Cây cơm nguội: Chữa bệnh bạch đới, khí hư

Cây cơm nguội phân bố rộng rãi ở khắp nước ta, đây là một cây thuốc Đông y với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe con người. Tên thường gọi: Cơm nguội còn gọi là Cơm nguội năm cạnh, tên khoa học: Ardisia quinquegona Blume, họ Đơn nem – Myrsinaceae. Chúng ta cùng tìm hiểu bài viết dưới đây.

Mô tả dược liệu

Hình thái của cây

Cây nhỏ cao 1,5m, phân nhánh, rất nhẵn trừ các phần non, với nhánh rất mềm.

Lá thuôn hình mũi mác, thành góc ở gốc, có mũi ngắn, nhọn hay tù ở đầu, có mép phẳng, hơi lượn sóng, mỏng như giấy hay gần như dạng màng, dài 5 – 12cm, rộng 1 – 2,5cm.

Hoa màu hồng, xếp gần thành tán, chừng 2 – 12 cái một trên một trục chính rất mảnh, dài 2,5cm, ở nách lá.

Quả hình cầu, đường kính khoảng 4mm, có mũi cứng, với 5 cạnh dọc to, giảm dần khi chín, màu đen.

Khu vực phân bố

Loài của Trung Quốc, Malaysia, Indonesia và Việt Nam. Ở nước ta, phân bố từ Lào Cai, Lạng Sơn, Bắc Thái, Quảng Ninh, Vĩnh Phú, Hà Tây, Ninh Bình tới Nghệ An và Gia Lai.

Bộ phận dùng

Lá – Folium Ardisiae Quinquegonae

Thành phần hoá học

Một số thành phần chính được tìm thấy trong 100 g lá non Cơm nguội bao gồm:

• 76.9 g nước
• 13 g Glucid
• 2.6 mg Caroten
• 4.1 g Protid
• 3.9 g chất xơ
• 30 mg vitamin C
• Các Triterpenoid và các dẫn chất
• Các Steroid

Tính chất dược lý

Nước sắc lá và cành Cơm nguội có tính kháng sinh cao, do đó có thể ức chế nhiều vi khuẩn đường ruột và vi khuẩn ngoài da.

Tác dụng kháng viêm, giảm đau và trục huyết ứ ở phụ nữ sau khi sinh

Nghiên cứu lá cây hỗ chợ điều trị bệnh ung thư đường tiêu hoá, ung thư dạ dày, chữa viêm gan truyền nhiễm, viêm phổi, viêm hầu họng, trẻ em cam tích. Dùng ngoài trị mụn nhọt và lở ngứa… Ở Ấn Độ, người ta dùng dịch ép lá làm thuốc trị loét.

Năm 1963, Áp dụng chữa cho phụ nữ bị khí hư do trùng roi âm đạo (Trichomonas vaginalis), chữa tiêu chảy do trùng roi (Trichomonas), kết quả nhiều triển vọng và độc tính rất thấp. Ngoài ưu điểm diệt ký trùng nhanh, không gây cương tụ, không làm rát âm đạo và tỷ lệ khỏi bệnh tương đối cao (72%).

Công dụng và liều dùng

Cây Cơm nguội tính mát, vị hơi cay, chát.

Công dụng

Cơm nguội tính mát có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, chỉ huyết, hoạt huyết, tiêu thũng, khử độc.

Chủ trị: điều trị các bệnh ho dai dẳng, viêm gan virus, mề đay mẩn ngứa, đau nhức xương khớp, chữa kiết lỵ tiêu chảy.

Cây Cơm nguội thường được ứng dụng để điều trị viêm da, mụn nhọt, đắp lên các vết thương để sát trùng, rút mủ, hạn chế áp xe. Ở Ấn Độ, nước sắc lá cây Cơm nguội còn được sử dụng để chữa tiêu chảy, kiết lị, chóng mặt, chân tay run.

Liều dùng

Cơm nguội có thể dùng để uống trong hoặc thoa ngoài, có thể dùng độc vị hoặc kết hợp với các vị thuốc khác.

Liều dùng không cố định, phụ thuộc vào đơn thuốc và chỉ định của thầy thuốc.

Bài thuốc kinh nghiệm

Tiêu chảy, lỵ

Sử dụng lá Cơm nguội khoảng 40 – 60 g, rửa sạch, sắc lấy nước, dùng uống, chia thành 2 – 3 lần trong ngày.

Ngoài ra, có thể dùng lá Cơm nguội, rau Sam, mỗi vị đều 20 g, nấu thành canh, dùng ăn mỗi ngày khoảng 1 – 2 lần.

Phong tê thấp, xương khớp đau nhức

Sử dụng khoảng 12 g Vỏ thân và lá Cơm nguội, sao vàng, 12 g Dây đau xương, 12 g Thổ Phục Linh, sắc thành thuốc, chia thành 2 – 3 lần uống trong ngày. Mỗi ngày dùng một thang thuốc, liên tục trong 10 – 15 ngày.

Bạch đới, khí hư

Sử dụng lá Cơm nguội khoảng 50 – 80 g, sắc lấy nước dùng uống mỗi ngày một thang. Bên cạnh đó, kết hợp dùng lá nấu nước, pha thêm phèn chua dùng ngâm rửa mỗi ngày.

Bệnh chàm, nước ăn tay chân

Sử dụng một lượng vừa đủ lá Cơm nguội nấu thành nước, dùng để ngâm rửa vùng da bệnh.

Viêm nhiễm ngoài da, mề đay mẩn ngứa

Sử dụng lá Cơm nguội và Nghể răm, mỗi vị phân lượng bằng nhau, nấu thành nước, dùng để tắm rửa. Dùng bã lá xát lên vùng da bị tổn thương.

Viêm gan

Sử dụng lá cây Cơm nguội 20 g, Diệp hạ châu (Chó đẻ răng cưa) 20 g, Cam thảo đất 16 g, Rau má khô 12 g, sắc lấy nước, chia thành 2 – 3 lần dùng uống trong ngày. Mỗi ngày uống một thang thuốc.

Phụ nữ mới sinh con

Sử dụng Cây Cơm nguội 20g, cây Dủ dẻ 30 g, Ngũ gia bì gai (hay cây Chân chim) 30g, lá Gai 20 g, cây Mua 30g. Cắt nhỏ các loại dược liệu, sau đó sắc cùng 2 lít nước, để khi còn 1 lít thì dùng uống trong ngày. Sử dụng liên tục trong 15 – 30 ngày.

Ho dai dẳng không dứt

Sử dụng cây Cơm nguội, cây thuốc dòi, mỗi vị 20 g, Trần bì (vỏ quýt) 2 cái, Cam thảo 8g (hoặc cam thảo đất 12g), sắc với 1 lít nước, đến khi còn phân nửa thì dùng uống trong ngày. Sử dụng liên tục trong 3 ngày liên tục để cải thiện các triệu chứng.

Hỗ trợ điều trị ung thư dạ dày, ung thư thực quản

Sử dụng 60 g lá Cơm nguội, sắc lấy nước dùng uống mỗi ngày một thang.

Hỗ trợ điều trị chấn thương do té ngã

Sử dụng một lượng lá Cơm nguội vừa đủ, gừng tươi 1 củ, muối trắng 1 muỗng. Rửa sạch, giã nát các nguyên liệu cùng với muối băng vào vết thương. Mỗi ngày thay băng một lần.

Kiêng kị

• Cây Cơm nguội kỵ thai, do đó không sử dụng cho phụ nữ mang thai.
• Ở vỏ thân và rễ có chứa một lượng độc tố nhẹ. Do đó, nước ngấm rễ và thân cây thường được sử dụng như một loại thuốc trừ sâu.
• Độc ở thân và rễ cây có thể gây tác động lên hệ thống thần kinh trung ương, do đó chỉ sử dụng dược liệu theo hướng dẫn và chỉ định của thấy thuốc.

Cây cơm nguội có nhiều tác dụng điều trị chấn thương, khí hư, chàm, viêm nhiễm ngoài da, mề đay,.. Tuy nhiên quý độc giả không nên tự ý sử dụng khi chưa được tham vấn bới bác sĩ điều trị để tránh tác dụng không mong muốn.