thể đe dọa tính mạng người bệnh.
• Nhịp tim bất thường.

Chẩn đoán tăng canxi máu

Để chấn đoán tăng canxi máu, các bác sĩ thường ưu tiên xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ canxi huyết thanh. Giới hạn canxi bình thường là 2.1 – 2.6 mmol/L. Nếu lượng canxi vượt qua khỏi mức 2.6, bạn sẽ được chẩn đoán tăng canxi máu.

Bác sĩ cũng có thể chỉ định xét nghiệm nước tiểu để chẩn đoán cường cận giáp hoặc các bệnh lý khác. Khi tìm ra nguyên nhân gây rối loạn nồng độ canxi, việc điều trị cũng sẽ đơn giản hơn.

Ngoài ra, một số phương pháp khác cũng được áp dụng để xác định căn nguyên của tình trạng canxi bất thường.

• Chụp X-quang.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT).
• Chụp cộng hưởng từ (MRI).
• Chụp nhũ ảnh.
• Kiểm tra mật độ khoáng xương.

Các lựa chọn điều trị

Tùy thuộc vào mức độ và nguyên nhân gây bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị tăng canxi máu khác nhau.

Trường hợp nhẹ

Ở những giai đoạn đầu, bệnh nhân chưa cần điều trị ngay mà chỉ cần theo dõi diễn tiến bệnh qua tình trạng xương, thận. Bạn cũng cần tuân thủ lời khuyên của bác sĩ.

Trường hợp nặng

Nếu các triệu chứng tiến triển nặng hơn, bạn sẽ cần sự trợ giúp của bác sĩ. Mục tiêu điều trị là đưa nồng độ canxi huyết về mức bình thường, đồng thời ngăn ngừa các tổn thương cho xương và thận. Một số lựa chọn điều trị hiện có bao gồm:

Dùng thuốc

Những loại thuốc thường được bác sĩ kê đơn bao gồm:

• Calcitonin giúp làm chậm quá trình mất xương. Tuy nhiên bệnh nhân có thể buồn nôn nhẹ.
• Biphosphonate là thuốc trị loãng xương đường tiêm tĩnh mạch. Thuốc thường được sử dụng trong tăng canxi máu do ung thư. Người bệnh có thể gặp vài rủi ro như hoại tử xương hàm hoặc gãy xương đùi.
• Denosumab là thuốc thay thế cho biphosphonate nếu bệnh nhân không dung nạp biphosphonate.
• Dung dịch tiêm truyền tĩnh mạch: đây là lựa chọn khi nồng độ canxi máu tăng quá cao. Bệnh nhân khi đó cần được cấp cứu để hạ mức canxi xuống, tránh để lại các biến chứng nguy hiểm.

Phẫu thuật

Nếu bệnh nhân bị tăng canxi máu do cường giáp, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để cải thiện tình trạng này.

Tăng canxi máu là bệnh lý khá phổ biến hiện nay. Bệnh lý này có thể gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe nếu không được chẩn đoán và chữa trị. Do đó, nếu nhận thấy bản thân có những dấu hiệu bất thường, bạn nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn cụ thể.