Viêm đường mật nguyên phát: 6 điều cần biết

Viêm đường mật nguyên phát là bệnh lý tự miễn nguy hiểm có thể dẫn đến tình trạng xơ gan nguyên phát. Bệnh nặng dần theo thời gian, nếu không được theo dõi điều trị đúng cách có thể diễn tiến nặng gây tử vong vì tổn thương gan. Hãy cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Thái Việt Nguyên tìm hiểu bệnh lý này ở bài viết dưới đây.

Viêm đường mật nguyên phát là gì?

Viêm đường mật nguyên phát là một bệnh lý tổn thương ở gan. Gan là một cơ quan lớn nằm ở phần bụng phải. Bệnh lý xảy ra do các kháng thể do cơ thể tạo ra bởi hệ thống miễn dịch tấn công, gây tổn thương gan (bệnh lý tự miễn ) gây ra xơ gan nguyên phát. Điều này gây tích tụ mật trong gan và gây tổn thương tế bào gan.

Mặc dù nguyên nhân chính xác gây nên bệnh chưa được biết, các yếu tố về miễn dịch , về di truyền đóng vai trò quan trọng. Viêm xơ chai đường mật nguyên phát có thể xem là bệnh hiếm, nhưng gần đây thấy bệnh xuất hiện ngày càng nhiều….Nó có thể xảy ra đơn lẻ, nhưng cũng có những bệnh nhân có liên quan đến bệnh viêm ruột, đặc biệt là bệnh viêm loét đại tràng.

Viêm đường mật nguyên phát là một bệnh lý nghiêm trọng. Hiện tượng viêm có thể làm tổn thương gan và ảnh hưởng đến chức năng của cơ quan này. Tổn thương gan có thể gây tử vong. Hầu hết bệnh nhân thường là giới nữ, tuy nhiên giới nam cũng có ghi nhận bệnh lý này.

Triệu chứng của viêm đường mật nguyên phát

Nhiều bệnh nhân viêm đường mật nguyên phát không triệu chứng, tuy nhiên nếu biểu hiện, các triệu chứng có thể gặp như:

• Mệt mỏi: bệnh nhân thường cảm thấy mệt, ngủ nhiều cả ngày lẫn đêm.
• Ngứa da: ngứa tăng về đêm
• Thay đổi ở da: khô da, nổi mề đay, sạm da, vàng da hoặc vàng mắt.
• Đau khớp.
• Khô mắt, khô miệng.
• Đau bụng (thường đau bên phải).
• Sụt cân.
• Giảm tập trung, trí nhớ kém.

Diễn tiến bệnh thường khó tiên lượng trước, nhưng thông thường diễn tiến chậm . Bệnh nhân có thể có bệnh nhiều năm nhưng không có triệu chứng. Triệu chứng bệnh có thể tồn tại nhiều mức độ, có thể cách khoảng hoặc diễn tiến từ từ

Biến chứng của bệnh đường mật mãn tính : mệt , ngứa, tiểu ra mỡ , thiếu vitamin hòa tan mỡ: A, D, E, K, loãng xương. Biến chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa: xuất huyết tiêu hóa, báng bụng, viêm phúc mạc , não gan.

Suy gan có thể xảy ra sau 7 – 15 năm của bệnh hay có thể dài hơn . Bệnh nhân có thể có bệnh từ lâu , sau đó có thể phát triển thành khối u đường mật gọi là ung thư đường mật , nhưng điều này chỉ xảy ra khoảng 0,5 – 1% mỗi năm.

Xét nghiệm chẩn đoán viêm đường mật nguyên pháp

Bệnh nhân cần được bác sĩ thăm khám, hỏi bệnh sử và triệu chứng. Các xét nghiệm sau đó có thể được chỉ định như:

• Xét nghiệm máu
• Sinh thiết gan: thông qua việc sinh thiết, mẫu mô gan nhỏ được lấy và kiểm tra dưới kính hiển vi để chẩn đoán bệnh

Đôi khi các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như cắt lớp vi tính hay cộng hưởng từ cũng cần thiết cho chẩn đoán.

Chụp mật tụy cộng hưởng từ (MRCP) đang nhanh chóng phát triển như một khảo sát lựa chọn để đánh giá các ống dẫn mật. Khi chất lượng hình ảnh vẫn tiếp tục được cải thiện, MRCP có thể trở thành tiêu chuẩn vàng trong tương lai.

Phương pháp điều trị viêm đường mật nguyên phát

Mục tiêu quan trọng trong điều trị viêm đường mật nguyên phát là làm chậm diễn tiến bệnh và giảm thiểu tổn thương cho gan. Ngoài ra các biện pháp điều trị bổ sung có thể được chỉ định như:

• Thay đổi thói quen ăn uống: những bệnh nhân viêm đường mật nguyên phát cần ăn khẩu phần hạn chế chất béo
• Bổ sung vitamin: những bệnh nhân viêm đường mật thường không hấp thu đủ lượng vitamin cần thiết qua quá trình tiêu hóa. Nếu không cung cấp đủ vitamin cho cơ thể cần bổ sung bằng thuốc. Tuy nhiên không nên tự ý sử dụng vitamin mà cần đến khám bác sĩ để được tư vấn loại vitamin nào còn thiếu cần cung cấp cũng như cách dùng an toàn.
• Các thuốc giảm bớt triệu chứng của bệnh: thuốc giảm ngứa, thuốc thoa giảm khô miệng,…
• Ghép gan: nếu tình trạng viêm đường mật nguyên phát tiến triển nặng, thuốc làm giảm diễn tiến bệnh và tổn thương gan không hiệu quả lúc này phương án ghép gan được cân nhắc. Ghép gan là quá trình thay gan đã bị tổn thương bằng một lá gan khỏe mạnh.

Ghép gan là một cuộc phẫu thuật lớn, có nhiều nguy cơ nên cần được tư vấn và lựa chọn kỹ lượng. Bệnh nhân cần được khảo sát tình trạng sức khỏe và an toàn phẫu thuật. Lá gan ghép cần phù hợp với bệnh nhân, đôi khi quá trình chờ đợi gan ghép kéo dài có thể lên đến vài năm để tìm được gan phù hợp.

Bệnh nhân bị viêm đường mật có phải hạn chế vận động?

Hoạt động thể chất ở bệnh nhân diễn ra như bình thường và không bị giới hạn. Tuy nhiên, ở những bệnh nhân bị loãng xương, tăng khả năng bị gãy xương nên chọn loại hoạt động phù hợp.

Phòng ngừa bệnh viêm đường mật như thế nào?

Viêm đường mật nguyên phát là một bệnh lý tiến triển, và không có chiến lược phòng ngừa hiệu quả.

Ngừng hút thuốc hoặc uống rượu có thể làm giảm hoặc trì hoãn các khả năng diễn tiến thành ung thư đường mật.

Trên đây là những thông tin cơ bản về viêm đường mật nguyên phát. Hy vọng cung cấp được những thông tin bước đầu giúp người đọc dễ dàng tiếp tục tìm hiểu thêm về bệnh lý nguy hiểm này.