Viêm manh tràng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm manh tràng là một trong những bệnh lý viêm nhiễm ở đường ruột. Bệnh viêm nhiễm ở vị trí này không phải hiếm gặp. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng phức tạp. Đồng thời ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Vậy thì viêm nhiễm manh tràng có triệu chứng gì? Nguyên nhân và cách điều trị ra sao? Tất cả sẽ được giải đáp qua bài viết sau đây của Thạc sĩ, Bác sĩ Thái Việt Nguyên.

Khái niệm về bệnh viêm manh tràng

Viêm manh tràng là tình trạng viêm hoại tử của manh tràng. Theo tiếng Hy Lạp, “Manh tràng” có nghĩa là là “Typhlon”. Bệnh này thường được tìm thấy ở bệnh nhân Leukemic đang hóa trị. Manh tràng chính là phần đầu tiên của ruột già (đại tràng). Nó nối phần cuối của ruột non với đại tràng lên.

Đây là một tình trạng bệnh khá nặng, thường ảnh hưởng đến những người có hệ thống miễn dịch suy yếu. Họ không thể chống lại nhiễm trùng như những người có hệ thống miễn dịch khỏe mạnh. Viêm nhiễm manh tràng còn có thể được gọi là viêm ruột giảm bạch cầu. Hay viêm đại tràng hoại tử, hội chứng hồi tràng.

Tình trạng manh tràng bị viêm hầu hết ảnh hưởng đến những người nhận các loại thuốc hóa trị rất chuyên sâu để điều trị ung thư. Nguyên nhân chính xác của bệnh viêm nhiễm manh tràng chưa được hiểu hoàn toàn. Tuy nhiên, tình trạng này thường xảy ra khi ruột bị tổn thương, thường là tác dụng phụ của điều trị hóa trị.

Tổn thương đường ruột cùng với hệ thống miễn dịch suy yếu của con người khiến họ dễ bị nhiễm trùng nghiêm trọng hơn. Những bệnh nhiễm trùng này có thể gây ra nhiều biến chứng rất phức tạp. Thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

Những triệu chứng của bệnh viêm manh tràng

Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm nhiễm manh tràng tương tự như khi bị nhiễm trùng đường ruột nặng. Chúng thường xuất hiện đột ngột và bao gồm:

• Buồn nôn.
• Nôn mửa.
• Ớn lạnh.
• Sốt cao.
• Tiêu chảy.
• Đau dạ dày.
• Đầy hơi.
• Đau bụng vùng hố chậu phải.

Những nguyên nhân gây viêm nhiễm manh tràng

Các nhà nghiên cứu tin rằng viêm nhiễm manh tràng xảy ra khi lớp niêm mạc của ruột bị tổn thương. Tổn thương này thường do một loại thuốc hóa trị gây ra. Người ta cho rằng hầu hết các trường hợp manh tràng bị viêm là do việc sử dụng nhiều loại thuốc điều trị ung thư.

Manh tràng bị tổn thương sau đó sẽ bị vi khuẩn cơ hội hoặc nấm xâm nhập. Thông thường, hệ thống miễn dịch của một người sẽ phản ứng với sự xâm nhập này và tiêu diệt vi sinh vật. Tuy nhiên, những người bị suy giảm miễn dịch sẽ không thể chống lại nhiễm trùng.

Viêm manh tràng được tìm thấy phổ biến nhất ở những người mắc các bệnh lý sau:

• Bệnh bạch cầu (phổ biến nhất), một bệnh ung thư tế bào máu.
• Ung thư hạch, một nhóm ung thư bắt đầu trong các tế bào của hệ thống miễn dịch.
• Đa u tủy, một loại ung thư ảnh hưởng đến các tế bào plasma được tìm thấy trong tủy xương.
• Thiếu máu bất sản, một dạng thiếu máu mà tủy xương ngừng tạo ra các tế bào máu.
• Hội chứng Myelodysplastic, một nhóm các rối loạn gây ra giảm lượng tế bào hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu.
• HIV – AIDS, những người bị suy giảm miễn dịch do virus HIV.
• Viêm nhiễm manh tràng cũng được tìm thấy ở những người đã được cấy ghép nội tạng hoặc ghép tủy.

Dịch tễ học của bệnh viêm manh tràng

Tỷ lệ mắc bệnh viêm nhiễm manh tràng khác nhau giữa các nghiên cứu. Một đánh giá toàn diện do Gorschluter và cộng sự thực hiện. Kết quả: Tỷ lệ mắc bệnh từ 21 nghiên cứu là 5,3% ở những bệnh nhân nhập viện vì khối u ác tính. Đồng thời có hóa trị liều cao cho các khối u rắn, hoặc thiếu máu bất sản.

Tham khảo thêm: U mô đệm đường tiêu hóa (GIST): Nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Một nghiên cứu đơn thuần khác cho thấy bệnh xuất hiện ở 3,5% trong số 317 bệnh nhân giảm bạch cầu trung tính nặng. Tỷ lệ mắc bệnh đã tăng lên khi sử dụng nhiều hóa trị liệu chuyên sâu. Đặc biệt là những tác nhân gây viêm niêm mạc và các đơn vị phân loại.

Viêm nhiễm manh tràng lần đầu tiên được mô tả ở những bệnh nhân có khối u ác tính huyết học, chủ yếu là bệnh bạch cầu cấp dòng tủy. Bệnh nhân có khối u ác tính huyết học nói chung có nguy cơ phát triển viêm nhiễm manh tràng cao hơn. Nởi do bệnh ác tính cơ bản của họ nhưng cũng do các phác đồ hóa trị của họ.

Tuy nhiên, viêm nhiễm manh tràng cũng được báo cáo xảy ra ở những bệnh nhân mắc hội chứng loạn sản tủy. Hoặc các khối u ác tính ở thể rắn. Đồng thời là những bệnh nhân có tình trạng tự miễn dịch khi dùng thuốc ức chế hệ miễn dịch. Những đối tượng này có nguy cơ cao bị viêm manh tràng.

Sinh lý bệnh của bệnh viêm nhiễm manh tràng

Bệnh viêm ở manh tràng hiện vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng và có khả năng thứ phát do nhiều nguyên nhân cơ bản. Một trong những cơ chế là tiếp xúc với thuốc gây độc tế bào làm phá vỡ hàng rào niêm mạc. Nó cho phép vi khuẩn di chuyển khỏi ruột.

Cơ chế này được hỗ trợ từ các phát hiện mô học về phù nề thành ruột, các mạch máu bị căng và sự phá vỡ bề mặt niêm mạc. Ruột dày và sưng lên với các vùng bị loét và xuất huyết đã có mặt khi đánh giá phẫu thuật và khám nghiệm tử thi.

Giảm bạch cầu trung tính sẽ làm trầm trọng thêm rủi ro, gây giảm khả năng miễn dịch. Nguyên nhân là do không kiểm soát được sự chuyển dịch qua màng não của các mầm bệnh. Cũng có những lo ngại rằng sự xâm lấn trực tiếp vào thành kẽ bởi các tế bào ác tính có thể góp phần gây ra bệnh.

Chẩn đoán và đánh giá

Thông thường, những bệnh nhân nghi ngờ mắc bệnh viêm manh tràng được chụp cắt lớp vi tính (CT) vùng bụng của họ. Các phát hiện trên CT thường bao gồm dày thành ruột, thắt mạc treo, giãn ruột và tràn khí. Siêu âm cũng là một lựa chọn, mặc dù độ nhạy có thể thay đổi trong các nghiên cứu khác nhau.

Một nghiên cứu được thực hiện bởi Tamburrini et al. cho thấy rằng siêu âm có thể so sánh với chụp CT. Các phát hiện đặc trưng của siêu âm bao gồm dày thành chu vi với lớp dưới niêm mạc chiếm ưu thế. Hơn nữa, một nghiên cứu đã được thực hiện bởi Pugliese N và cộng sự. Các bệnh nhân được bắt đầu điều trị viêm nhiễm manh tràng dựa trên những phát hiện của siêu âm.

Điều trị viêm nhiễm manh tràng như thế nào?

1. Điều trị nội khoa

Viêm nhiễm manh tràng là một cấp cứu y tế và cần được điều trị ngay lập tức. Các bác sĩ vẫn chưa xác định được cách tốt nhất để kiểm soát bệnh viêm nhiễm manh tràng này.

Hiện tại, việc điều trị bao gồm tiêm kháng sinh đường tĩnh mạch. Kết hợp với chăm sóc hỗ trợ chung (như truyền dịch tĩnh mạch và giảm đau). Đồng thời cho ruột nghỉ ngơi. Có nghĩa là người bệnh không được phép ăn hoặc uống bất cứ thứ gì.

Thay vào đó, người bệnh sẽ nhận chất lỏng và chất dinh dưỡng qua một ống nối với tĩnh mạch. Một ống hút cũng có thể được đặt qua mũi vào dạ dày để giúp dạ dày không tiết ra dịch tiêu hóa.

2. Điều trị ngoại khoa

Có thể cần phẫu thuật khẩn cấp để điều trị các biến chứng. Chẳng hạn như xuất huyết và thủng ruột. Tuy nhiên, phẫu thuật ở những người bị giảm bạch cầu có thể rất rủi ro và có thể bị trì hoãn. Nếu có thể, cho đến khi tình trạng giảm bạch cầu đã được cải thiện.

Những tiêu chí được đề xuất cho điều trị ngoại khoa bao gồm:

• Việc xuất huyết tiêu hóa kéo dài. Mặc dù đã điều chỉnh được rối loạn đông máu, giảm tiểu cầu và giảm bạch cầu trung tính.
• Không khí tự do trong khoang phúc mạc là dấu hiệu của thủng ruột;
• Bệnh nhân ngày càng suy yếu vể mặt lâm sàng, mặc dù được quản lý y tế tối ưu.
• Sự đi kèm của các chỉ định phẫu thuật khác, chẳng hạn như viêm ruột thừa.

Nói chung, điều trị phẫu thuật thường được tránh do lo ngại về chảy máu, tăng nguy cơ nhiễm trùng và vết thương kém lành. Tuy nhiên, một phân tích siêu âm đã được thực hiện. Cho thấy rằng điều trị phẫu thuật không gây ra nguy cơ vượt quá so với điều trị bảo tồn.

Xem thêm: Nhận biết sớm dấu hiệu viêm ruột thừa

3. Những lưu ý trong điều trị viêm nhiễm manh tràng

Nếu bệnh viêm manh tràng do một loại hóa trị cụ thể gây ra. Do đó, các đợt hóa trị liệu sau này có thể yêu cầu thay đổi một loại thuốc khác. Truyền tiểu cầu nên được thực hiện nếu giảm tiểu cầu xảy ra nghiêm trọng hoặc nếu xuất hiện chảy máu.

Bất kỳ rối loạn đông máu nào cũng cần được điều chỉnh. Cho đến nay vẫn chưa có thử nghiệm nào để đánh giá các phác đồ điều trị khác nhau. Hướng dẫn điều trị kháng sinh phải tùy theo mức độ tiếp xúc với kháng sinh của bệnh nhân, nhiễm khuẩn huyết và mô hình đề kháng cục bộ.

Tham khảo thêm bài viết cùng chủ đề: Trào ngược dịch mật có phải là trào ngược dạ dày thực quản?

Bệnh nhân nên được sử dụng một loại thuốc kháng sinh phổ rộng bao gồm các vi sinh vật gram âm và kỵ khí. Bởi vì chúng là những sinh vật phổ biến nhất gây ra viêm manh tràng. Liệu pháp đơn trị với Piperacillin – Tazobactam, Carbapenem, hoặc Cephalosporin với Metronidazole có thể bắt đầu theo kinh nghiệm.

Chẩn đoán phân biệt

Chẩn đoán phân biệt bao gồm nhiễm trùng Clostridium difficile, vì vậy tình trạng này cần được loại trừ. Ngoài ra, biểu hiện lâm sàng tương tự như viêm ruột thừa cấp tính, có thể phân biệt với viêm nhiễm manh tràng bằng hình ảnh.

Các tình trạng khác có thể gây viêm đại tràng và chảy máu ruột bao gồm:

• Viêm đại tràng do Cytomegalovirus.
• Sự thải ghép ở những bênh nhân ghép tạng.
• Nhiễm Norovirus.
• Bệnh viêm đại tràng do thiếu máu cục bộ.

Các biến chứng của bệnh lý viêm nhiễm manh tràng

Tình trạng viêm có thể lan sang các phần khác của ruột. Nếu nguồn cung cấp máu đến ruột bị cắt vì sưng tấy và tổn thương, các mô có thể chết (hoại tử). Các biến chứng khác bao gồm:

• Thủng ruột: Khi một lỗ hình thành trên toàn bộ đường ruột.
• Viêm phúc mạc: viêm mô lót trong khoang bụng.
• Chảy máu ruột (xuất huyết): Chảy máu vào bên trong ruột.
• Tắc ruột: Khi ruột bị tắc một phần hoặc toàn bộ.
• Áp xe trong ổ bụng: Một túi mô bị viêm chứa đầy mủ do nhiễm trùng xâm nhập vào ổ bụng.
• Nhiễm trùng huyết đe dọa tính mạng.
• Tử vong (biến chứng nặng nhất).

10. Tiên lượng

Tiên lượng cho bệnh viêm manh tràng nói chung là rất xấu. Một tài liệu nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tử vong có thể lên tới 50% ở những người bị viêm ở manh tràng. Những người có khả năng phục hồi nhanh hơn do số lượng bạch cầu thấp có xu hướng có kết quả tốt hơn. Mặc dù không phổ biến nhưng bệnh lý này có thể tái phát ngay cả sau khi điều trị.

Vì vậy, đối với bệnh viêm manh tràng, cần chẩn đoán sớm và điều trị tích cực. Mục đích là để có kết quả tốt, hạn chế những biến chứng có thể xảy ra. Với những tiến bộ trong nền y học hiện đại, chúng ta kỳ vọng sẽ cải thiện kết quả điều trị viêm nhiễm manh tràng trong tương lai.