Người bệnh thận nên ăn gì? Giải đáp thắc mắc cho bạn

Bệnh thận là bệnh khá phổ biến, có ảnh hưởng đến khoảng 10% dân số thế giới. Người bệnh thận cần tuân thủ chế độ ăn nghiêm ngặt để phòng ngừa nguy cơ bệnh trở nên nặng hơn, hoặc có các biến chứng nguy hiểm. Vậy, người bệnh thận nên ăn gì? ThS.BS Trần Quốc Phong xin gửi đến các bạn một vài gợi ý hữu ích qua bài viết sau đây. 

Người bệnh thận nên bổ sung các chất như thế nào?

Sơ lược về bệnh thận

Thận là cơ quan hình hạt đậu, đảm nhận nhiều chức năng quan trọng:

• Lọc các chất cặn bã khỏi cơ thể.
• Giải phóng các hormon điều hòa huyết áp.
• Cân bằng lượng nước trong cơ thể.
• Sản xuất nước tiểu.
• Nhiều nhiệm vụ thiết yếu khác.

Vì nhiều nguyên nhân mà cơ quan quan trọng này bị tổn thương. Trong đó, đái tháo đường và tăng huyết áp là 2 yếu tố nguy cơ phổ biến nhất. Béo phì, hút thuốc, di truyền, giới tính và tuổi tác cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Lượng đường trong máu không được kiểm soát và huyết áp cao không điều trị làm tổn thương các mạch máu trong thận. Từ đó giảm khả năng hoạt động tối ưu của thận.

Khi thận hoạt động không bình thường, chất cặn bã sẽ tích tụ trong máu. Bao gồm cả chất cặn từ thức ăn. Do đó, những người bệnh thận cần tuân theo một chế độ ăn uống đặc biệt.

Người bệnh thận nên tránh các chất như thế nào?

Chế độ ăn kiêng của mỗi người bệnh sẽ khác nhau tùy thuộc mức độ nặng của bệnh. Những người trong giai đoạn đầu của bệnh khác với bệnh nhân bệnh thận giai đoạn cuối (ESKD). Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn chế độ ăn phù hợp nhất.

Đối với người bệnh thận giai đoạn cuối, cần áp dụng chế độ ăn thân thiện với thận để giảm lượng chất thải trong máu. Chế độ này được gọi là chế độ ăn kiêng thận. Việc tuân thủ trong ăn uống sẽ giúp tăng cường chức năng thận, ngăn ngừa tổn thương thêm.

Mặc dù có sự hạn chế trong chế độ ăn giữa những bệnh nhân khác nhau. Trước khi tìm hiểu người bệnh thận nên ăn gì, các chuyên gia khuyến nghị hạn chế một số chất nhất định sau:

Natri

Natri được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm và là thành phần chính của muối ăn. Thận bị tổn thương sẽ không thể lọc ra Natri dư thừa. Từ đó, nồng độ natri trong máu tăng lên, gây khát nước, lú lẫn, kích thích thần kinh cơ, tăng phản xạ, co giật, hoặc hôn mê. Khuyến cáo nên sử dụng lượng Natri dưới 2000 mg mỗi ngày.

Kali

Kali đóng nhiều vai trò quan trọng trong cơ thể. Tuy nhiên, nồng độ Kali máu cao có thể làm chậm nhịp tim hoặc thậm chí ngưng tim. Các biểu hiện nhẹ hơn bao gồm mệt mỏi, suy nhược, tê, ngứa, buồn nôn, nôn. Người bệnh nên hạn chế Kali và lượng Kali khuyến cáo dưới 2000 mg/ngày.

Phốt pho

Thận hư không thể loại bỏ lượng phốt pho dư thừa. Đây là thành phần được tìm thấy trong rất nhiều thực phẩm: thịt, cá, trứng, sữa, các loại đậu. Nồng độ phốt pho cao sẽ gây hại cho cơ thể. Vì thế, lượng phốt pho trong chế độ ăn cần thấp hơn 800-1000 mg/ngày ở hầu hết bệnh nhân.

Protein

Protein là một chất dinh dưỡng mà có thể người bệnh cần hạn chế. Vì thận bị tổn thương không thể loại bỏ các chất thải từ quá trình chuyển hóa protein. Tuy nhiên, đối với những bệnh nhân đang chạy thận – một phương pháp lọc và làm sạch máu sẽ cần lượng protein lớn hơn.

Mỗi người bệnh sẽ có tình trạng khác nhau. Không khó hiểu để nói tại sao việc trò chuyện với chuyên gia chăm sóc sức khỏe lại quan trọng đến vậy ở người bệnh thận.

May mắn thay, nhiều thực phẩm ngon miệng và lành mạnh, có hàm lượng natri, kali, phốt pho thấp sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi “người bệnh thận nên ăn gì?”.

Người bệnh thận nên ăn gì?

Súp lơ trắng

Súp lơ trắng là thực phẩm bổ dưỡng, nguồn cung cấp nhiều chất dinh dưỡng như: vitamin C, vitamin K, folate và vitamin B. Đồng thời, nó cũng chứa các hợp chất chống viêm như indol, và là một nguồn chất xơ tuyệt vời.

Gợi ý món súp lơ nghiền có thể được sử dụng thay khoai tây. Món ăn này có hàm lượng kali thấp tốt cho người bệnh thận.

Hàm lượng chất dinh dưỡng trong một cốc (124 gram súp lơ nấu chín) chứa:

• Natri: 19 mg
• Kali: 176 mg
• Phốt pho: 40 mg

Quả việt quất

Quả việt quất chứa nhiều chất dinh dưỡng. Đây cũng là một trong những nguồn thực phẩm chống oxy hóa tốt nhất. Đặc biệt, thành phần anthocyanins có thể bảo vệ chống lại bệnh tim, một số bệnh ung thư, suy giảm nhận thức và bệnh tiểu đường. Quả việt quất là thực phẩm giúp trả lời câu hỏi “người bệnh thận nên ăn gì?” bởi hàm lượng thấp natri, kali và phốt pho.

Một cốc (148 gram) quả việt quất tươi chứa:

• Natri: 1.5 mg
• Kali: 114 mg
• Phốt pho: 18 mg

Nho đỏ

Nho đỏ không những ngon miệng mà còn cung cấp rất nhiều chất dinh dưỡng. Nho đỏ chứa nhiều vitamin C và chất chống oxy hóa là flavonoid, được chứng minh có tác dụng giảm viêm. Ngoài ra, trong thực phẩm “người bệnh thận nên ăn gì” này có chứa resveratrol. Chất này có lợi cho sức khỏe tim mạch, bảo vệ chống lại bệnh tiểu đường và suy giảm nhận thức.

Nho đỏ rất tốt cho người bệnh thận. Trong nửa cốc (75 gram) nho đỏ tươi có chứa:

• Natri: 1.5 mg.
• Kali: 144 mg.
• Phốt pho: 15 mg.

Lòng trắng trứng

Lòng trắng trứng cung cấp protein chất lượng cao, tốt cho người bệnh thận. Đồng thời, đây cũng là lựa chọn tuyệt vời cho những ai đang điều trị lọc máu – những người có nhu cầu protein cao nhưng cần hạn chế phốt pho.

Hai lòng trắng trứng lớn (66 gram) chứa:

• Natri: 110 mg
• Kali: 108 mg
• Phốt pho: 10 mg

Tỏi

Tỏi là một sự thay thế thơm ngon cho muối. Tỏi giúp tăng thêm hương vị, đồng thời cung cấp nhiều chất dinh dưỡng.

Đây là nguồn cung cấp mangan, vitamin C và vitamin B6 dồi dào, cùng lưu huỳnh có đặc tính chống viêm.

Ba tép tỏi (9 gram) có chứa:

• Natri: 1.5 mg
• Kali: 36 mg
• Phốt pho: 14 mg

Dầu ô liu

Dầu ô liu là nguồn chất béo lành mạnh và không chứa phốt pho. Đây là câu trả lời tuyệt vời cho câu hỏi “người bệnh thận nên ăn gì?”.

Một muỗng canh (13.5 gram) dầu ô liu chứa:

• Natri: 0.3 mg
• Kali: 0.1 mg
• Phốt pho: 0 mg

Bắp cải

Bắp cải thuộc họ rau cải. Đây là nguồn chứa vitamin (B, C, K), khoáng chất và các hợp chất thực vật mạnh mẽ. Đồng thời, với hàm lượng chất xơ cao và natri, kali, phốt pho thấp, bắp cải là lựa chọn tuyệt vời cho người mắc bệnh thận.

Một chén (70 gr) bắp cải có chứa:

• Natri: 13 mg
• Kali: 119 mg
• Phốt pho: 18 mg

Gà không da

Mặc dù có sự hạn chế protein đối với người bệnh thận, nhưng việc cung cấp đủ protein chất lượng cao cho cơ thể là rất quan trọng với sức khỏe.

Ức gà không da chứa ít phốt pho, kali và natri hơn thịt gà còn da. Nên chọn gà tươi thay vì chế biến sẵn, vì thức ăn chế biến sẵn chứa lượng lớn phốt pho.

84 gram gà không da chứa:

• Natri: 63 mg
• Kali: 216 mg
• Phốt pho: 192 mg

Ớt chuông

Ớt chuông chứa lượng lớn vitamin C chống oxy hóa mạnh mẽ. Đồng thời, hàm lượng vitamin A hỗ trợ miễn dịch cũng cao trong loại thực phẩm “người bệnh thận nên ăn gì” này. Với các chất dinh dưỡng ấn tượng như thế, ớt chuông lại chứa rất ít kali.

Một quả ớt chuông đỏ nhỏ (74 gram) có chứa:

• Natri: 3 mg
• Kali: 156 mg
• Phốt pho: 19 mg

Dứa

Nhiều loại trái cây nhiệt đới như cam, chuối, kiwi rất giàu kali. May mắn thay, dứa là sự thay thế hoàn hảo, ngọt ngào cho những người có vấn đề về thận.

Ngoài ra, dứa rất giàu chất xơ, mangan, vitamin C và bromelain – một loại enzym giúp giảm viêm.

Một cốc (165 gram) dứa chứa:

• Natri: 2 mg
• Kali: 180 mg
• Phốt pho: 13 mg

Đối với người bệnh thận, việc tuân thủ nghiêm ngặt chế độ ăn giảm natri, kali, phốt pho, protein là tối quan trọng. Mỗi người sẽ có tình trạng bệnh khác nhau, tương ứng với chế độ ăn kiêng khác nhau. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để nhận được lời khuyên phù hợp nhất với sức khỏe hiện tại của mình.

Ths. Bs. CKI. Trần Quốc Phong