Cơn mất trí nhớ thoáng qua: triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Bạn từng bị mất trí nhớ, bạn cảm thấy hoang mang về tình trạng của mình. Bạn thường xuyên hay quên những chuyện nhỏ nhặt và lo lắng cho sức khỏe của bản thân. Cơn mất trí nhớ thoáng qua là một trong những bệnh lý thường bị bỏ sót. Nếu quan tâm đến tình trạng này, hãy cùng Bác sĩ chuyên khoa Thần kinh Nguyễn Văn Huấn tìm hiểu qua bài viết này.

Cơn mất trí nhớ thoáng qua là gì?

Cơn mất trí nhớ thoáng qua là một tình trạng mất trí nhớ tạm thời và đột ngột. Tuy nhiên, tình trạng này không tương tự những bệnh lý thần kinh thường gặp như động kinh hay đột quỵ. Trong cơn thiếu máu não thoáng qua, người bệnh sẽ mất khả năng gợi nhớ lại những sự kiện gần đây. Vì vậy, có thể sẽ không nhớ được chuyện gì đang xảy ra, họ đang ở đâu và tại sao có thể đến được đây. Bên cạnh đó, người bệnh có thể sẽ tiếp tục quên một số sự kiện đã xảy ra trong quá khứ.

Tình trạng này thường ảnh hưởng đến những người ở độ tuổi trung niên và người già. Đối với tình trạng này, người bệnh vẫn còn khả năng nhận biết mình là ai và những người thân quen xung quanh mình. Các cơn mất trí nhớ thoáng qua luôn luôn tốt dần lên sau vài giờ. Trong quá trình hồi phục, có thể sẽ dần dần nhớ lại các sự kiện trong quá khứ.

Mất trí nhớ thoáng qua thường không nghiêm trọng. Tuy nhiên, nó vẫn có thể gây sự hoảng sợ cho người bệnh.

Nguyên nhân

Nguyên nhân chính gây ra cơn mất trí nhớ thoáng qua vẫn chưa được xác định. Dường như có mối liên hệ giữa tình trạng mất trí nhớ thoáng qua và tiền căn đau nửa đầu (Migraine). Mặc dù những yếu tố cơ bản tác động lên cả hai bệnh này vẫn chưa rõ ràng. Một giả thiết khác được đặt ra là có sự rối loạn trong hệ tĩnh mạch não. Cụ thể là sự tắc nghẽn gây ứ máu trong tĩnh mạch hoặc là sự bất thường trong dòng chảy của máu.

Mặc dù khả năng xảy ra qua các sự kiện này rất thấp, nhưng một số sự kiện được xem là yếu tố khởi phát, bao gồm:

• Đột ngột ngâm mình vào nước nóng hoặc nước lạnh.
• Hoạt động thể lực nặng, quá sức.
• Quan hệ tình dục.
• Các thủ thuật y khoa. Như chụp mạch vành hay nội soi.
• Chấn thương đầu nhẹ.
• Các cảm xúc đột ngột như nhận một tin xấu, cuộc cãi vã, xung đột hay làm việc quá sức.

Các yếu tố nguy cơ

Mặc dù tăng huyết áp và cholesteron máu cao có sự liên quan chặt chẽ đến bệnh đột quỵ. Nhưng đây không là yếu tố nguy cơ gây cơn mất trí nhớ thoáng qua. Có lẽ là do cơn mất trí nhớ thoáng qua không liên quan đến sự lão hóa của mạch máu. Giới tính dường như cũng được xem là yếu tố nguy cơ của bệnh.

Các yếu tố nguy cơ rõ ràng nhất bao gồm:

• Tuổi tác. Những người từ 50 tuổi trở lên có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với những người trẻ.
• Tiền căn đau nửa đầu (Migraine). Nếu từng hoặc đang điều trị đau nửa đầu, thì nguy cơ mắc bệnh thường cao hơn bình thường.

Triệu chứng

Mất trí nhớ thoáng qua được xác định bởi chính triệu chứng mất trí nhớ. Cụ thể là mất khả năng hình thành những ký ức mới và nhớ lại những sự kiện gần đây. Khi đã xác định triệu chứng mất trí nhớ, các bác sĩ cần loại trừ những nguyên nhân nguy hiểm có thể gây ra triệu chứng này.

Các dấu hiệu và triệu chứng cần phải được tìm để chẩn đoán cơn mất trí nhớ thoáng qua, bao gồm:

• Đột ngột mất trí nhớ, có nhân chứng xác nhận
• Vẫn còn giữ tính cách cá nhân dù mất trí nhớ
• Khả năng nhận thức xung quanh vẫn bình thường. Ví dụ như nhận biết những người xung quanh và vẫn nhớ tên họ. Bên cạnh đó, người bệnh vẫn có khả năng thực hiện một số động tác theo hướng dẫn.

Không ghi nhận các triệu chứng gợi ý tổn thương não như tê liệt tay chân, cử động bất thường hay giảm khả năng nhận thức.

Thêm vào đó, một số triệu chứng và dấu hiệu cũng như tiền căn cũng giúp chẩn đoán bệnh:

• Triệu chứng kéo dài không quá 24 giờ và thường ngắn hơn.
• Trí nhớ dần dần trở lại.
• Không chấn thương đầu gần đây.
• Không có bằng chứng co giật trong thời gian mất trí nhớ.
• Chưa ghi nhận tiền căn động kinh.

Biến chứng

Cơn mất trí nhớ thoáng qua thường không trực tiếp gây ra các biến chứng. Bệnh không phải là yếu tố nguy cơ của đột quỵ hay động kinh. Có thể có tình trạng này trên một số bệnh nhân, tuy nhiên điều này rất hiếm gặp.

Cơn mất trí nhớ thoáng qua có thể ảnh hưởng đến cảm xúc, khí sắc của người bệnh. Nếu cần sự chắc chắn không mắc phải các bệnh lý về thần kinh, hãy hỏi bác sĩ về kết quả đánh giá lâm sàng và cận lâm sàng cũng như các thông tin còn băn khoăn.

Chẩn đoán

Chẩn đoán tình trạng trên sau khi đã loại trừ những nguyên nhân nghiêm trọng như đột quỵ, động kinh hay chấn thương đầu – những nguyên nhân gây tình trạng tương tự.

Khám lâm sàng

Đánh giá thần kinh, phản xạ gân cơ, trương lực cơ, sức cơ, cảm giác, dáng đi, tư thế, khả năng thăng bằng là những phần cần được đánh giá kỹ. Ngoài ra, những câu hỏi để đánh giá khả năng tư duy, trí nhớ, phán đoán cũng sẽ được bác sĩ hỏi người bệnh.

Xét nghiệm chẩn đoán

Sau khi đánh giá lâm sàng, các xét nghiệm sẽ được chỉ định để tìm những bất thường trong não. Những rối loạn về hoạt động của điện trong não và dòng máu chảy trong não cần được loại trừ. Dưới đây là những xét nghiệm bác sĩ có thể đề nghị

Chụp cộng hưởng từ (MRI). Xét nghiệm này giúp tạo những hình ảnh chi tiết về não. Những hình ảnh này góp vai trò rất lớn trong việc loại trừ những bệnh khác.

Chụp cắt lớp vi tính (CT Scan). Sử dụng tia X giúp thu nhận những hình ảnh về mô não. Những hình ảnh có thể thu nhận được là mạch máu bị vỡ hay một số tổn thương hiện tại hoặc quá khứ như đột quỵ cũ. CT Scan thường không có giá trị bằng MRI trong chẩn đoán bệnh.

Điện não đồ (EEG). Điện não đồ giúp ghi nhận lại những hoạt động điện tại não thông qua những điện cực được gắn trên da đầu. Những người bị động kinh thường có những bất thường trong sóng não, ngay khi ngoài cơn động kinh. Cần được chỉ định xét nghiệm EEG nếu có hơn 1 cơn mất trí nhớ thoáng qua hoặc có thể cần làm nếu như bác sĩ nghi ngờ người bệnh đang bị co giật.

Điều trị

Vẫn chưa có điều trị đặc hiệu cho cơn mất trí nhớ thoáng qua. Bệnh thường tự hết và không có tác động kéo dài lên cuộc sống người bệnh.

Nếu bạn hay người thân tùng được chẩn đoán cơn mất trí nhớ thoáng qua, thì đừng quá lo lắng vì bệnh thường ít tác động lên cuộc sống. Tuy nhiên, cần loại trừ nhiều nguyên nhân nghiêm trọng trước khi có thể chẩn đoán tình trạng bệnh này. Vì vậy, cần có sự quan tâm đúng mực nếu bạn hay người thân mất trí nhớ tạm thời.

Mong rằng qua bài viết của Bác sĩ Nguyễn Văn Huấn, độc giả có thể có cái nhìn tổng quát về tình trạng cơn mất trí nhớ đặc biệt này.