Đĩa đệm cột sống có cấu trúc và chức năng như thế nào?

Đĩa đệm cột sống là một trong những thành phần quan trọng của cột sống. Yếu tố này tạo thuận lợi cho những hoạt động của con người. Đồng thời hạn chế tình trạng tổn thương tại cột sống. Vậy đĩa đệm có cấu trúc và chức năng như thế nào? Vai trò quan trọng ra sao? Hãy cùng Bác sĩ Nguyễn Văn Huấn đi tìm câu trả lời qua bài viết sau đây.

Đĩa đệm cột sống là gì?

Đĩa đệm cột sống là một cấu trúc có dạng thớ sợi. Cấu trúc này khá chắc chắn và được xếp theo dạng vòng tâm. Bên trong đĩa đệm có chứa nhân keo cấu tạo từ chất gelatin. Đĩa đệm có tác dụng hỗ trợ sự vận động linh hoạt của cơ thể. Đồng thời giảm chấn động, giảm xóc, giúp cơ thể chịu lực tốt hơn.

Cấu trúc của đĩa đệm cột sống

Cấu trúc của đĩa đệm bao gồm:

Bao xơ

Nằm ở phía ngoài cùng. Được cấu tạo bởi những sợi collagen. Các vòng sợi collagen có tính dẻo và tính đàn hồi rất cao. Các vòng collagen này gắn với nhau thành nhiều lớp hình elip.

Bao xơ có lớp ngoài bám trực tiếp vào màng xương, bám gián tiếp vào viền đốt sống. Lớp trong của bao xơ bám vào bề mặt của sụn thân sống lưng.

Bên cạnh chức năng bảo vệ nhân keo, bao xơ còn có chức năng giúp chống lại những ngoại lực hướng ngang gây căng khớp. Cũng như chống lại những lực vặn xoắn. Từ đó đảm bảo cho cột sống được được giữ đúng trục.

Nhân keo

Còn có tên gọi khác là nhân nhầy. Nó nằm bên trong bao xơ. Đây là một hoạt dịch có tính nhầy, không màu và trong suốt. Thành phần chủ yếu của nhân keo là các proteoglycans. Các proteoglycans này gồm có các chất:

• Dermatan sulphate.
• Kratosulphate.
• Chondroitin sulphates.
• Hyaluronic acid.

Tính chất chủ yếu của nhân keo là ngậm nước rất tốt. Ở trẻ em, nhân keo chứa đến hơn 80% nước. Khi trưởng thành, nhân keo giảm dần thành phần nước. Trong khi ở người già, nhân keo chỉ còn chứa khoảng 60% nước.

Nhân keo đưa nước ra bên ngoài khi có lực tác động. Từ đó, đĩa đệm sẽ xẹp xuống để chịu lực. Lực sẽ được phân tán đồng đều khắp tiết diện đĩa đệm và sẽ dần triệt tiêu. Khi lực tác động không còn nữa, nhân keo sẽ phồng lên. Đồng thời, nó hút nước quay trở lại và đĩa đệm sẽ phồng to lên.

Tấm sụn tận cùng

Các tấm sụn tận cùng nằm giữa lớp ngoài của bao xơ và mâm sụn thân sống. Những chất cấu tạo nên các tấm sụn này đó chính là: Canxi, collagen, nước và các proteolycans.

Tấm sụn tận cùng có tác dụng bảo vệ bề mặt của sụn và thân đốt sống tránh bị sự ép vào của nhân keo. Bên cạnh đó, tấm sụn tận cùng còn là lớp bảo vệ đĩa đệm khỏi tình trạng viêm nhiễm.

Chức năng của đĩa đệm cột sống

Chức năng chung của đĩa đệm

Nối các đốt sống: Cột sống bao gồm nhiều đốt xương cứng được nối với nhau bởi các đĩa đệm. Đồng thời có sự hỗ trợ của gân cơ, các dây chẳng. Tất cả tạo thành một tổ chức liên kết có tính đàn hồi rất tốt. Nhờ vậy, cột sống vừa có thể chịu lực, vừa xoay chuyển rất linh hoạt.

Phân tán và chịu lực. Nhờ vào khả năng chịu nén và biến dạng của đia đệm, các đốt sống không bị tổn thương trong quá trình con người vận động.

Ngoài ra, đĩa đệm cột sống còn có chức năng hỗ trợ quá trình trao đổi chất. Thông qua các màng của vòng sợi đĩa đệm, sự trao đổi chất se4d diễn ra thông qua quá trình khuếch tán các chất dinh dưỡng.

Chức năng của nhân nhầy

Nhân nhầy có những chức năng chính sau đây:

• Là điểm tựa cho đốt sống.
• Cân bằng các chấn động.
• Giảm xóc.
• Trao đổi chất lỏng giữa đĩa đệm và các cơ quan lân cận.

Chức năng của vòng sợi

Vòng sợi có 5 chức năng chính sau đây:

• Giữ cho cột sống vững vàng.
• Vai trò như một dây phanh. Vòng sợi giới hạn những vận động của thân sốt sống. Tránh các vận động quá mức có thể gây trật khớp, tổn thương cột sống.
• Là nơi chứa của nhân nhầy.
• Có công dụng giảm xóc.
• Duy trì những cử động nhỏ của cột sống.

Chức năng của mâm sụn

Chức năng của mâm sụn bao gồm:

Bảo vệ thân đốt sống: Nhờ vào cơ chế dẫn truyền trọng lượng. Mặt trên và mặt dưới của thân đốt sống chịu lực ép rất mạnh. Tuy nhiên, xương sẽ không bị tổn thương nếu mâm sụn còn nguyên vẹn.

Trao đổi chất lỏng giữa thân đốt sống và đĩa đệm: Đĩa đệm người trưởng thành là một cấu trúc hoàn toàn không có mạch máu. Sự dinh dưỡng và bài tiết chất thải được thực hiện nhờ quá trình khuếch tán qua vòng sợi. Qua đó, mâm sụn giúp cho sự trao đổi chất lỏng giữa đĩa đệm và thân đốt sống kế cận được đảm bảo.

Một số vấn đề cần lưu ý

Đĩa đệm là một bộ phận quan trọng của cột sống. Chính vì vậy, để bảo vệ đĩa đệm, chúng ta nên:

Luyện tập thể dục, thể thao: Các hoạt động thể dục thể thao sẽ giúp tăng cường sức khỏe của hệ cơ, xương khớp. Đồng thời giúp cơ thể của con người có tính dẻo dai, chịu lực tốt hơn, hạn chế tổn thương đĩa đệm.

Duy trì cân nặng hợp lý: Những người thừa cân béo phì sẽ thường xuyên tác động một lực lớn lên xương khớp. Trong đó có cột sống và các đĩa đệm. Chính vì vậy, duy trì cân nặng hợp lý trong khoảng BMI từ 18,5 đến 23 sẽ bảo vệ sức khỏe xương khớp tốt hơn.

Có chế độ dinh dưỡng hợp lý: Tránh thức ăn nhanh, rượu bia, thuốc lá. Tăng cường vitamin, chất xơ và các chất khoáng như: Canxi, Kali, Magie,…

Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về đĩa đệm cột sống. Cũng như biết được vai trò của bộ phận này đối với cơ thể. Từ đó, các bạn sẽ có chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý. Mục đích là bảo vệ đĩa đệm, bảo vệ cột sống, duy trì sự vận động bình thường.

Thoái hóa cột sống thắt lưng là một trong những bệnh lý cơ xương khớp phổ biến nhất hiện nay. Bệnh không nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, nó ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống cũng như công việc của bạn, xem thêm tại đây nhé: Thoái hóa cột sống thắt lưng và những điều bạn cần biết