Nguyên nhân và cách chữa trị chảy máu cam ở trẻ em hiệu quả

Chảy máu cam ở trẻ em là một trong những tình trạng rất thường gặp ở các bé. Mặc dù đa số chảy máu cam xảy ra ở trẻ là lành tính, nhưng nó khiến không ít bố mẹ cảm thấy lo lắng. Vậy thì nguyên nhân chính của tình trạng chảy máu cam này là do đâu? Cách chữa trị như thế nào cho hiệu quả? Có thể phòng tránh được hay không? Tất cả thắc mắc trên của quý bạn đọc sẽ được Bác sĩ Nguyễn Ngọc Mai giải đáp qua bài viết sau đây. Mời bạn cùng tìm hiểu nhé.

Chảy máu cam ở trẻ em là tình trạng như thế nào?

Chảy máu cam ở trẻ em (hay chảy máu mũi) xảy ra khi các mạch máu nhỏ ở mũi bị vỡ và xuất huyết. Đây là một tình trạng rất phổ biến, xảy ra nhiều nhất ở những trẻ trong độ tuổi từ 2 đến 10 tuổi. Theo các nghiên cứu cho thấy, chảy máu cam thường xuất hiện vào ban ngày hơn là ban đêm.¹

Phần lớn các trường hợp chảy máu cam vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác. Tuy nhiên, chấn thương vẫn là nguyên nhân thuyết phục nhất. Bởi vì niêm mạc mũi có chứa rất nhiều mạch máu nhỏ nằm ở vị trí khá nông, rất sát ở bề mặt.¹

Phân loại chảy máu cam ở trẻ em

Chảy máu cam ở trẻ em hay chảy máu cam nói chung được chia thành 2 loại chính:

1. Chảy máu mũi trước¹

Chiếm khoảng 90% các trường hợp chảy máu cam nói chung. Vị trí chảy máu xuất phát ở khu vực phía trước của mũi. Vị trí thường bị chảy máu nhất là đám rối mạch máu ở phần dưới vách ngăn của mũi. Mạch máu ở khu vực này rất dễ vỡ khi hỉ mũi, hoặc khi có những va chạm cục bộ như ngoáy mũi, té va chạm vào mũi,…

Chảy máu mũi trước rất dễ gặp ở những trẻ sống tại những vùng khô lạnh hoặc sống trong môi trường máy lạnh thường xuyên. Khi ấy, niêm mạc mũi bị khô, dễ bong tróc, nứt nẻ và dễ bị chảy máu.

Chảy máu cam ở trẻ em loại này thường chảy một bên, chủ yếu chảy ra phía trước. Nếu có chảy máu xuống họng thì số lượng cũng rất ít. Chảy máu rất dễ tái phát. Chúng ta có thể cầm máu bằng những phương pháp sơ cứu thông thường.

Xem thêm: Cách cầm máu mũi và phòng ngừa chảy máu mũi.

2. Chảy máu mũi sau¹

Đây là loại chảy máu cam ở trẻ em ít gặp hơn, chiếm khoảng 10% các trường hợp chảy máu cam. Chảy máu loại này có liên quan đến những mạch máu cao hơn và sâu hơn của mũi.

Chảy máu mũi sau tuy ít gặp ở trẻ em hơn nhưng lại khá nguy hiểm hơn chảy máu mũi trước. Đôi khi nó rơi vào bệnh cảnh khẩn cấp cần phải được cấp cứu cho trẻ, cần có sự can thiệp y tế.

Chảy máu loại này thường là chảy hai bên mũi. Máu chủ yếu chảy ra phía sau và xuống họng. Theo các nghiên cứu tổng quan, chảy máu mũi sau thường gặp ở những người cao tuổi hoặc những trường hợp chấn thương vùng mặt.

Nguyên nhân chảy máu mũi ở trẻ em

Có nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng chảy máu cam ở trẻ em.

Các nguyên nhân thường gặp

• Thời tiết hanh khô.²
• Sống trong môi trường lò sưởi hoặc máy lạnh thường xuyên.
• Chế độ ăn uống thiếu vitamin C làm thành mạch kém bền. Từ đó dẫn đến tình trạng các mạch máu dễ vỡ và dễ xuất huyết.
• Nhiễm trùng hoặc dị ứng ở khu vực mũi xoang.²
• Hỉ mũi quá mạnh.
• Trẻ thường xuyên ngoáy mũi, đưa dị vật vào mũi.²
• Trẻ bị té và chấn thương ở vùng mũi.

Một số nguyên nhân gây chảy máu mũi ở trẻ em ít gặp hơn

• Trẻ rặn mạnh khi đi tiêu do bị táo bón.
• Bị rắn lục cắn dẫn đến rối loạn đông máu.
• Thở oxy qua sonde mũi có thể dẫn đến tổn thương mũi và chảy máu.
• Tác dụng phụ của thuốc kháng viêm.
• Bệnh sốt xuất huyết (ở giai đoạn tiến triển).
• Bệnh ưa chảy máu, rối loạn đông cầm máu. Có thể do thiếu tiểu cầu, giảm tiểu cầu miễn dịch, thiếu yếu tố đông máu,…³
• Gãy xương mũi hoặc vỡ nền sọ do chấn thương, tai nạn.
• Các khối u lành tính và ác tính ở vùng mũi.

Cách sơ cứu khi trẻ bị chảy máu mũi

Nếu được sơ cứu đúng cách, phần lớn các trường hợp chảy máu cam ở trẻ em sẽ tự cầm. Bố mẹ hãy cố gắng trấn an trẻ, đồng thời thực hiện các bước sau:¹

• Xác định bên mũi nào đang bị chảy máu. Tạm ngưng động tác dụi mũi của bé vì có thể làm tình trạng chảy máu nặng hơn.
• Cho trẻ ngồi ở tư thế đầu hơi ngửa về phía sau. Động tác này giúp hạn chế máu chảy tiếp.
• Lấy ngón tay ấn nhẹ lên cánh mũi bên bị chảy máu. Thời gian ấn trung bình từ 5 đến 10 phút.
• Có thể chườm lạnh hoặc đặt khăn lạnh lên vùng gốc mũi. Động tác này giúp mạch máu co lại và giảm xuất huyết.
• Cho trẻ uống ít nước lạnh để giảm mùi tanh của máu nếu máu chảy vào miệng.¹
• Nếu máu chảy nhiều, bố mẹ có thể dùng gòn hoặc bấc để nhét vào bên mũi bị chảy máu.
• Trong một số trường hợp, bạn có thể dùng thuốc nhỏ mũi. Chẳng hạn như thuốc Rhinex giúp co mạch máu ở mũi và cầm máu nhanh chóng.

Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Nếu sơ cứu thành công, tình trạng chảy máu cam ở trẻ em được cầm nhanh chóng thì bạn không cần đưa bé đến bác sĩ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nặng hơn thì cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ để xử trí kịp thời:³

• Máu không ngưng chảy sau khi áp dụng các biện pháp sơ cứu từ 20 phút trở lên.
• Chảy máu mũi tái phát nhiều lần. Với tần suất thường xuyên hơn và số lượng máu chảy nhiều hơn.
• Máu chảy nhanh hoặc chảy nhiều trong một thời gian ngắn.
• Chảy máu do bị chấn thương ở khu vực đầu mặt.
• Trẻ cảm thấy mệt mỏi, xay xẩm, chóng mặt.
• Máu chảy nhiều xuống họng mà không chảy ra phía trước mũi. Trường hợp này thường là chảy máu mũi sau. Vì vậy rất cần đến sự can thiệp của bác sĩ.
• Chảy máu mũi ngay sau khi uống một loại thuốc mới nào đó.
• Cháy máu mũi kèm theo xuất huyết da niêm, tiêu ra máu, tiểu ra máu.
• Bé đang dùng thuốc chống đông máu.
• Trẻ bị chảy máu mũi kèm theo các bệnh lý sẵn có về gan, thận hoặc rối loạn đông cầm máu.
• Mới trải qua hóa trị hoặc xạ trị để điều trị bệnh ung thư.
• Trẻ bị chảy máu cam trên nền bệnh bẩm sinh như: máu khó đông, xuất huyết giảm tiểu cầu miễn dịch.
• Chảy máu mũi kèm theo sốt cao (nghĩ đến bệnh sốt xuất huyết).

Cách phòng chảy máu cam ở trẻ em

Nếu chảy máu cam do nguyên nhân bệnh lý thì việc uống thuốc theo toa của bác sĩ là bắt buộc.

Trường hợp cần phải được điều trị theo chỉ định của bác sĩ

• Truyền tiểu cầu nếu số lượng tiểu cầu giảm mạnh.
• Truyền yếu tố đông máu trong những bệnh: Hemophilia A, Hemophilia B, bệnh thiếu yếu tố XIII.
• Uống thuốc ức chế miễn dịch trong các bệnh lý giảm tiểu cầu tự miễn.
• Hóa trị, xạ trị trong các bệnh bạch cầu cấp, bạch cầu mạn (ung thư máu).

Cách phòng chảy máu cam tại nhà

• Cung cấp cho trẻ chế độ ăn giàu vitamin C. Chẳng hạn như trái cây, nước ép trái cây, rau củ quả,…
• Cho trẻ uống bổ sung viên vitamin C nếu trẻ bị chảy máu mũi thường xuyên.
• Dùng khăn mềm, mịn để vệ sinh mũi cho bé.
• Nhỏ nước muối sinh lý để hạn chế tình trạng khô niêm mạc mũi. Áp dụng trong những mùa khô lạnh, trẻ sống trong môi trường máy lạnh thường xuyên.
• Dạy trẻ không nên dụi mũi, ngoáy mũi thường xuyên.
• Không để trẻ đưa các vật lạ, vật cứng vào mũi.
• Không tự ý cho trẻ uống thuốc chống đông máu, thuốc kháng viêm khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

Chảy máu cam ở trẻ em khá thường gặp nhưng không phải là một vấn đề quá nghiêm trọng. Để an toàn hơn hết cho bé, bố mẹ nên biết cách sơ cứu khi trẻ mới bị chảy máu cam. Đồng thời hãy nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế trong những tình huống khẩn cấp nhé!