Bệnh tổ đỉa: Bệnh lý dai dẳng và hay tái phát

Có hơn 2.000 bệnh da liễu khác nhau trong đó có hơn 80% là các bệnh lý mạn tính, khó hoặc không có khả năng điều trị khỏi hoàn toàn. Trên thế giới có rất nhiều bệnh da liễu mà các triệu chứng của chúng gây ra những khó chịu và stress về mặt tâm lý cho bệnh nhân. Trong đó, ở Việt Nam có một thể Eczema cũng gây ra nhiều sự khó chịu cho bệnh nhân, đó là bệnh tổ đỉa.

1. Eczema

Trước tiên chúng ta sẽ tìm hiểu Eczema là gì. Eczema là bệnh lý viêm phần nông của da. Đa số là tình trạng viêm trên lớp gai của thượng bì da với hai biểu hiện bệnh là ngứa kèm theo có tình trạng mụn nước do hiện tượng xốp bào gây nên.

Đây là một nhóm bệnh lý gồm rất nhiều các bệnh khác nhau, trong đó có các bệnh như:

• Eczema thể địa (viêm da cơ địa).
• Bệnh Eczema da dầu (viêm da da dầu).
• Eczema thể đồng tiền (theo Học viện Quân y).
• Bệnh Eczema vi khuẩn.
• Bệnh Eczema tiếp xúc (viêm da tiếp xúc dị ứng).
• Tổ đỉa.

2. Bệnh tổ đỉa 

2.1. Bệnh tổ đỉa là gì?

Bệnh tổ đỉa (Dyshidrosis, Pompholyx) do Tylbury Fox mô tả lần đầu tiên năm 1873. Bệnh khu trú ở lòng bàn chân, bàn tay. Tổn thương là những mụn nước sâu, chìm khảm vào da rải rác hay thành đám, cụm, tiến triển dai dẳng, hay tái phái và bội nhiễm, ảnh hưởng đến khả năng lao động.

Bệnh là một thể Eczema đặc biệt, khu trú ở lòng bàn chân bàn tay. Cần phân biệt giữa tổ đỉa thông thường với tổ đỉa do phản ứng với các bệnh lý nhiễm khuẩn hay nhiễm nấm.

Một số yếu tố liên quan đến bệnh tổ đỉa như:

• Vi khuẩn trên da mà đặc biệt là liên cầu.
• Da khô, hay tiếp xúc với nước bẩn nhiều.
• Các loại hóa chất, thuốc.
• Các loại nấm kẽ, nấm da.
• Bệnh nhân có tăng tiết Mồ hôi tay, mồ hôi chân.

2.2. Biểu hiện của bệnh tổ đỉa

Có nhiều biểu hiện khác nhau, từ nhẹ đến nặng. Không ít lần trên da của chúng ta ở lòng bàn chân, bàn tay nổi lên một vài mụn nước nhỏ, khảm sâu dưới da, hoặc có đám mụn nước khảm sâu dưới da, kèm theo ngứa nhiều hoặc ngứa ít. Thường ít ai quan tâm đến những biểu hiện như vậy nhưng đó là những dấu hiệu đầu tiên của bệnh tổ đỉa.

Khi chọc, gãi các mụn nước đó vỡ kèm theo bội nhiễm vi khuẩn. Bệnh sẽ tiến triển nặng lên, dai dẳng, khó điều trị. Trước kia, điều kiện vệ sinh còn chưa tốt, bệnh rất dễ tiến triển nặng gây vùng loét lâu liền, nhiều ổ mụn nước và nhiều lỗ sâu. Bệnh tiến triển rất dai dẳng và khó chịu với bệnh nhân.

2.3. Tác hại          

Là một bệnh lý mạn tính gây nhiều khó chịu và có thể gây ra stress tâm lý do ngứa, gãi nhiều hoặc ảnh hưởng đến khả năng lao động. Bệnh lại dễ tái phát, điều trị hết sức khó khăn và cần kiên trì nên một phần ảnh hưởng lớn đến tâm lý của bệnh nhân.

Bệnh không lây lan nhưng khi có tình trạng bội nhiễm vi khuẩn hay nấm làm cho bệnh càng nặng lên, tiến triển dai dẳng. Có khi hình thành những vùng loét sâu khi bội nhiễm.

Cần phân biệt bệnh tổ đỉa với các dạng Eczema khác như Eczema vùng mu bàn chân, bàn tay hay vùng cổ tay hoặc bất cứ một viêm da nào khác. Bệnh cũng phân biệt với bệnh lý như ghẻ vùng kẽ ngón tay, ngón chân…

2.4. Cách điều trị         

Điều trị bệnh tổ đỉa cần dùng thuốc theo đơn của bác sĩ chuyên khoa da liễu. Cần kiên trì điều trị và kiêng tiếp xúc với các chất bẩn, hóa chất hay tiếp xúc với các loại thuốc gây dị ứng. Bệnh cũng thường tiến triển nặng hơn vào mùa khô hanh nên cũng cần chú ý đến việc dưỡng ẩm và bảo vệ cho da. Cần uống và bổ sung đủ nước cho cơ thể.

Chúng ta cũng nên có chế độ ăn uống hợp lý, bổ sung các vitamin nhất là các vitamin nhóm B, C rất cần thiết cho da. Khi có biểu hiện bệnh tuyệt đối không tự ý điều trị mà cần đi khám bác sĩ chuyên khoa để có phác đồ điều trị phù hợp.

Bác sĩ Nguyễn Thế Lưu

>> Ngoài bệnh tổ đỉa ảnh hưởng đến sinh hoạt người bệnh thì bệnh eczema mu bàn tay (chàm da) cũng là bệnh lý dai dẳng và tái phát. Vậy eczema mu bàn tay là gì?