YouMed

Thiếu máu thiếu sắt: Những thông tin bạn cần biết

bác sĩ hứa minh luân
Tác giả: Bác sĩ Hứa Minh Luân
Chuyên khoa: Ngoại tổng quát

Thiếu máu thiếu sắt là bệnh lý khá phổ biến, thường gặp ở phụ nữ có thai và trẻ em. Thiếu máu thiếu sắt khiến cơ thể mệt mỏi, xanh xao. Nếu không được điều trị sớm sẽ ảnh hưởng lớn tới đời sống sinh hoạt và hiệu quả làm việc.Bài viết dưới đây Youmed cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản về bệnh thiếu máu thiếu sắt. Hãy cùng Youmed tìm hiểu nhé!

1. Tổng quan về bệnh thiếu máu thiếu sắt

Thiếu máu do thiếu sắt hay còn gọi là thiếu máu thiếu sắt, là tình trạng xảy ra khi hồng cầu bị giảm cả về số lượng và chất lượng do thiếu sắt hay nói cách khác là cơ thể bị thiếu máu vì không tổng hợp đủ hemoglobin do thiếu sắt.

Thiếu máu thiếu sắt là một bệnh rất phổ biến tác động đến hàng tỷ người trên thế giới. Đặc biệt là phụ nữ tuổi sinh đẻ, phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ. Ngày càng có nhiều người bị ảnh hưởng bởi bệnh thiếu máu do thiếu sắt hơn so với bất kỳ sự thiếu hụt vi chất dinh dưỡng nào. Trước khi tình trạng thiếu máu xảy ra, thiếu sắt đã làm ảnh hưởng đến các chức năng khác, như hệ thống miễn dịch, hệ thống thần kinh, làm giảm khả năng miễn dịch, giảm hoạt động thể chất và suy giảm nhận thức.

Thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em là một trong những bệnh lý khá phổ biến nhất là trẻ < 2 tuổi.

2. Vai trò của sắt trong cơ thể

Sắt là yếu tố cần thiết cho sự sống. Tuy lượng sắt rất ít trong cơ thể nhưng nó lại có mặt trong tất cả các tế bào và có nhiều chức năng. Đặc biệt là chức năng vận chuyển oxy tới các tế bào dưới dạng Hemoglobin.

  • Phân bố sắt trong cơ thể như sau
  • 75% Heme Protein ( Hp, myoglobin)
  • 22% Hemosiderine, Ferritin
  • 3% Enzyme

Nhu cầu sắt ở trẻ em từ 1,5 – 2mg/ngày. Thức ăn là nguồn cung cấp sắt chủ yếu cho cơ thể. Sự hấp thu sắt bắt đầu từ dạ dày, ruột non nhưng nhiều nhất là đoạn tá tràng, hỗng tràng. Ngoài ra sắt còn được cung cấp từ quá trình tiêu hủy hồng cầu.

Có nhiều yếu tố làm tăng việc hấp thu sắt như thịt, gan, cá làm tăng khả năng hấp thu sắt có nguồn gốc từ thực vật

3. Nguyên nhân

Thiếu máu thiếu sắt liên quan trực tiếp đến việc thiếu chất sắt trong cơ thể. Có nhiều nguyên nhân của sự thiếu hụt sắt. Tuy nhiên một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

  • Chế độ ăn uống kém hoặc không đủ chất sắt.
  • Mất máu;
  • Cơ thể giảm khả năng hấp thụ sắt;

3.1 Chế độ ăn uống

  • Chế độ ăn thiếu chất sắt là nguyên nhân hàng đầu gây thiếu sắt. Thực phẩm giàu chất sắt như trứng và thịt cung cấp cho cơ thể nhiều chất sắt cần thiết để sản xuất huyết sắc tố.
  • Nếu một người không ăn đủ để duy trì nguồn cung cấp sắt sẽ dẫn đến tình trạng thiếu sắt.

3.2 Mất máu

  •  Sắt được được lưu trữ chủ yếu trong các tế bào hồng cầu. Thiếu sắt xảy ra khi một người mất nhiều máu do chấn thương, sinh con hoặc mất máu trong chu kì kinh nguyệt.
  • Trong một số trường hợp, mất máu do các bệnh mãn tính hoặc một số bệnh ung thư có thể dẫn đến thiếu sắt.

3.3 Giảm khả năng hấp thụ sắt

 Không thể hấp thụ đủ chất sắt từ thực phẩm hàng ngày. Điều này có thể là do vấn đề với ruột non chẳng hạn như bệnh Celiac, bệnh Crohn hoặc nếu một phần của ruột non đã bị cắt bỏ.

4. Yếu tố nguy cơ

Trẻ sơ sinh và trẻ em: Trẻ sinh non và trẻ sinh nhẹ cân có nguy cơ thiếu sắt cao hơn các trẻ khác. Ngoài ra, trẻ sơ sinh không nhận đủ chất sắt qua sữa mẹ có nguy cơ cao hơn. Có thể bổ sung chất sắt cho trẻ bằng cách thêm sữa bột giàu chất sắt vào chế độ ăn của bé.

5. Triệu chứng lâm sàng

Các triệu chứng xuất hiện từ từ như: da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt, trẻ mệt mỏi ít hoạt động, hay quấy khóc, biếng ăn, ít ngủ, cơ nhão, chậm biết lật, biết ngồi, biết đi. Trẻ lớn có cảm giác chóng mặt, ù tai, khó thở khi gắng sức.

Nếu không điều trị, bệnh kéo dài hơn sẽ có biểu hiện tiếp theo như: móng tay, móng chân dẹt, lõm, mất độ trơn bóng, đau nhức xương, tóc khô dễ gãy, mất gai lưỡi, dễ rối loạn tiêu hóa

6. Xét nghiệm

  • Công thức máu: Hemoglobin giảm
  • Phết máu sẽ thấy có hồng cầu nhỏ nhược sắc, có thể biến dạng
  • Sắt huyết thanh giảm, Ferritin giảm

7. Điều trị

Thiếu máu thiếu sắt mức độ nhẹ và trung bình.

  • Bổ sung chế độ ăn có nhiều chất sắt nguồn gốc động thực vật và các thức ăn dễ hấp thu sắt như trứng, cá, thịt đậu nành các thức ăn giàu Vitamin C như: chanh, cà chua, khoai tây, cam, quýt
  • Giảm thức ăn làm giảm hấp thu chất sắt như: trà, Phosphat.
  • Thuốc: sắt uống, sắt nguyên tố 4-6mg/kg/ngày chia 2-3 lần uống cách xa các bữa ăn kết hợp với vitamin C 3mg/kg/ngày để tăng hấp thu sắt ở ruột.
  • Đáp ứng điều trị: sau 7-10 ngày điều trị, Hemoglobin sẽ tăng dần trẻ hồng hơn giảm các triệu chứng, trẻ ăn khá hơn, ít quấy, ngủ tốt hơn.
  • Thiếu máu thiếu sắt mức độ nặng hoặc bệnh nhân không dung nạp đường uống phải dùng thuốc sắt tiêm bắp hoặc đường tim mạch. Nếu thiếu máu nặng (Hb < 5g/dl) cần phục hồi nhanh thì phải truyền khối hồng cầu.

8. Phòng ngừa

  • Duy trì bú mẹ ít nhất đến 6 tháng tuổi.
  • Dùng sữa có tăng cường chất sắt ( 6-12mg/l) ít nhất đến 1 tuổi, nếu phải uống sữa công thức.
  • Chế độ ăn cho trẻ có nhiều sắt.
  • Cần bổ sung sắt cho trẻ nhẹ cân, non tháng, sinh đôi sinh ba.
  • Điều trị bệnh mãn tính: tiêu chảy kéo dài, giun móc.

Bài viết trên đây YouMed cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản về bệnh thiếu máu thiếu sắt. nếu bạn có thắc mắc hay cần tìm hiểu thêm thông tin về bệnh thì bạn hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn nhé!

>> Sắt là một khoáng chất. Sắt giúp tạo nên một thai kỳ khỏe mạnh và an toàn. Ngoài ra, sắt còn có vai trò quan trọng trong sự phát triển não ở trẻ em.

Đặt khám tiện lợi cùng YouMed

+25 Bệnh viện
+700 Bác sĩ
+89 Phòng khám
Đặt khám không chờ đợi

Đặt khám
không chờ đợi

Nhắn tin với bác sĩ

Nhắn tin
với bác sĩ

Gọi video với bác sĩ

Gọi video
với bác sĩ

Mua sản phẩm y tế giá tốt

Mua sản phẩm
y tế giá tốt

Lưu trữ hồ sơ y tế

Lưu trữ
hồ sơ y tế

Đọc tin y tế chính thống

Đọc tin y tế
chính thống

Tải ứng dụng YouMed

Nguồn tham khảo / Source

Trang tin y tế YouMed chỉ sử dụng các nguồn tham khảo có độ uy tín cao, các tổ chức y dược, học thuật chính thống, tài liệu từ các cơ quan chính phủ để hỗ trợ các thông tin trong bài viết của chúng tôi. Tìm hiểu về Quy trình biên tập để hiểu rõ hơn cách chúng tôi đảm bảo nội dung luôn chính xác, minh bạch và tin cậy.

  1. Iron deficiency anemiahttps://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/iron-deficiency-anemia/symptoms-causes/syc-20355034

    Ngày tham khảo: 08/07/2020

Chia sẻ thông tin hữu ích này cho mọi người