Hội chứng gan phổi: Định nghĩa, dấu hiệu, chẩn đoán và phương pháp điều trị

Hội chứng gan phổi là một vấn đề sức khỏe hiếm gặp. Trong đó chức năng của phổi bị ảnh hưởng ở những bệnh nhân có bệnh lý về gan. Hội chứng này được gây ra do mạch máu trong phổi bị dãn ra. Điều này làm ảnh hưởng đến quá trình trao đổi oxy của giữa phổi và mạch máu đến phổi. Hội chứng gan phổi đưa đến tình trạng khó thở do nồng độ oxy thấp trong máu. Hiện nay, phương pháp điều trị duy nhất là ghép gan. Hãy cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Thái Việt Nguyên tìm hiểu về hội chứng này qua bài viết sau.

Giới thiệu

Bình thường máu trong tĩnh mạch – máu thiếu oxy sẽ qua phổi. Tại đây, sẽ có sự trao đổi O2 và CO2 giữa dòng máu và phổi. Khi dòng máu trong phổi nhận đầy đủ oxy, sẽ bơm ra toàn cơ thể để sử dụng. Trong hội chứng gan phổi, vì mạch máu trong phổi dãn ra. Điều này làm mất cân bằng trao đổi O2 – CO2 giữa dòng máu và phối. Dẫn đến máu không đủ oxy để cung cấp cho cơ thể. Hội chứng gan phổi có thể chiếm đến 5-32% ở những người bị bệnh xơ gan.

Dấu hiệu thường gặp nhất của hội chứng này là khó thở, và nồng độ oxy trong máu giảm. Ngoài ra, còn có các dấu hiệu khác như đầu ngón tay có máu xanh tím hoặc phình tròn ra – Còn gọi là ngón tay dùi trống.

Liệu pháp thở oxy có thể giúp giảm bớt triệu chứng khó thở trong hội chứng gan phổi. Tuy nhiên, liệu pháp thường không cần sử dụng khi hội chứng này chỉ mới biểu hiện nhẹ. 

Ở những trường hợp nặng, rất nặng, ngày này phương pháp điều trị tối ưu nhất là ghép gan. Sau khi phẫu thuật ghép gan, phổi có thể làm việc tốt gần như bình thường trong khoảng một năm.

Trên thực tế, người ta chưa tìm ra được nguyên nhân rõ ràng để giải thích sự liên quan giữa bệnh gan và sự giãn mạch máu ở phổi.

Vì hội chứng gan phổi đa phần xuất phát từ bệnh gan trước. Vì thế các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng này là do 3 vấn đề tạo thành. Bao gồm: Suy chức năng gan, giãn mạch máu phổi và nồng độ oxy trong máu thấp.

Xem thêm: Suy gan cấp là gì? Tiêu chuẩn chẩn đoán suy gan cấp?

Dấu hiệu, triệu chứng của hội chứng gan phổi?

Phần lớn bệnh nhân có hội chứng này đều có kèm các dấu hiệu của bệnh lý gan (chiếm 82%). Trong khi đó, người bệnh có dấu hiệu về bệnh phổi trước tiên chỉ chiếm 18%. Trong đó, dấu hiệu khó thở tăng dần lên theo thời gian, là triệu chứng phổ biến nhất (chiếm 95%).

Đặc biệt, khó thở tăng khi đứng lên là triệu chứng khá đặc hiệu trong hội chứng gan phổi. Bởi vì khi ở tư thế đứng, áp suất ôxy trong máu giảm 5% hoặc xuống thấp hơn 4mmHg.  

Xem thêm: Nặng ngực khó thở là bệnh gì? Cách xử lý khi gặp tình trạng này

Các dấu hiệu khác, bao gồm:

Những mạch máu li ti kết tỏa thành hình mạng nhện trên da, chiếm 21%.

Đầu ngón tay phình ra, giống như dùi trống, chiếm 78%.

Da có màu xanh, hoặc xanh tím do thiếu ôxy trầm trọng, ở hầu hết các trường hợp nặng.

Khi nào đi khám bác sĩ? 

Nếu bạn nghi ngờ có dấu hiệu của hội chứng gan phổi. Đặc biệt có bệnh nền mắc bệnh lý gan, và có dấu hiệu khó thở. Hãy đến cơ sở y tế đã thăm khám. Bác sĩ sẽ làm một số xét nghiệm để tìm nguyên nhân khó thở. Nếu nghi ngờ đây là hội chứng gan phổi, tùy vào mức độ bệnh mà sẽ có chỉ định phù hợp. 

Ngoài ra, khi có bệnh lý về gan, đặc biệt xơ gan. Bệnh nhân cần được tái khám định kỳ để theo dõi các biến chứng có thể xảy ra. 

Nguyên nhân gây ra hội chứng gan phổi là gì?

Hội chứng gan phổi được gây ra so sự dãn mạch máu trong phổi. Tình trặng này ảnh hưởng đến quá trình trao đổi oxy từ phổi đưa đến dòng máu. Nguyên nhân gây ra hội chứng này hiện nay vẫn chưa rõ ràng. Các chuyên gia đều chưa biết tại sao vài người có bệnh gan phát triển thành hội chứng gan phổi. Trong đó, vài người thì không.

Tuy nhiên một vài báo cáo giải thích rằng, sự giãn mạch ở phổi là sự thanh thải kém hay sản xuất quá mức các chất dãn mạch; ức chế các chất co mạch trong vòng tuần hoàn do xơ gan. Và chất có yếu tố quan trọng trong trung gian co giãn mạch là nitric oxide.

Hội chứng gan phổi được chẩn đoán như thế nào?

Bởi vì khó thở là một triệu chứng phổ biến trong bệnh gan. Vì thế, hội chứng gan phổi thường hay bị bỏ sót và chẩn đoán trễ.

Các chuyên gia khuyến nghị rằng, nếu không tìm được lý do nào khác giải thích được khó thở và nồng độ oxy đo ở mao mạch ngoại biên (SpO2) <96% ở bệnh nhân có bệnh lý gan mạn, sẽ cần được tầm soát hội chứng gan phổi.

Dấu hiệu khó thở nặng lên khi đứng thẳng chỉ xảy ra trong khoảng 25% trường hợp. Tuy nhiên, đây được xem là triệu chứng khá đặc hiệu của hội chứng.

Một số công cụ, giúp hỗ trợ chẩn đoán hội chứng gan phổi, bao gồm:

Đo độ bão hòa oxy trong máu:

• Thường sẽ dùng một loại máy nhỏ, kẹp ở ngón trỏ để đo mức độ oxy trong máu ngoài biên.

  

• Ngoài ra, bác sĩ có thể lấy một ít máu ở động mạch. Sau đó, đo độ bão hòa oxy trong máu – Còn được gọi là khí máu động mạch.

  

Chụp hình ảnh ở phần ngực:

Có thể sử dụng cả chụp X quang và CT-scan để hỗ trợ loại trừ các bệnh khác ở phổi gây khó thở.

Đặc biệt, tăng áp động mạch phổi là một biến chứng mạch máu khác của bệnh lý gan. Tình trạng này thường hay nhầm lẫn với hội chứng gan phổi. Trên thực tế, hội chứng gan phổi và tăng áp động mạch phổi về cơ chế bệnh không giống nhau. Mặc dù cả hai đều là sợ bất thường mạch máu phổi do bệnh lý gan gây ra. Tuy nhiên, hội chứng gan phổi là do sự giãn mạch máu ở phổi. Trong khi đó, tăng áp động mạch phổi là do sự tắc nghẽn hoặc co mạch máu ở phổi, làm tăng áp lực mạch máu phổi.

Điều trị hội chứng gan phổi như thế nào?

Liệu pháp thở oxy là sự lựa chọn chính để điều trị khó thở khi nồng độ oxy trong máu quá thấp. Trong khi đó, ghép gan là phương pháp điều trị tối ưu nhất trong hội chứng gan thận.

Với hội chứng gan thận mức độ nhẹ và trung bình:

Hầu hết những bệnh nhân trong mức độ này đều sẽ cần theo dõi triệu chứng, và diễn tiến bệnh. Ngoài ra, không cần điều trị gì thêm. Một vài trường hợp, bác sỹ có thể sẽ chỉ định liệu pháp thở oxy để hỗ trợ thêm.

Cụ thể, những bệnh nhân có hội chứng gan thận mức độ nhẹ, trung bình khi: Nồng độ SaO2 (trong phương pháp đo khí máu động mạch) >55 mmHg; và phần trăm SpO2 (độ bão hòa oxy ở máu ngoại ngoại vi) >88%. Tình trạng này sẽ không cần bổ sung liệu pháp thở oxy.

Với hội chứng gan thận nặng và rất nặng:

 Hầu hết những bệnh nhân này đều cần chỉ định liệu pháp thở oxy và nên được ghép gan khi có điều kiện.

Liệu pháp thở oxy

Liệu pháp thởi oxy dài hạn sẽ được sử dụng thường xuyên với bệnh nhân có hội chứng gan thận nặng và rất nặng. Liệu pháp này được điều trị với liều lượng như điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (bệnh COPD).

Tuy nhiên, liệu pháp thở oxy không phải là thuốc, hoặc phương pháp có thể điều trị dứt điểm. Chúng chỉ giúp bệnh nhân cải thiện triệu chứng khó thở, và nồng độ oxy trong máu quá thấp.

Ghép gan

Bệnh nhân có hội chứng gan thận, và có SaO2 <60 mmHg, cần nên được ghép gan. Nghiên cứu cho thấy rằng, phổi sau ghép gan hoàn thiện đến 80%, duy trì trong vòng một năm.

Hội chứng gan phổi là vấn đề hiếm gặp ở những người có bệnh lý gan. Hiện nay, phương pháp điều trị duy nhất là ghép gan. Nếu bạn có bệnh lý về gan, đặc biệt trong xơ gan, nên được tái khám và theo dõi định kỳ. Điều này giúp bác sỹ có thể phát hiện sớm hội chứng gan phổi, nhằm đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp. Đưa đến mục tiêu cuối cùng là giảm tỉ lệ tử vong do bệnh tật và nâng cao chất lượng đời sống.

Xơ gan là sự xơ hóa của lá gan, do nhiều tình trạng hay bệnh lý ở gan gây ra. Xơ gan có thể dẫn đến nhiều biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe và tính mạng. Đây là bệnh không hiếm gặp trong cuộc sống hiện nay. Có nhiều nguyên nhân gây ra xơ gan. Nhưng nếu bệnh được chẩn đoán sớm và nguyên nhân được điều trị, có thể ngăn ngừa gan bị tổn thương nặng hơn.

Xem thêm: Xơ gan: Cách phòng bệnh và điều trị