YouMed

Nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ, các mẹ chớ chủ quan

bác sĩ lê dương linh
Tác giả: Bác sĩ Lê Dương Linh
Chuyên khoa: Đa khoa

Hằng năm, hiện tượng trẻ em ho, hắt hơi, chảy nước mũi,… diễn ra rất phổ biến. Chúng phổ biến đến nỗi nhiều bậc phụ huynh chưa tìm hiểu kỹ về bản chất của tình trạng này. Vì vậy mà cho đến nay “nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ” vẫn còn là một thuật ngữ xa lạ với nhiều người. Hôm nay, các bạn đọc hãy cùng tìm hiểu những thông tin cơ bản nhất về nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ qua bài viết dưới đây nhé!

Nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ em là gì?

Đường hô hấp trên là gì?

Đầu tiên, chúng ta hãy điểm qua định nghĩa về đường hô hấp trên. Đường hô hấp có thể được hình dung như một hệ thống đường ống dẫn khí phức tạp.

Chúng mở đầu bằng hai ngõ vào bao gồm mũi và miệng. Sau đó hợp lại thành một đường ống to gọi là khí quản. Dần dần chúng lại rẽ nhánh, chia thành rất nhiều ống ngắn phức tạp. Đến cuối, chúng tận cùng bằng phế nang có cấu trúc như các bong bóng. Các đường ống ngắn tận cùng bằng bóng phế nang đó hợp lại với nhau như rất nhiều chùm nho kế cạnh. 

Đường hô hấp trên bắt đầu từ mũi – miệng đến thanh quản. Chúng làm nhiệm vụ dẫn khí, làm ẩm và làm ấm khí hít vào. Phần còn lại là đường hô hấp dưới. Chúng giúp cơ thể tận dụng được oxy trong khí trời và thải ra khí CO2 không dùng đến. 

Thế nào là nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ?

Thuật ngữ này dùng để chỉ tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp trên. Trong đó, các tác nhân gây bệnh nhờ vào một số điều kiện thuận lợi mà xâm nhập vào. Để phản ứng lại sự xâm nhập này, cơ thể chủ động sinh ra các phản ứng cảnh báo và bảo vệ. Đó chính là  quá trình viêm.

Tuy nhiên khi phản ứng viêm xảy ra quá mức sẽ có tác dụng ngược. Cấu trúc đường thở sẽ phù nề, thay đổi. Từ đó kéo theo sự suy giảm chức năng vốn có. Ngoài ra, độc lực từ các tác nhân gây bệnh cũng góp phần làm nặng thêm tình trạng bệnh.1

Nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ là gì?
Nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ là gì?

Nguyên nhân bị nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ

Cơ thể trẻ em còn non nớt, hệ miễn dịch phần nào yếu ớt. Do vậy mà trẻ có nguy cơ chịu ảnh hưởng bởi khá nhiều các tác nhân khác nhau. Những nguyên nhân thường gặp gây nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ bao gồm:

  • Vi khuẩn: phế cầu, Haemophilus influenzae, tụ cầu, liên cầu,…
  • Virus. Tác nhân virus thường gặp nhất gây nên hiện tượng này là virus hợp bào hô hấp (RSV). Ít gặp hơn là các chủng virus cúm, adenovirus, các chủng coronavirus,..
  • Ngoài ra, một số loại nấm cũng có thể gây ra hiện tượng này.

Dấu hiệu nhiễm trùng đường hô hấp trên

Dưới đây là những biểu hiện phổ biến nhất của tình trạng này.

Ho - dấu hiệu sớm cúa nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ.
Ho – dấu hiệu sớm của nhiễm trùng đường hô hấp trên

Dấu hiệu nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ sớm nhất chính là triệu chứng ho. Trẻ thường ho thành từng cơn. Kèm theo cảm giác ngứa họng, đau họng. Nhìn có thể thấy vùng họng sưng đỏ, có mủ vùng a-mi-dan. Ho có thể kèm theo đàm hoặc không. Màu sắc của đàm đôi khi là một gợi ý đến tác nhân gây bệnh.

Sốt được xem là biểu hiện phổ biến nhất của nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ. Đặc biệt nếu tác nhân gây bệnh là virus thì thường gây sốt cao. Trẻ có thể sốt từ 390C trở lên. 

Thở nhanh, khó thở. Đây là những biểu hiện khi bệnh đã tiến triển nặng nề. Phụ huynh có thể nhận thấy lồng ngực trẻ nhấp nhô không bình thường, thở khó khăn gấp gáp. Trẻ đừ, bỏ bú bỏ ăn. Tình trạng nặng có thể tím tái. 

Ngoài ra còn có thể kết hợp cùng các dấu hiệu sau:

  • Đỏ mắt, ngứa mắt, chảy nước mắt khi có viêm kết mạc kèm theo.
  • Chảy nước mũi nhiều, nghẹt mũi.
  • Trẻ than nhức đầu.

Nhiễm trùng đường hô hấp trên có nguy hiểm không?

Nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ thường rất phổ biến. Và đa phần đều là tình trạng nhẹ, ít ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên, chính vì dễ mắc phải và bị xem nhẹ mà chúng thường kéo theo nhiều hậu quả không mong muốn. Các biến chứng do vi khuẩn gây ra như viêm tai giữa và viêm xoang cấp tính và các di chứng viêm nhiễm như hen suyễn.

Trẻ mắc bệnh thường phải nghỉ học vài ngày. Vì thế phụ huynh cũng nghỉ làm để chăm sóc con. Chi phí y tế hằng năm đối với xã hội cũng từ đó mà gia tăng. Và đôi khi sự xem nhẹ của người lớn khiến nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ không được điều trị đúng cách và kịp lúc. Từ đó có thể dẫn đến những biến chứng thật sự nguy hiểm.

Nhiễm trùng đường hô hấp trên cấp tính không được điều trị đúng sẽ dẫn đến nhiễm trùng mạn tính. Trẻ sẽ phải chịu đựng những cơn ho dai dẳng. Ngoài ra còn có nguy cơ phát triển viêm xoang mạn. Từ đó ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt hằng ngày cả về thể chất lẫn tinh thần.

Biến chứng nguy hiểm hơn là tình trạng nhiễm trùng lan rộng đến đường hô hấp dưới. Khi đó, chức năng trao đổi khí trực tiếp bị ảnh hưởng. Trẻ có nguy cơ bị khó thở nặng, cơ thể thiếu oxy, đe dọa tính mạng.

Sự suy yếu trong lúc này khiến cơ thể trẻ càng dễ bị các tác nhân vi khuẩn khác xâm nhập. Nhiễm trùng có thể nặng hơn và lan đến các cơ quan khác: não, tim, thận,… Từ đó đe dọa đến tính mạng trẻ.2

Điều trị nhiễm trùng đường hô hấp trên

Khi nghi ngờ trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp trên, phụ huynh cần đưa trẻ đến khám ngay tại các cơ sở y tế nhi khoa. Thông qua quá trình thăm khám của bác sĩ nhi khoa mới có thể chẩn đoán đúng bệnh đang mắc. Từ đó phân mức độ bệnh, biết được tác nhân gây bệnh. Sau đó mới có thể đưa ra phương án điều trị hợp lí nhất cho từng trẻ. 

Điều trị hỗ trợ tại nhà

Như đã đề cập, đa phần nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ đều nhẹ nhàng. Vì vậy điều trị thông thường bao gồm nâng đỡ tổng trạng và giảm nhẹ các triệu chứng khó chịu. Trong quá trình này, sự theo dõi và chăm sóc cận kề của gia đình là vô cùng quan trọng.

Cụ thể, việc điều trị tại nhà bao gồm:

  • Hạ sốt khi trẻ có những cơn sốt cao dai dẳng. Không phải bất kỳ cơn sốt nào của trẻ cũng cần đến thuốc hạ sốt.
  • Sử dụng thuốc kháng sinh trong trường hợp bệnh mạn tính, biến chứng viêm tai giữa. Phụ huynh cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ dựa trên bệnh tình cụ thể và cân nặng của trẻ để dùng thuốc đúng.
  • Dùng các thuốc hay siro giảm ho, long đờm.
  • Bổ sung đầy đủ nước và chất dinh dưỡng.
  • Rửa mũi với nước muối sinh lý để vệ sinh và giảm nghẹt mũi.

Đây là thông tin tham khảo, cần có tư vấn của bác sĩ để có hướng điều trị cụ thể.

Những dấu hiệu cảnh báo

Trong suốt quá trình chăm sóc, gia đình cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay khi có những dấu hiệu nặng sau đây:

  • Sốt cao không hạ dù đã dùng thuốc hạ sốt đúng chỉ định của bác sĩ. Những cơn sốt lặp lại từ 2-3 ngày trở lên.
  • Trẻ đừ, bỏ bú, bỏ ăn.
  • Khó thở, thở nhanh, lồng ngực co rút, tím tái.
  • Lúc này, bệnh đã trở nặng và cần có các can thiệp y khoa chuyên sâu hơn.

Cách phòng bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp trên

Nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Sau đây là những phương pháp dự phòng đơn giản mà phụ huynh có thể thực hiện:

Tiêm vaccine giúp phòng ngừa hiệu quả tình trạng nhễm trùng hô hấp trên.
Tiêm vaccine giúp phòng ngừa hiệu quả tình trạng nhiễm trùng hô hấp trên.
  • Tiêm ngừa vaccine đầy đủ cho trẻ. Đa phần các tác nhân nguy hiểm gây nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ hiện nay đều có vaccine ngừa.  Tiêm vaccine không đảm bảo 100% trẻ không mắc bệnh. Tuy nhiên sẽ giảm đáng kể khả năng nhiễm bệnh và nguy cơ trở nặng của trẻ.
  • Giữ ấm cho trẻ.
  • Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng. Tập cho trẻ thói quen vận động phù hợp theo lứa tuổi. Từ đó phát triển sức khỏe thể chất hợp lí, nâng cao hệ miễn dịch.
  • Giữ vệ sinh nhà cửa và môi trường xung quanh sạch sẽ, thông thoáng.

Trên đây là những thông tin cơ bản nhất mà các gia đình cần biết về nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ. Dù xảy ra nhiều và đa phần nhẹ, nhưng các bậc phụ huynh không nên lơ là vì chúng vẫn có khả năng diễn tiến nặng. Uống đủ nước, ăn đủ chất, giữ đủ ấm và tiêm đủ vaccine, đó là những chìa khóa vàng giúp bảo vệ sức khỏe của bé yêu.

Đặt khám tiện lợi cùng YouMed

+25 Bệnh viện
+700 Bác sĩ
+89 Phòng khám
Đặt khám không chờ đợi

Đặt khám
không chờ đợi

Nhắn tin với bác sĩ

Nhắn tin
với bác sĩ

Gọi video với bác sĩ

Gọi video
với bác sĩ

Mua sản phẩm y tế giá tốt

Mua sản phẩm
y tế giá tốt

Lưu trữ hồ sơ y tế

Lưu trữ
hồ sơ y tế

Đọc tin y tế chính thống

Đọc tin y tế
chính thống

Tải ứng dụng YouMed

Nguồn tham khảo / Source

Trang tin y tế YouMed chỉ sử dụng các nguồn tham khảo có độ uy tín cao, các tổ chức y dược, học thuật chính thống, tài liệu từ các cơ quan chính phủ để hỗ trợ các thông tin trong bài viết của chúng tôi. Tìm hiểu về Quy trình biên tập để hiểu rõ hơn cách chúng tôi đảm bảo nội dung luôn chính xác, minh bạch và tin cậy.

  1. Overview of Viral Respiratory Tract Infections in Childrenhttps://www.msdmanuals.com/home/children-s-health-issues/viral-infections-in-infants-and-children/overview-of-viral-respiratory-tract-infections-in-children

    Ngày tham khảo: 07/11/2021

  2. Management of upper respiratory tract infections in childrenhttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3098742/

    Ngày tham khảo: 07/11/2021

Chia sẻ thông tin hữu ích này cho mọi người