Điều trị hạ canxi máu: Câu trả lời từ bác sĩ

Hạ canxi máu có thể gây ra các triệu chứng như ngứa ran, chuột rút cơ và một số vấn đề tim mạch. Mức độ nghiêm trọng của hạ canxi có thể từ nhẹ đến nặng đe dọa tính mạng. Do đó, việc hiểu biết các phương pháp điều trị hạ canxi máu là vô cùng cần thiết. Mời bạn cùng tìm hiểu với bác sĩ của YouMed qua bài viết sau.

Khái niệm hạ canxi máu là gì?

Trước khi tìm hiểu việc điều trị hạ canxi máu, chúng ta cần tìm hiểu bệnh lý này là gì.

Canxi là một khoáng chất quan trọng trong cơ thể. Chúng có vai trò quan trọng đối với nhiều quá trình sinh hóa. Chẳng hạn như quá trình cấu tạo xương, răng và hoạt động của cơ tim. Trong huyết thanh, có 50% canxi ở dạng ion tự do, còn lại là canxi gắn với protein hoặc các ion điện tích âm (citrat, bicarbonat, phosphat).

Nồng độ canxi máu bình thường là 9 – 10,3 mEq/ 100 ml. Hạ canxi máu được định nghĩa là nồng độ canxi trong máu toàn phần ≤ 8.8 mg/dl (2.2 mmol/l). Với điều kiện là lượng protein huyết tương bình thường, hoặc nồng độ canxi bị ion hóa < 4.7 mg/dl (1.17mmol/l). Hạ canxi máu có thể gây ra triệu chứng như tê, ngứa ran hoặc thậm chí co giật. Ở trẻ nhỏ, dấu hiệu cho thấy trẻ bị thiếu hụt canxi là trẻ còi xương, chậm phát triển chiều cao. Sự hạ canxi huyết ở người lớn có thể dẫn đến tình trạng loãng xương, thoái hóa cột sống.

Nguyên nhân gây hạ canxi máu

Việc điều trị hạ canxi máu phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Do đó, việc tìm hiểu nguyên nhân gây ra là điều hết sức cần thiết.

Các nguyên nhân sinh lý

Một số nguyên nhân sinh lý gây hạ canxi máu là:

• Hạ albumin máu nặng (do albumin là protein chủ yếu gắn kết với canxi trong huyết thanh. Vì vậy giảm albumin máu dẫn đến hạ canxi nghiêm trọng).
• Giảm nhạy cảm với vitamin D ở cơ quan đích. Vitamin D có vai trò trong quá trình chuyển hóa của canxi. Nếu cơ quan đích giảm nhạy cảm với vitamin D sẽ không chuyển hóa được canxi.
• Tăng phosphat máu. Phosphat là ion âm có thể kết hợp được canxi. Nếu lượng phosphat tăng nghĩa là tăng canxi ở dạng kết hợp. Do đó canxi tự do trong máu sẽ giảm.
• Do thuốc: aminosid, plicamycin, thuốc lợi tiểu quai. Các loại này thường tăng bài thải canxi qua nước do đó làm giảm canxi máu.

Trong các nguyên nhân sinh lý, hạ canxi do tăng phosphat máu là nguyên nhân thường gặp nhất. Tình trạng tăng phosphat máu thường xảy ra ở bệnh nhân bị suy thận.

Mất nhiều canxi

Các trường hợp gây mất nhiều canxi như:

• Người nghiện rượu.
• Bệnh nhân suy thận mạn.
• Sử dụng thuốc lợi niệu.

Bệnh nội tiết

Một số bệnh nội tiết có thể gây hạ canxi máu như:

• Suy cận giáp hoặc giả suy cận giáp.
• Nhiễm khuẩn huyết.
• Ung thư tủy tuyến giáp có tăng calcitonin.
• Hạ canxi máu có tính gia đình.

Triệu chứng hạ canxi máu

Ở trẻ em

Trẻ em bị hạ canxi có thể có các triệu chứng sau:

• Ngủ gà, chậm chạp.
• Bỏ bú, chán ăn.
• Tăng phản xạ gân xương.
• Dấu co rút cơ.
• Co giật (trường hợp nặng).

Ở người lớn

Người lớn thì các triệu chứng thường gặp của hạ canxi bao gồm:

• Tăng phản xạ gân xương.
• Dấu co thắt cơ.
• Chuột rút.
• Co giật.
• Rối loạn nhịp tim.
• Rối loạn cảm giác bàn tay, bàn chân.
• Đau quặn bụng.
• Trầm cảm.
• Hạ canxi máu cấp

Trên thực tế, hạ canxi máu cấp thường được biểu hiện dưới dạng cơn tenany. Các dấu hiệu đặc trưng của một cơn tetany bao gồm:

• Dị cảm ở môi, lưỡi, đầu chi, dấu bàn đạp (bàn chân duỗi như đạp xe).
• Đau cơ toàn thân, co giật các cơ mặt.

Cơn tetany báo hiệu một tình trạng nặng nề của hạ canxi máu, khi nồng độ canxi máu dưới 7 (< 1.75mmol/l). Khi nhận thấy có các biểu hiện nghiêm trọng của hạ canxi máu cấp, bệnh nhân cần được đưa ngay đến các cơ sở y tế để được điều trị kịp thời. Nếu không sẽ để lại các biến chứng nguy hiểm như chậm phát triển ở trẻ nhỏ hay loãng xương, nhuyễn xương ở người lớn.

Điều trị hạ canxi máu

Bác sĩ sẽ quyết định việc điều trị cho bệnh nhân khi có chẩn đoán hạ canxi máu. Điều trị cụ thể như sau:

Điều trị hạ canxi máu nặng có triệu chứng

Khi có các triệu chứng của cơn tetani, co giật, loạn nhịp tim, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất. Bác sĩ sẽ điều trị hạ canxi trong trường hợp này là bổ sung canxi qua đường tĩnh mạch. Bổ sung lượng canxi thiếu hụt trong cơ thể qua đường tĩnh mạch sẽ giúp khôi phục mức canxi trở về bình thường nhanh chóng.

Ngoài ra nếu bệnh nhân có có bệnh nền mãn tính như bệnh thận mạn, bác sĩ cũng sẽ điều trị các bệnh nền này bên cạnh việc tăng canxi máu cho bệnh nhân.

Điều trị hạ canxi máu không có triệu chứng

Hạ canxi máu không có triệu chứng có thể tự hồi phục mà không cần đến điều trị. Điều trị hạ canxi máu không triệu chứng chủ yếu là bổ sung canxi. Bác sĩ thường khuyên bệnh nhân sử dụng viên uống bổ sung canxi và vitamin D.

Hạ canxi máu do hạ albumin thì không cần bổ sung canxi. Nếu có giảm magie máu phối hợp thì cần điều trị để làm tăng nhanh nồng độ canxi trong huyết thanh.

Nếu hạ canxi máu mức độ nhẹ có thể không cần điều trị. Nhưng nếu có các cơn tetany, co giật thì bệnh nhân cần được điều trị hạ canxi máu ngay. Vì vậy, cần đưa các bệnh nhân này đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị kịp thời. Hy vọng qua bài viết trên, YouMed đã cung cấp cho quý độc giả những thông tin hữu ích về căn bệnh này cũng như cách điều trị hiệu quả.