Thông tin về bấm huyệt chữa đau thần kinh liên sườn

Đau dây thần kinh liên sườn là dấu hiệu gây ra khi các dây thần kinh liên sườn bị tổn thương. Bệnh cảnh đa dạng tùy thuộc vào mức độ thương tổn trên lâm sàng. Ngày nay, xu hướng mới điều trị bệnh lý này là kết hợp giữa đông y và tây y. Trong đó, phương pháp bấm huyệt đóng góp nhiều ưu điểm và lợi ích để cải thiện triệu chứng. Mời quý độc giả cùng bác sĩ Y học cổ truyền Phạm Lê Phương Mai tìm hiểu về phương pháp bấm huyệt chữa đau thần kinh liên sườn qua bài viết sau nhé.

Đau thần kinh liên sườn trong Đông y

Khái niệm¹

Trong y học cổ truyền, các biểu hiện của bệnh này được mô tả trong phạm vi chứng Hiếp thống. Theo đó, triệu chứng có thể xuất hiện ở một hay hai bên mạng sườn, tùy theo cảm giác chủ quan của người bệnh. Tại các vị trí này là đường tuần hoàn của kinh túc quyết âm Can và túc thiếu dương Đởm. Do đó, chúng có liên quan mật thiết đến bệnh tạng Can và Đởm.

Nguyên nhân và biểu hiện¹

Ngoại tà

Thường do phong hàn tà gây tắc trở kinh lạc. Đặc điểm là đau dọc theo đường đi của dây thần kinh, nhất là ở vùng rễ sau lưng, đường nách giữa và sau ức đòn. Kèm theo sợ lạnh, tăng khi trời lạnh, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch phù…

Khí trệ

Do tình chí bị kích thích, nóng giận thất thường ảnh hưởng đến Can khí không điều hòa. Biểu hiện thêm tình trạng đau hạ sườn, điểm đau không cố định, có thể cảm giác bó chặt vùng ngực sườn xuyên ra lưng và vai, tăng khi tình chí kích động. Kèm cảm giác bức bối vùng ngực, hay thở dài, ợ hơi, không muốn ăn, rêu lưỡi mỏng, mạch huyền.

Huyết ứ

Do khí trệ hay chấn thương lâu ngày, kéo dài. Đặc điểm, mạng sườn đau như kim châm, đau cố định, tăng về đêm, có thể có vết sang thương. Kèm lưỡi tím hoặc có điểm ứ huyết, mạch trầm sáp hoặc huyền sáp.

Can khí uất kết lâu ngày hóa hỏa

Biểu hiện ngực sườn chướng, đau, nóng rát, tình chí không yên, dễ cáu, mặt đỏ, đầu đau, tai ù, tâm phiền mất ngủ, miệng đắng, ợ chua, đại tiện nóng rát. Kèm chất lưỡi đỏ, rêu vàng, mạch huyền sác.

Tà uất thiếu dương

Gây rối loạn chức năng sơ tiết của Can Đởm. Đặc điểm, ngực sườn chướng, đau, người lúc nóng lúc lạnh, đau đầu chóng mặt, miệng đắng họng khô, ăn kém, tâm phiền buồn nôn. Kèm rêu lưỡi trắng mỏng hoặc vàng mỏng hơi bẩn, mạch huyền sác.

Thấp nhiệt ở trung tiêu

Điều này sẽ ôn kết lại làm rối loạn chức năng Can Đởm sơ tiết. Đặc điểm, sườn đau miệng đắng, ngực bụng đầy chướng, ăn kém, tiểu tiện ngắn đỏ. Kèm lưỡi đỏ, rêu vàng bẩn, mạch hoạt sác.

Xem thêm: Đau ngực: Triệu chứng tiềm ẩn nhiều bệnh lý nguy hiểm

Vì sao bấm huyệt có thể chữa đau thần kinh liên sườn? Hiệu quả như thế nào?

Hiện nay, xu hướng mới trong điều trị bệnh lý này là đông – tây y kết hợp, cả phương pháp dùng thuốc và không dùng thuốc. Nguyên tắc cơ bản như điều trị nguyên nhân và điều trị triệu chứng. Trong đó, liệu pháp bấm huyệt chữa đau thần kinh liên sườn đã được chứng minh mang lại các đặc tính tuyệt vời, cải thiện dấu hiệu khó chịu của bệnh như:

• Thúc đẩy hệ thống kinh lạc, tuần hoàn chi phối dây thần kinh lưu thông thuận lợi, tăng nuôi dưỡng tế bào thần kinh.
• Thư giãn cơ, loại trừ tà khí, bồi bổ tạng phủ, an thần…
• Ngoài ra, tài liệu còn ghi nhận phương pháp có khả năng kích hoạt hormone giảm đau nội sinh và cơ chế tự phục hồi của cơ thể.
• Đặc biệt đây là cách thức có phạm vi điều trị rộng, phù hợp với nhiều đối tượng, an toàn, không xâm lấn, hạn chế rủi ro…

Cách bấm huyệt chữa đau thần kinh liên sườn

Chỉ định, chống chỉ định²

Chỉ định

Đối với các trường hợp đau dây thần kinh liên sườn do lạnh do viêm, sau chấn thương, zona…

Chống chỉ định

Nguyên nhân do bệnh lý chèn ép tủy cột sống, lao, u, chấn thương,…

Đang mắc bệnh ngoài da ở vùng lưng trên, ngực sườn…

Mắc bệnh ưa chảy máu, đang sốt cao, tình trạng cấp cứu…

Thao tác bấm huyệt chữa đau thần kinh liên sườn

Trong bấm huyệt chữa đau thần kinh liên sườn, tùy vào thể bệnh mà thầy thuốc sẽ ưu tiên cân nhắc xen kẽ các huyệt đạo khác nhau. Phương huyệt chung bao gồm:¹

• Huyệt tại chỗ: A thị huyệt và huyệt Giáp tích tương ứng với vùng liên sườn đau, Chương môn, Kỳ môn, Thiên trì, Đại bao, Can du, Đởm du.
• Huyệt toàn thân: Nội quan, Ngoại quan, Khúc trạch, Chi câu, Hành gian.
• Thể phong hàn: Phương huyệt chung gia thêm huyệt toàn thân Dương lăng tuyền.
• Thể Can khí uất kết: Tương tự như thể phong hàn.
• Thể Can uất hóa hỏa: Phương huyệt chung gia thêm huyệt toàn thân: Huyết hải, Thái xung, Dương lăng tuyền.
• Thể tà uất thiếu dương và Can đởm thấp nhiệt: Phương huyệt chung gia thêm huyệt toàn thân Túc tam lý, Phong long.
• Thể Huyết ứ: Phương huyệt chung gia thêm huyệt toàn thân Cách du, Huyết hải, Thái xung.

Trong quá trình thao tác, đối tượng nên thoải mái, thư giãn, tập trung hơi thở sâu. Tổng thời gian thực hiện khoảng 30 phút/ngày với mỗi vị trí huyệt 3 – 5 phút, đến khi có cảm giác ấm, căng tức nhẹ là đủ. Sau một liệu trình kéo dài 15 – 20 ngày, thầy thuốc sẽ đánh giá lại tình trạng và sự phục hồi của bệnh nhân. Dựa vào đó sẽ đưa ra các chỉ định tiếp theo.

Vị trí của một số huyệt đạo thường dùng

A thị huyệt không có vị trí cố định, xác định bằng cách khi ấn ở vùng nào mà người bệnh kêu đau, tức, khó chịu.

Giáp tích: nhóm huyệt phân bố dọc 2 bên cột sống, cách mỏm đốt sống 0,5 thốn.

Chương môn: nằm ở đầu xương sườn tự do số 11.

Kỳ môn: điểm giao của đường trung đòn với khoang liên sườn số 6.

Can du: giữa đốt sống lưng D9 – D10 đo ra 1,5 thốn, mỗi 2 bên.

Đởm du: giữa đốt sống lưng D10 – D11 đo ra 1,5 thốn, mỗi 2 bên.

Thiên trì: ở khoảng liên sườn 4, ngang đầu ngực, cách 1 thốn, dưới hố nách 3 thốn.

Đại bao: giao điểm của đường nách giữa và bờ trên xương sườn số 6.

Nội quan: ở mặt trong cánh tay, từ nếp gấp cổ tay đo lên 2 thốn, nằm giữa khe gân cơ gan bàn tay bé và lớn.

Ngoại quan: ở mặt ngoài cánh tay, từ nếp gấp cổ tay đo lên 2 thốn, giữa xương quay và xương trụ.

Khúc trạch: chỗ lõm phía trong của nếp gấp khuỷu tay, bờ trong gân cơ 2 đầu cánh tay.

Chi câu: từ nếp gấp cổ tay đo lên 3 thốn, nằm giữa xương quay và xương trụ.

Hành gian: ép ngón chân 1 và 2 lại với nhau, huyệt nằm ở đầu nếp ép.

Những lưu ý khi thực hiện bấm huyệt chữa đau thần kinh liên sườn

Các thao tác tiến hành không nên quá thô bạo, lực bấm nên điều chỉnh linh hoạt tùy đối tượng. Đồng thời cố gắng xác định chính xác vị trí huyệt đạo.

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh”, nâng cao thể trạng và đề kháng thông qua vận động, dinh dưỡng hợp lý.

Chỉ nên vận động vừa sức, tránh sự quá tải cột sống bởi hoạt động mạnh như bê vác quá nặng, vặn người…

Bấm huyệt không giải quyết được triệt để nguyên nhân gây bệnh hoặc nếu tình trạng bệnh quá nặng nề.

Cần có sự theo dõi và tư vấn của thầy thuốc, đặc biệt khi bạn tự tiến hành tại nhà. Nếu gặp bất cứ vấn đề khó khăn gì trong các thao tác hay xác định vị trí huyệt thì hãy trao đổi với người có chuyên môn.

Những phương pháp đông y khác điều trị đau thần kinh liên sườn

Xoa bóp

Xoa bóp là thủ thuật thường xuyên kết hợp cùng bấm huyệt để tăng hiệu quả trị liệu. Các động tác cơ bản như miết dọc theo liên sườn, ấn day vùng rễ nơi thần kinh xuất phát…¹

Châm cứu

Châm cứu là thủ thuật dùng kim châm kích thích huyệt đạo, với phương huyệt gần như tương tự như trong bấm huyệt. Một số kỹ thuật châm phổ biến như điện châm, ôn châm, thủy châm… thực hiện 30 phút/ngày.²

Xem thêm: Chữa đau dây thần kinh liên sườn bằng phương pháp châm cứu

Thuốc y học cổ truyền

Dùng ngoài:¹

• Giảm triệu chứng tại chỗ bằng cách dùng ngải cứu tươi 100 gam sao với muối rồi chườm lên.
• Hoặc dùng cồn xoa bóp xoa tại chỗ đau.

Đường uống: Thầy thuốc sẽ lựa chọn vị thuốc và bài thuốc tùy theo thể bệnh, pháp điều trị.

Như vậy, để trị tận gốc nguyên nhân và đạt hiệu quả điều trị cao hơn, thầy thuốc thường sẽ kết hợp nhiều phương pháp đông – tây y khác nhau. Trong đó, bấm huyệt chữa đau thần kinh liên sườn có thể mang lại nhiều lợi ích đối với bệnh lý này. Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về phương pháp này. Nếu có nhu cầu khám chữa bệnh bằng phương pháp đông y, bạn hãy tìm đến những cơ sở uy tín để được chẩn đoán và điều trị đúng cách nhé.