6 nguyên nhân suy giáp thường gặp

Nền khoa học hiện đại đã mở ra những hiểu biết sâu rộng về y khoa. Trong đó, bệnh lý về tuyến giáp là một trong những bệnh được nghiên cứu nhiều hơn cả. Người ta đã chứng minh được nhiều nguyên nhân gây bệnh suy giáp. Bạn đã biết về những nguyên nhân suy giáp chưa? ThS.BS Vũ Thành Đô sẽ bật mí ngay trong bài viết sau đây.

Tổng quan về bệnh suy giáp

Bệnh suy giáp hay còn gọi là nhược năng tuyến giáp. Hiểu nôm na, tuyến giáp không sản xuất đủ lượng hormon cho cơ thể. Những hormon này chính là triiodothronine (T3), thyroxine (T4) và TSH. Ba hormon này góp phần hoạt động của các cơ quan khác. Ví dụ như thân nhiệt, cân nặng, tiêu hóa, hoạt động của tim, cơ,…Chính vì vậy, suy giáp gây ảnh hưởng chức năng lên toàn cơ thể.

Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Đồng thời, bệnh xảy ra ở cả nam và nữ. Tuy vậy, nhiều nghiên cứu cho thấy nữ có tỷ lệ mắc cao hơn, thường gặp nhất ở 20-40 tuổi.

Dấu hiệu của suy giáp khá đa dạng. Bệnh nhân có thể cảm thấy lạnh bất thường. Trong hoạt động thường ngày, người bệnh kém tập trung, hay quên. Cảm xúc thường gặp là lo lắng, bồn chồn thậm chí trầm cảm. Nghiệm trọng hơn, chức năng tim suy giảm. Bệnh suy giáp có thể gây các triệu chứng đồng mắc khác như đau cứng cơ, khàn tiếng, tóc rụng,…

Nguyên nhân suy giáp

Nguyên nhân suy giáp thường gặp nhất: bệnh tự miễn

Có lẽ, viêm giáp hashimoto là nguyên nhân thường gặp nhất. Đây là một dạng rối loạn miễn dịch tự miễn. Cụ thể là hệ thống miễn dịch sản xuất ra kháng thể chống lại các cơ quan bình thường. Quá trình này đã tấn công tuyến giáp. Hiện nay, người ta chưa tìm ra được nguồn gốc của sự tự miễn này. Nhiều giả thuyết cho rằng do gen hay tác động từ môi trường.

Nguyên nhân suy giáp do điều trị

Không ít bệnh nhân điều trị quá mức bệnh cường giáp dẫn đến suy giáp. Đa số các trường hợp chữa trị bằng iod phóng xạ hay các loại thuốc kháng giáp. Ở bệnh nhân cường giáp, mục tiêu điều trị là đưa về bình giáp. Đôi khi quá trình này kéo dài, dẫn đến suy giáp vĩnh viễn.

Bệnh cạnh đó, phẫu thuật tuyến giáp đã được chứng minh là nguyên nhân suy giáp. Bởi lẽ việc cắt bỏ giáp làm giảm sản xuất các hormone. Bệnh nhân sẽ phải điều trị liệu pháp thay thế suốt đời.

Trong nhóm nguyên nhân suy giáp do điều trị, không thể không nhắc đến xạ trị. Các bệnh lý ung thư đầu mặt cổ cần dùng tia phóng xạ và bức xạ chữa trị. Những tia này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tuyến giáp. Do đó, tình trạng suy giáp là không thể tránh khỏi.

Cuối cùng, trong danh sách này chính là nhóm thuốc điều trị tâm lý, tâm thần. Một cách bất ngờ, nhiều thí nghiệm cho thấy thuốc tâm lý gây suy giáp. Bởi vì nó có chứa lithium – một thành phần ức chế hormon giáp. Hỏi bác sỹ về công dụng và tác dụng phụ của thuốc tâm thần trước khi dùng.

Nguyên nhân suy giáp ở trẻ

Ở trẻ em, nguyên nhân suy giáp thường do rối loạn hệ gen. Sự rối loạn này có thể xuất hiện ngay khi sinh. Đáng kinh ngạc là không có một dấu hiệu nào cảnh báo. Vì thế, trong hai thập kỷ trở lại đây, người ta đã tầm soát sàng lọc trẻ sơ sinh. Cũng vì thế, tỉ lệ suy giáp ở trẻ giảm đi rất nhiều.

Nguyên nhân suy giáp trong thai kỳ

Trong quá trình mang thai, ở một số sản phụ, cơ thể tự sản xuất hormon kháng giáp. Chính hiện tượng này đã gây hàng loạt những biến chứng về sau. Ví như: sảy thai, tiền sản giật (tức tăng huyết áp thai kỳ). Trong tương lai, nó sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của thai nhi.

Nguyên nhân suy giáp do rối loạn tuyến yên

Một nguyên nhân khá hiếm gặp là do rối loạn tại tuyến yên. Việc này làm sản xuất không đủ lượng hormon kích thích tuyến giáp – TSH. Rối loạn tuyến yên có thể là do u tuyến yên hay một khối choán chỗ tại tuyến yên.

Nguyên nhân suy giáp do thiếu iod

Bạn có biết iod chính là “người bạn thân” của tuyến giáp. Nói như vậy, có nghĩa là iod chính là thành phần đóng góp vào hoạt động bình thường của tuyến giáp. Thiếu iod gây suy giáp. Thừa iod gây nhiễm độc toàn cơ thể. Vì thế duy trì mức iod bình thường là điều tối ưu nhất.

Tại Việt Nam, iod đã được bổ sung vào muối ăn. Bạn không cần bổ sung thêm iod từ nguồn khác nữa.

Phòng ngừa nguyên nhân bệnh suy giáp

Yếu tố nguy cơ cần lưu ý

Có những nhóm nguy cơ cần lưu ý để tránh mắc bệnh suy giáp:

• Giới tính: phụ nữ. Tỷ lệ mắc suy giáp ở nữ giới cao gấp 4 lần nam giới.
• Độ tuổi: trên 60.
• Tiền sử gia đình mắc bệnh tuyến giáp, bệnh tự miễn.
• Người đã điều trị iod phóng xạ, thuốc kháng giáp, tia bức xạ, đã từng phẫu thuật tuyến giáp. Phụ nữ mang thai, sinh con trong vòng 6 tháng qua.

Chế độ dinh dưỡng

Bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa suy giáp nhờ vào những lưu ý sau:

• Thay thế muối ăn thông thường bằng muối có chứa iod.
• Chế độ ăn cân bằng các loại rau xanh, thịt cá, trứng sữa.
• Đảm bảo bổ sung đủ ba nhóm chất: chất đạm – chất đường – chất béo.
• Khuyến khích ăn đường chuyển hóa chậm như khoai lang, ngô, sắn,…
• Tránh ăn sản phẩm chế biến từ đậu nành.
• Hạn chế rau họ bắp cải: như củ cải trắng, su hào, bắp cải…

Rèn luyện thể chất

Rèn luyện thể thao ít nhất 30 phút/ ngày, ít nhất 4 ngày trong tuần.

Khuyến khích tập thể thao phù hợp độ tuổi.

Gợi ý những môn thể thao cho bạn như: yoga, bơi lội, cầu lông, đi bộ, chạy xe đạp,…

Nguyên nhân suy giáp khá đa dạng. Nguyên nhân do tự miễn và nguyên nhân do thiếu iod có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Trong khi đó, nữ giới sẽ có nguy cơ mắc suy giáp khi mang thai. Đối với trẻ nhỏ, suy giáp là hậu quả của những rối loạn bẩm sinh hệ gen. Ngoài ra, suy giáp ở những bệnh nhân phẫu thuật tuyến giáp cũng thường gặp. Việc ý thức thức được nguyên nhân và nguy cơ bệnh là rất cần thiết. Từ đó, bạn có thể phòng bệnh hiệu quả cho bản thân và cả gia đình.