Bệnh nghiện nhổ tóc – Căn bệnh tuy lạ mà không lạ

Bệnh nghiện nhổ tóc là một trong những rối loạn tâm thần không hề hiếm gặp. Khi mắc bệnh lý này, người bệnh sẽ có sở thích muốn nhổ tóc thường xuyên. Hành động ấy khiến cho tóc không mọc ra kịp. Vậy thì rối loạn này có nguyên nhân là đâu? Triệu chứng như thế nào? Có thể điều trị được hay không? Tất cả thắc mắc này sẽ được Bác sĩ Đào Thị Thu Hương giải đáp qua bài viết sau đây.

1. Khái niệm về bệnh nghiện nhổ tóc

Bệnh nghiện nhổ tóc còn có tên gọi khác là rối loạn nhổ tóc, chứng ghiền nhổ tóc hay trichotillomania. Đây à một rối loạn tâm thần liên quan đến sự thôi thúc lặp đi lặp lại, không thể cưỡng lại được để nhổ tóc khỏi da đầu. Có thể lông mày hoặc lông trên các vùng khác trên cơ thể, mặc dù đã cố gắng ngăn cản.

Việc nhổ tóc khỏi da đầu thường để lại những vết hói loang lổ. Nó gây ra tình trạng đau khổ đáng kể và có thể cản trở hoạt động xã hội hoặc công việc. Những người mắc chứng trichotillomania có thể trải qua một khoảng thời gian rất dài để che giấu tình trạng rụng tóc.

>> Xem thêm: Mất ngủ và các vấn đề gây nên mất ngủ

Đối với một số người, chứng rối loạn nhổ tóc có thể nhẹ và thường có thể kiểm soát được. Đối với những người khác, sự thôi thúc cưỡng bách họ phải nhổ tóc. Một số lựa chọn điều trị đã giúp nhiều người giảm tình trạng nhổ tóc hoặc ngừng hẳn.

2. Những số liệu nghiên cứu về bệnh nghiện nhổ tóc

Các nghiên cứu dịch tễ học trên phạm vi lớn về chứng trichotillomania còn khá ít. Các nghiên cứu nhỏ hơn, thường được thực hiện ở các trường đại học. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra tỷ lệ mắc chứng rối loạn nhổ tóc suốt đời là khoảng 0,6%. Và tỷ lệ hiện mắc là 0,0% –3,9%.

Bởi vì những người mắc chứng trichotillomania thường xấu hổ và tự ti về tình trạng của họ. Những con số này thực sự có thể phản ánh sự đánh giá thấp về tỷ lệ phổ biến dân số thực sự. Ở người lớn, chứng rối loạn tâm thần biểu hiện có ưu thế lớn ở nữ giới với tỷ lệ nữ : nam là 4:1. Trong thời thơ ấu, sự phân bố giới tính về chứng rối loạn nhổ tóc gần như bằng nhau.

3. Đặc điểm của bệnh nghiện nhổ tóc

Tật nhổ tóc dường như là một hiện tượng khá phổ biến và thường có biểu hiện liên tục từ nhẹ đến nặng. Các vị trí phổ biến nhất được kéo bao gồm da đầu, lông mày và lông mi. Mặc dù vậy, việc nhổ từ các vùng khác của cơ thể là tuy không phổ biến nhưng cũng có thể xuất hiện ở một số người.

>> Xem thêm: Cùng tìm hiểu về Rối loạn nhân cách dạng phân liệt!

Sự bắt đầu nhổ tóc thường vào cuối thời thơ ấu hoặc đầu tuổi vị thành niên. Do rối loạn bắt đầu trong giai đoạn thay đổi tâm lý, rối loạn nhổ tóc thường đi kèm với rối loạn cảm xúc. Bao gồm giảm lòng tự trọng và chất lượng cuộc sống. Hoặc né tránh các tình huống xã hội (ví dụ: bơi lội, hẹn hò, tham gia các hoạt động tập thể.

Các lý do để nhổ tóc có thể bao gồm căng thẳng, buồn chán hoặc có quá nhiều thời gian rảnh. Ngoài ra, nhiều người không nhận thức đầy đủ về các hành vi nhổ tóc của họ nên còn được gọi là nhổ tự động. Đây là một dạng rối loạn có thói quen hơn.

Khoảng 10% –20% người mắc chứng trichotillomania ăn tóc sau khi nhổ. Tình trạng này này có thể dẫn đến tắc nghẽn đường tiêu hóa và hình thành các chùm lông trong ruột. Trong tình huống này, rất có thể cần can thiệp phẫu thuật.

4. Nguyên nhân của chứng rối loạn giật tóc

Nguyên nhân của trichotillomania là không rõ ràng. Nhưng cũng giống như nhiều rối loạn phức tạp khác, chứng trichotillomania có thể là kết quả của sự kết hợp của các yếu tố di truyền và môi trường.

Những yếu tố nguy cơ của bệnh nghiện nhổ tóc bao gồm:

• Tiền sử gia đình: Di truyền có thể đóng một vai trò nào đó trong sự phát triển của chứng rối loạn nhổ tóc. Và rối loạn này có thể xảy ra ở những người có họ hàng gần mắc chứng trichotillomania
• Tuổi tác: Trichotillomania thường phát triển ngay trước hoặc trong giai đoạn đầu của tuổi thiếu niên. Thường xảy ra nhất ở độ tuổi từ 10 đến 13 tuổi. Và nó thường là một rối loạn kéo dài suốt đời. Trẻ nhỏ cũng có thể dễ bị giật tóc. Tuy nhiên, tình trạng này thường nhẹ và tự khỏi mà không cần điều trị.
• Các rối loạn khác: Những người có các rối loạn về tâm lý cũng có thể mắc bệnh nghiện nhổ tóc. Chẳng hạn như trầm cảm, lo âu hoặc rối loạn ám ảnh cưỡng chế.
• Stress: Các tình huống hoặc sự kiện căng thẳng nghiêm trọng có thể gây ra chứng rối loạn nhổ tóc ở một số người.

5. Triệu chứng của bệnh nghiện nhổ tóc

Các dấu hiệu và triệu chứng của trichotillomania thường bao gồm:

• Liên tục nhổ tóc hoặc lông, thường là từ da đầu, lông mày hoặc lông mi. Nhưng đôi khi từ các vùng cơ thể khác và các vị trí có thể thay đổi theo thời gian.
• Cảm giác căng thẳng ngày càng tăng trước khi nhổ hoặc khi bạn cố gắng chống lại ý muốn nhổ tóc.
• Cảm giác sảng khoái hoặc nhẹ nhõm sau khi nhổ tóc.
• Rụng tóc đáng chú ý, chẳng hạn như tóc ngắn hoặc các vùng mỏng hoặc hói trên da đầu. Hoặc các vùng khác trên cơ thể của bạn, bao gồm lông mi hoặc lông mày thưa hoặc thiếu.
• Cắn, nhai hoặc ăn tóc nhổ.
• Chơi với tóc được nhổ ra, xoa lên môi hoặc mặt của bạn
• Liên tục cố gắng ngừng nhổ tóc hoặc cố gắng làm ít thường xuyên hơn mà không thành công.
• Đau khổ hoặc các vấn đề nghiêm trọng tại nơi làm việc, trường học hoặc trong các tình huống xã hội liên quan đến việc nhổ tóc.

6. Tiến triển của chứng rối loạn nhổ tóc

Trichotillomania có thể liên quan đến cảm xúc:

• Cảm xúc tiêu cực. Đối với nhiều người mắc chứng trichotillomania, nhổ tóc là một cách đối phó với những cảm giác tiêu cực hoặc không thoải mái. Chẳng hạn như căng thẳng, lo lắng, buồn chán, cô đơn, mệt mỏi hoặc thất vọng.
• Cảm xúc tích cực. Những người mắc chứng rối loạn cảm xúc thường thấy rằng việc nhổ tóc mang lại cảm giác thỏa mãn và giúp giảm đau. Kết quả là họ sẽ tiếp tục nhổ tóc để duy trì những cảm giác tích cực này.

Trichotillomania là một chứng rối loạn lâu dài (mãn tính). Nếu không điều trị, các triệu chứng có thể khác nhau về mức độ nghiêm trọng theo thời gian.

Ví dụ, sự thay đổi hormone của kinh nguyệt có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng ở phụ nữ. Đối với một số người, nếu không được điều trị, các triệu chứng có thể đến và đi trong nhiều tuần, vài tháng hoặc nhiều năm. Hiếm khi nghiện nhổ tóc kết thúc trong vòng vài năm sau khi bắt đầu.

7. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Một người nào đó không thể ngừng nhổ tóc hoặc bạn cảm thấy xấu hổ hoặc tự ti vì ngoại hình của mình sau khi nhổ tóc. Khi ấy, người đó cần nói chuyện với bác sĩ chuyên khoa tâm thần hoặc các chuyên gia tâm lý. Trichotillomania không chỉ là một thói quen xấu mà còn là một chứng rối loạn sức khỏe tâm thần. Nó khó có thể tự thuyên giảm nếu không được điều trị.

8. Biến chứng của rối loạn nhổ tóc

Mặc dù nó có vẻ không đặc biệt nghiêm trọng, nhưng chứng rối loạn nhổ tóc có thể có tác động tiêu cực lớn đến cuộc sống của bạn. Các biến chứng có thể bao gồm:

• Cảm xúc đau khổ: Nhiều người mắc chứng trichotillomania cho biết họ cảm thấy xấu hổ, bẽ mặt và tự ti. Họ có thể trầm cảm, lo lắng và sử dụng rượu hoặc ma túy vì tình trạng bất thường của họ.
• Các vấn đề xảy ra với hoạt động xã hội và công việc: Xấu hổ vì rụng tóc có thể khiến bạn trốn tránh các hoạt động xã hội và cơ hội việc làm. Những người mắc chứng trichotillomania có thể đội tóc giả, tạo kiểu tóc để che đi những mảng hói hoặc gắn lông mi giả. Một số người có thể tránh thân mật vì sợ rằng tình trạng của họ sẽ bị phát hiện.
• Da và tóc bị tổn thương: Nhổ tóc liên tục có thể gây ra sẹo và các tổn thương khác. Bao gồm cả nhiễm trùng da, chàm da, hói đầu,…
• Khối u tóc trong ruột: Ăn tóc khi nhổ có thể dẫn đến một khối u tóc lớn trong đường tiêu hóa của người bệnh. Trong một khoảng thời gian dài, khối u tóc có thể gây sụt cân, nôn mửa, tắc ruột và thậm chí tử vong.

9. Điều trị bệnh nghiện nhổ tóc như thế nào?

9.1. Tâm lý trị liệu

Các phương pháp khác nhau của liệu pháp hành vi nhận thức là phương pháp điều trị được công nhận rộng rãi. Chúng có hiệu quả nhất đối với chứng rối loạn nhổ tóc. Ví dụ, liệu pháp đảo ngược thói quen (HRT) được thiết lập tương đối tốt trong điều trị bệnh nghiện nhổ tóc.

Tâm lý liệu pháp

Các yếu tố của liệu pháp hành vi biện chứng đã được thêm vào các phương pháp tiếp cận hành vi nhận thức truyền thống. Liệu pháp bao gồm rèn luyện suy nghĩ. Bệnh nhân được hướng dẫn để trải qua những thôi thúc hoặc cảm xúc tiêu cực khi chúng xảy ra trong thời điểm hiện tại. Đồng thời, người bệnh cũng được hướng dẫn cách cố gắng vượt qua sự khó chịu khi không nhổ tóc.

>> Xem thêm: Rối loạn tích trữ – căn bệnh kì lạ như thế nào?

Liệu pháp chấp nhận và cam kết là một thành phần phụ của liệu pháp nhận thức hành vi. Trong đó, bệnh nhân được yêu cầu trải nghiệm sự thôi thúc nhổ tóc và chấp nhận sự thôi thúc mà không hành động theo nó. Từ đó, người bệnh sẽ tập quen dần với cách vượt qua sự thôi thúc mà không phải nhổ tóc.

9.2. Hóa dược trị liệu

Hiện nay, chưa có bất kỳ loại thuốc nào được chấp thuận bởi bất kỳ cơ quan quản lý nào để điều trị chứng trichotillomania. Một số nghiên cứu kiểm tra tính an toàn và hiệu quả của các biện pháp can thiệp dược lý đã được tiến hành.

Việc kiểm soát việc nhổ tóc có vẻ rất quan trọng để duy trì sức khỏe và chất lượng cuộc sống lâu dài. Dựa trên kết quả nghiên cứu, N-Acetyl Cystein với liều 1200 mg hai lần một ngày dường như là lựa chọn hứa hẹn nhất mà không có tác dụng phụ đáng kể. Thuốc chẹn dopamine như olanzapine cũng có thể có triển vọng. Tuy nhiên, các tác dụng phụ của Olanzapin cần được theo dõi cẩn thận.

9.3. Một số biện pháp khác

Một vài biện pháp khác có thể điều trị phần nào bệnh nghiện nhổ tóc đó là:

• Ghi nhật ký nhổ tóc của chính mình.
• Tìm ra các tác nhân kích thích nhổ tóc và luyện tập cách tránh chúng.
• Thay thế việc nhổ tóc bằng một hành động khác, chẳng hạn như bóp một quả bóng, xé một tờ giấy,…
• Tâm sự với những người thân, bạn bè để nhận được sự hỗ trợ về mặt tinh thần và sự động viên.

10. Lời kết

Nói tóm lại, bệnh nghiện nhổ tóc là một rối loạn tâm thần kéo dài và mãn tính. Nguyên nhân của rối loạn này vẫn chưa được xác định rõ ràng. Việc điều trị cần kết hợp giữa liệu pháp tâm lý và liệu pháp hành vi. Vấn đề sử dụng thuốc đang được kỳ vọng trong tương lai để có thể điều trị triệt để bệnh lý này.

>> Tham khảo thêm: Hội chứng sợ không gian hẹp: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị