Hormone DHEA ở người: Những thông tin mà bạn đọc cần biết

Một trong những hormone chưa được nhiều người biết đến đó là hormone DHEA. Hormone này có những vai trò và tác dụng nhất định đối với cơ thể. Sự thiếu hoặc thừa DHEA sẽ ảnh hưởng nhất định đến sinh lý bình thường của cơ thể. Vậy hormone DHEA ở người có bản chất, vai trò và chức năng như thế nào? Hãy cùng Bác sĩ Vũ Thành Đô tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Hormone DHEA ở người là gì?

Hormone DHEA ở người là một hormone tiền thân quan trọng. Tiền chất là những chất được cơ thể chuyển hóa thành hormone. DHEA là steroid lưu hành nhiều nhất hiện nay trong cơ thể con người. Bản thân nó không có nhiều tác dụng sinh học.

Tuy nhiên, khi nó được chuyển hóa thành các hormone như testosterone và estradiol, những hormone này sẽ có tác dụng rất rõ. DHEA được tạo ra từ cholesterol bởi lớp ngoài của tuyến thượng thận. Nó cũng được sản xuất với một lượng nhỏ bởi buồng trứng và tinh hoàn.

Hormone DHEA là nguồn cung cấp estrogen quan trọng cho phụ nữ. Sản xuất DHEA trong cơ thể tăng dần từ lúc 10 tuổi. Sự sản xuất này đạt đỉnh trong những năm 20 tuổi và giảm dần khi về già.

Trên thực tế, người ta ước tính rằng DHEA giảm tới 80% trong suốt tuổi trưởng thành. Điều này không chỉ phù hợp với người lớn tuổi vì mức độ bắt đầu giảm vào khoảng tuổi 30.

Xem thêm: Progesteron: Hormone sinh dục quan trọng và điều cần biết

Cơ thể con người sử dụng hormone DHEA như thế nào?

Bộ não của con người có thể kiểm soát sự sản xuất hormone DHEA. Cơ thể của chúng ta sử dụng một cơ chế duy nhất được gọi là phản hồi âm tính (feedback âm) để kiểm soát sự sản xuất DHEA.

Sự feedback âm tính làm cho não của chúng ta biết rằng:

• Một khi mức DHEA giảm trong cơ thể bạn, cơ chế này sẽ được “bật” và bắt đầu sản xuất nhiều hormone hơn.
• Khi nồng độ DHEA bắt đầu tăng lên, phản hồi âm tính sẽ bị “tắt”.

DHEA và sự chống lão hóa như thế nào?

Có nhiều giả thuyết và nghiên cứu cho rằng uống DHEA cũng có thể giúp làm chậm quá trình lão hóa. Các giả thuyết cho rằng DHEA có tác dụng tăng năng lượng và sức mạnh cơ bắp. Đồng thời, nó giúp tăng khả năng miễn dịch và giảm trọng lượng cơ thể. Tuy nhiên, những tuyên bố này vẫn chưa được chứng minh về mặt y học.

Hormone DHEA ở người có tác dụng điều trị các vấn đề về sức khỏe hay không?

Một số nhà nghiên cứu đã cho rằng DHEA có thể được sử dụng để điều trị:

• Suy tuyến thượng thận (bệnh Addison).
• Phiền muộn.
• Lupus ban đỏ hệ thống.
• Thừa cân, béo phì.
• Bệnh Alzheimer.
• Loãng xương.
• Bệnh Crohn.
• Vô sinh, hiếm muộn.
• Các vấn đề liên quan đến thời kỳ mãn kinh.
• DHEA cũng có thể giúp gây chuyển dạ khi sinh con.

DHEA vẫn chưa được FDA chấp thuận như một phương pháp điều trị cho những vấn đề sức khỏe này. Cần có thêm nhiều nghiên cứu để tìm hiểu những lợi ích tiềm tàng và những rủi ro lâu dài của DHEA.

Vấn đề gì có thể xảy ra với hormone DHEA ở người?

Một vài nghiên cứu đã chỉ ra rằng những phụ nữ bị rậm lông và hội chứng buồng trứng đa nang có thể có mức DHEA cao hơn. Trẻ em được chẩn đoán mắc chứng tăng sản thượng thận bẩm sinh cũng có mức DHEA cao. Cũng như một số bệnh nhân ung thư có nồng độ DHEA cao.

Nồng độ DHEA thấp hơn có liên quan đến việc giảm tuổi thọ ở nam giới. Ở phụ nữ, mức DHEA thấp thường liên quan đến giảm ham muốn tình dục và loãng xương.

Một số người sử dụng DHEA với hy vọng nó sẽ tăng sức bền và sức mạnh cơ bắp, tăng năng lượng, giảm chất béo và tăng cường miễn dịch. Tuy nhiên, những tác dụng này chưa được chứng minh.

Một số vận động viên sử dụng DHEA nhưng nó bị cấm bởi Liên đoàn Bóng đá Quốc gia. Chất này cũng bị cấm sử dụng tại các giải bóng chày Liên đoàn lớn, Thế vận hội và các sự kiện thể thao khác.

DHEA có mức độ an toàn và những tác dụng phụ gì?

DHEA là một loại hormone. Sử dụng chất bổ sung này có thể làm tăng nồng độ androgen và có tác dụng steroid. Hormone DHEA ở người cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư nhạy cảm với hormone. Bao gồm ung thư tuyến tiền liệt, ung thư vú và ung thư buồng trứng. Nếu bạn có bất kỳ dạng ung thư nào hoặc có nguy cơ bị ung thư, không nên sử dụng DHEA.

Không sử dụng DHEA nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú. Cân nhắc tránh sử dụng DHEA nếu bạn có nồng độ cholesterol trong máu cao. Hoặc bạn đang bị một tình trạng ảnh hưởng đến việc cung cấp máu cho tim. Chẳng hạn như bệnh tim thiếu máu cục bộ. DHEA có thể làm giảm HDL – Cholesterol, một cholesterol có lợi cho cơ thể.

Những tương tác có thể xảy ra khi sử dụng hormone DHEA là gì?

Những tương tác phổ biến nhất bao gồm:

Nhóm thuốc chống loạn thần

Việc sử dụng DHEA cùng với thuốc chống loạn thần như Clozapine (Clozaril, Fazaclo) có thể làm giảm hiệu quả của thuốc. Sử dụng DHEA với Carbamazepine có thể làm giảm hiệu quả của thuốc. Carbamazepin là một thuốc chống động kinh, giảm đau dây thần kinh, điều trị rối loạn lưỡng cực.

Estrogen

Không sử dụng DHEA cùng với Estrogen. Kết hợp DHEA và Estrogen có thể gây ra các triệu chứng thừa Estrogen. Chẳng hạn như buồn nôn, đau đầu và tình trạng mất ngủ.

Lithium

Sử dụng DHEA cùng với lithium có thể làm giảm hiệu quả của thuốc. Lithium là một loại thuốc có tác dụng điều trị rối loạn lưỡng cực, trầm cảm, hưng cảm.

Thuốc chống trầm cảm

Các chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc khi sử dụng cùng với DHEA có thể gây ra các triệu chứng hưng cảm. Một số thuốc chống trầm cảm thuộc nhóm này bao gồm: Serotonin, Fluoxetin, Fluvoxamin…

Testosterone

Không sử dụng DHEA với testosterone. Kết hợp DHEA và testosterone có thể gây ra các triệu chứng như:

• Số lượng tinh trùng thấp (thiểu sản).
• Chứng vú to ở nam giới (nữ hóa tuyến vú).
• Phát triển các đặc điểm điển hình của nam giới ở phụ nữ. Chẳng hạn như rậm lông bất thường, mọc ria mép…

Triazolam

Sử dụng DHEA cùng với thuốc an thần này có thể gây suy nhược hệ thần kinh trung ương. Đồng thời có thể ảnh hưởng đến nhịp thở và nhịp tim của bạn.

Axit Valproic

Sử dụng DHEA cùng với thuốc chống co giật này có thể làm giảm hiệu quả tác dụng của thuốc. Tương tự Carbamazepine, axit Valproic có tác dụng điều trị động kinh, đau dây thần kinh và rối loạn cảm xúc khí sắc.

Có nên dùng thuốc bổ sung DHEA hay không?

Đánh giá tổng quan

Nhiều người khẳng định cân bằng nội tiết tố là chìa khóa để trông và cảm thấy tốt hơn. Mặc dù có nhiều cách tự nhiên để cân bằng nội tiết tố của bạn, nhưng thuốc hoặc thực phẩm chức năng cũng có thể làm thay đổi mức độ hormone của bạn và mang lại lợi ích cho sức khỏe.

DHEA vừa là một loại hormone tự nhiên vừa là chất bổ sung phổ biến có thể ảnh hưởng đến mức độ của các hormone khác trong cơ thể bạn. Nó đã được nghiên cứu về khả năng tăng mật độ xương, giảm mỡ trong cơ thể, cải thiện chức năng tình dục và khắc phục một số vấn đề về nội tiết tố.

Trong cơ thể người có nhiều loại hormone với những chức năng khác nhau. Bạn có thể tìm hiểu thêm: Cortisol: Hormone giảm stress và những điều nên biết.

Liều lượng DHEA nên sử dụng mỗi ngày là bao nhiêu?

Trong khi liều 10 – 500 mg đã được báo cáo, liều phổ biến là 25 – 50 mg mỗi ngày. Về khung thời gian, liều 50 mg mỗi ngày đã được sử dụng an toàn trong một năm. 25 mg mỗi ngày đã được sử dụng an toàn trong hai năm.

Nói chung, các chất bổ sung DHEA đã được sử dụng an toàn trong các nghiên cứu lên đến hai năm mà không có tác dụng phụ nghiêm trọng. Các tác dụng phụ nhỏ bao gồm da nhờn, mụn trứng cá và tăng mọc lông ở nách và vùng mu.

Điều quan trọng là, những người mắc bệnh ung thư bị ảnh hưởng bởi hormone giới tính không nên sử dụng chất bổ sung DHEA. Tốt nhất nên nói chuyện với bác sĩ trước khi bắt đầu bổ sung DHEA.

Nói tóm lại, hormone DHEA ở người có những tác dụng nhất định, không thể thiếu được trong cơ thể chúng ta. Việc bổ sung DHEA có lẽ là không cần thiết đối với những người khỏe mạnh.

Tuy nhiên, nó có lợi cho một số người. Đặc biệt là người lớn tuổi, người có vấn đề về tuyến thượng thận, tình dục hoặc khả năng sinh sản nhất định. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu đang muốn bổ sung chất này.